Metroya Berlînê

U12 trêna metroyê li ser rêwitiya Warschauer Strasseê

Nexşeya pêşveçûna U-Bahn di navbera salên 1902 û 2009

Alexanderplatz li ser xeta U5ê

Metroya Berlînê, (bi almanî: U-Bahn Berlin) li Berlîn a paytexta Almanyayê metroyek bilez e û beşek girîng a pergala veguhastina giştî ya bajêr e. Metroya Berlînê, wekî navgîna sereke ya veguhastinê ya paytextê, ​​digel torgilokek xetên trênê yên derbajarî û S-Bahn, torgilokek tramwayê ku bi giranî li beşên rojhilatê bajêr kar dike re, xizmetê dike. Tora metroya Berlînê di sala 1902an de hat vekirin. Li ser 10 xetên cuda bi dirêjahiya 146 kîlomêtran, ji 80% ji wan di binê erdê de ye, xizmeta 173 rawestgehan dike.

Dîrok

Metroya Berlînê di sê qonaxên sereke de hatiye çêkirin.

1. Heta sala 1913: avakirina tora Kleinprofil li Berlîn, Charlottenburg, Schöneberg, û Wilmersdorf.
2. Heta sala 1930: danasîna tora Großprofil ku yekem xetên bakur-başûr ava kir.
3. Ji sala 1953an pê ve: pêşveçûna bêtir piştî Şerê Cîhanê yê Duyemîn.

Di hewildanek ku başbûna xwe ewle bike, Schöneberg jî girêdanek bi Berlînê re dixwest. Pargîdaniya rêhesinê ya bilind bawer nedikir ku xetek wusa dê bikêr be, ji ber vê yekê bajar yekem binerd a herêmî ya fînansekirî li Almanyayê ava kir (bi qestî standarda Kleinprofil bikar tîne). Ew di 1 Kanûna 1910an de hate vekirin. Tenê çend meh berê, xebata li ser xeta çaremîn dest pê kir ku Wilmersdorf li başûrrojavayê bi U-Bahn-a Berlînê ya ku mezin dibe ve girêbide. Tora destpêkê bi piranî ji rojhilat ber bi rojava ve diçû, deverên dewlemendtir ên li Berlînê û derdora Berlînê girêdide, ji ber ku ev rêyên herî bikêrhatî hatibûn hesibandin. Ji bo vekirina torê ji zêdetir xebatkarên Berlînê re, bajêr dixwest ku xetên bakur-başûr bêne damezrandin. Di sala 1920an de, deverên derdorê hatin pêve kirin ku Groß-Berlin ("Berlîna Mezin") ava bikin, hewcedariya gelek danûstandinan ji holê rakir û hêzek danûstendinê ya pir mezintir da bajêr li ser Hochbahngesellschaft ("pargîdaniya rêhesinê bilind"). Bajar di heman demê de ferz kir ku xetên nû dê vagonên firehtir bikar bînin ku li ser heman rêgezek standard dimeşin ku kapasîteya rêwiyan mezintir peyda bikin; ev wekî tora Großprofil ("profîla mezin") dihatin naskirin.

Xeta metroyê

Xet	Rêk	Dîroka despêkirinê	Dirêjahiya xetê	Hêjmara rawestgehan
	Uhlandstraße - Warschauer Straße	1902-1926	8.814 km	13
	Pankow - Ruhleben	1902-2000	20.716 km	29
	Krumme Lanke - Warschauer Straße	1902-1929	18.9 km	24
	Nollendorfplatz - Innsbrucker Platz	1910	2.864 km	5
	Alexanderplatz - Hönow	1930-1989	18.356 km	20
	Navend - Deriyê Brandenburgê	2009	1.470 km	3
	Alt-Tegel - Alt-Mariendorf	1923-1966	19.888 km	29
	Rathaus Spandau - Rudow	1924-1984	31.760 km	40
	Berlin-WittenauHermannstraße	1927-1996	18.042 km	24
	Rathaus Steglitz - Osloer Straße	1961-1976	12.523 km	18