Çavkaniya Partiya Demokratîk a Gelan bibîne

{{Agahîdank partiya siyasî
| nav                = Partiya Demokratîk a Gelan
| navê rastî         = ''{{ziman|tr|Halkların Demokratik Partisi}}''
| navê rastî ziman   = tr
| ziman1             = 
| navê ziman1        = 
| ziman2             = 
| navê ziman2        = 
| ziman3             = 
| navê ziman3        = 
| ziman4             = 
| navê ziman4        = 
| logo               = [[Wêne:Logoya Partiya Demokratîk a Gelan.svg|150px|Logoya Partiya Demokratîk a Gelan]]
| sernûçe            = 
| kodareng           = #90268F
| kurte              = PDG (bi tirkî: HDP)
| rêber              = 
| serok              = 
| rêvebir            = 
| gelemperî sekreter = 
| sekreterê ewl      = 
| sekreterê giştî    = 
| serokatî           = 
| sekreter           = 
| serokê axaftinê    = 
| avaker             = 
| sernav rêber1      = Hevserok
| navê rêber1        = [[Mithat Sancar]]
| sernav rêber2      = Hevserok
| navê rêber2        = [[Pervin Buldan]]
<ref>http://www.hurriyet.com.tr/gundem/hdpde-es-genel-baskan-adaylari-resmen-aciklandi-40735551</ref>
| sernav rêber3      = Serokê Rûmetê
| navê rêber3        = [[Ertuğrul Kürkçü]]<br />[[Sebahat Tuncel]]
| sernav rêber4      = Axaftvan
| navê rêber4        = [[Ebru Günay]]
| sernav rêber5      = 
| navê rêber5        = 
| damezrandin        = {{Destpêka dem|2012|8|12}}
| qanûnîkirin        = 
| qedexekirin        = 
| beralîker          = 
| derizandin         = 
| pêşrew             = 
| beralîkirin        = 
| domdar             = 
| sergeh             = Adakale Sok. 23/3 Kızılay [[Çankaya]], [[Enqere]], [[Tirkiye]]
| rojname            = 
| sazandina ramanê   = 
| baskê xwendekaran  = 
| baskê ciwanan      = 
| baskê jinan        = 
| sernav bask1       = 
| bask1              = 
| sernav bask2       = 
| bask2              = 
| sernav bask3       = 
| bask3              = 
| sernav bask4       = 
| bask4              = 
| salê endamê        = 2023
| endam              = 45.302<ref>{{Https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1144}}</ref>
| îdeolojî           = [[Sosyalîzma demokratîk]]<ref>{{Jêder-malper |url=http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2015/06/setback-kurdish-rule-pkk-ocalan-erdogan-150614072310318.html |sernav=A setback for Kurdish self-rule? |weşanger=[[Al Jazeera]] |tarîx=15 hezîran 2015 |tarîxa-gihiştinê=1 tebax 2015 }}</ref><ref>{{Jêder-nûçe |nivîskar=Mustafa Akyol |url=http://www.hurriyetdailynews.com/why-i-may-vote-for-kurdish-nationalists.aspx?pageID=449&nID=82320&NewsCatID=411 |sernav=Why I may vote for Kurdish nationalists |rojname=[[Hürriyet Daily News]] |tarîx=13 gulan 2015 |tarîxa-gihiştinê=1 tebax 2015 }}</ref><br>[[Rêveberiya herêmî]]/[[Hindikayî|Mafên hûrgelan]]<ref name="selfgovzaman">{{Jêder-nûçe |sernav=Court orders ban on HDP election brochures for promoting ‘self-governance’ |url=http://www.todayszaman.com/anasayfa_court-orders-ban-on-hdp-election-brochures-for-promoting-self-governance_401983.html |tarîx=19 çiriya pêşîn 2015 |tarîxa-gihiştinê=19 sibat 2016 |tarîxa-arşîvê=20 çiriya pêşîn 2015 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20151020154128/http://www.todayszaman.com/anasayfa_court-orders-ban-on-hdp-election-brochures-for-promoting-self-governance_401983.html |rewşa-urlyê=mirî }}</ref><br />[[Pirjimarlîzma siyasî]]<ref>{{Jêder-malper |sernav=Demirtaş: ’’Çoğulculuk, Bölünmemenin Teminatıdır’’ |weşanger=Sondakika.com |url=http://www.sondakika.com/haber/haber-demirtas-cogulculuk-bolunmemenin-teminatidir-6306220/ |tarîx=25 tîrmeh 2014 |tarîxa-gihiştinê=1 tebax 2015 |roja-arşîvê=2015-04-02 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20150402151554/http://www.sondakika.com/haber/haber-demirtas-cogulculuk-bolunmemenin-teminatidir-6306220/ |rewşa-urlyê=mirî }}</ref><br/>[[Femînîzm]]<ref>{{Jêder-nûçe |sernav=Turkey arrests pro-Kurdish MPs from only party with pro-LGBT policies |url=http://www.pinknews.co.uk/2016/11/10/turkey-arrests-pro-kurdish-mps-from-only-party-with-pro-lgbt-policies/ |tarîxa-gihiştinê=8 kanûna pêşîn 2016 |xebat=PinkNews }}</ref><ref>{{Jêder-nûçe |paşnav1=Editor |pêşnav1=Nick Robins-Early Associate World |paşnav2=Post |pêşnav2=The Huffington |sernav=Meet The Pro-Gay, Pro-Women Party Shaking Up Turkish Politics |url=http://www.huffingtonpost.com/2015/06/08/turkey-hdp-party_n_7537648.html |tarîxa-gihiştinê=8 kanûna pêşîn 2016 |xebat=The Huffington Post |tarîx=8 hezîran 2015 }}</ref>
| helwest            = [[çepgir|Baskên çep]]{{Sfn|Celep|2014|page=166}}
| dîn                = 
| neteweyî           = [[Kongreya Demokratîk a Gelan]] (KDG)
| herêmî             = 
| ewropayî           = [[Partiya Sosyalîstên Ewropî]] (şirîk)<ref>{{Jêder-malper |sernav=PES congratulates associate parties HDP and CHP with historic election result |weşanger=[[Party of European Socialists]] |url=http://www.pes.eu/pes_congratulates_associate_parties_hdp_and_chp_with_historic_election_result |tarîx=8 hezîran 2015 |tarîxa-gihiştinê=9 kanûna pêşîn 2016 |tarîxa-arşîvê=8 kanûna pêşîn 2015 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20151208070524/http://www.pes.eu/pes_congratulates_associate_parties_hdp_and_chp_with_historic_election_result |rewşa-urlyê=mirî }}</ref>
| parzemînî          = 
| navneteweyî        = [[Enternasyonala Sosyalîst]] (şêwr)<ref>{{Jêder-malper |sernav=Consultative parties |weşanger=[[Socialist International]] |url=http://www.socialistinternational.org/viewArticle.cfm?ArticlePageID=931 |tarîxa-gihiştinê=19 sibat 2016 }}</ref>
| civîna ewropayê    = 
| sernav alîgir1     = 
| alîgir1            = 
| reng               = {{Reng box|#90268F}} Binefşî
| dirûşm             = "Aşîtî ji hêrsê, PDG ji hêrsê"{{Çavkanî hewce ye|tarîx=tîrmeh 2024}}
| sirûd              = 
| sernav vala1       = 
| vala1              = 
| sernav vala2       = 
| vala2              = 
| sernav vala3       = 
| vala3              = 
| sernav vala4       = 
| vala4              = 
| sernav rûniştek1   = [[Parlamentoya Tirkiyê|Parlamen]] :
| rûniştek1          = {{Composition bar|56|600|#90268F}}
| sernav rûniştek2   = [[Şaredariyên Bajarê Mezin a Tirkiyeyê|Şaredariyên Bajarê Mezin]]:
| rûniştek2          = {{Composition bar|1|30|#90268F}}
| sernav rûniştek3   = [[Lîsteya Şaredariyên li Tirkiyeyê|Şaredariyên Navçeyê]]:
| rûniştek3          = {{Composition bar|57|1351|#90268F}}
| sernav rûniştek4   = [[Hilbijartinên herêmî yên Tirkiyeyê 2014|Endamên Meclîsa Şaredarî]]:
| rûniştek4          = {{Composition bar|1293|20498|#90268F}}
| sernav rûniştek5   = [[Hilbijartinên herêmî yên Tirkiyeyê 2014|Endamên Meclîsa Bajar]]:
| rûniştek5          = {{Composition bar|101|1251|#90268F}}
| nîşan              = 
| ala                = 
| malper             = {{URL|https://hdp.org.tr/ku/|www.hdp.org.tr}}
| dewlet             = 
| welat              = {{TUR}}
| welat dab1         = 
| partî dab1         = 
| hilbijartin dab1   = 
| welat2             = 
| welat dab2         = 
| partî dab2         = 
| hilbijartin dab2   = 
| jêrenot            = 
| logo binnivîs      = Alaya PDGê
}}
'''Partiya Demokratîk a Gelan''' (bi [[tirkî]]: ''Halkların Demokratik Partisi'') (bi kurtî '''PDG''') partiyek ramyariyî ye ku di 15ê çiriya pêşîn a 2012an de hate damezrandin. Li gorî rêziknameya partiyê, kurteya wê ya fermî "HDP" logoya wî darek e ku sembola wê ji du destan pêk tê. PDG niha bi 56 parlamenter di [[Meclîsa Mezin ya Neteweyî ya Tirkiyeyê|Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyê]] de tê temsîl kirin. Hevserokê PDGê yê niha [[Mithat Sancar]] û [[Pervin Buldan]] e.

PDG/HDP wek partiyeke alîgirê cihêrengî û pluralîzmê ye Tirkiyê ye. Bi giştî çepgir, partî giranî dide [[demokrasiya beşdar]] û radîkal, [[femînîzm]], mafên [[Hindikayî|hindikayiyan]], [[Mafên kesên LGBT li Tirkiyê|mafên LGBT]] û mafên ciwanan û wekhevîxwaziyê. Ew endamê hevkar ê [[Partiya Sosyalîstên Ewropî|Partiya Sosyalîstên Ewropî (PES)]],<ref>{{Jêder-malper |url=https://pes.eu/members/ |sernav=Members |malper=The Party of European Socialists |ziman=en-GB |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> endamê şêwirmendê [[Enternasyonala Sosyalîst]]<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.socialistinternational.org/about-us/members/ |sernav=Members |malper=Socialist International |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> û partiyek di nav [[Hevbendiya Pêşverû|Hevbendiya Pêşverû (PA)]] de ye.<ref>{{Jêder-malper |url=https://progressive-alliance.info/network/parties-and-organisations/ |sernav=Parties & Organisations |malper=Progressive Alliance |ziman=en-US |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 |roja-arşîvê=2020-04-24 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20200424102948/https://progressive-alliance.info/network/parties-and-organisations/ |rewşa-urlyê=mirî }}</ref>

Partî [[Hevserokatî|sîstema hevserokatiyê]] dimeşîne û bi vî awayî dixwaze nûnertiya wekheviya her du zayendan di partiyê de misoger bike. Di [[Hilbijartina Serokomariya Tirkiyê ya sala 2014an|hilbijartina serokomariya Tirkiyê ya sala 2014an]] de, partiyê serokê xwe [[Selahattin Demirtaş]], ku %9.77 dengan bi dest xistibû, nîşan da. Tevî fikarên ku partî dikare di bin benda hilbijartinê ya %10 bimîne jî, PDGê di [[Hilbijartinên giştî yên Tirkiyeyê yên 7ê hezîrana 2015an|hilbijartinên giştî yên pêşwext yên Hezîrana 2015an]] de li şûna ku namzetên serbixwe tevbigere, lîsteyên partiyan da pêş. Li ser bendewariyan, ew bi rêjeya 13,12%, bû sêyemîn koma herî mezin a parlamenê.

Partî di 28ê [[tebax]]a [[2015]]an de beşdarî hikûmeta demkî ya hilbijartinê bû ku di 28ê tebaxa 2015an de ji aliyê [[Serokwezîr]]ê [[Partiya Dad û Geşedanê|AKPê]] [[Ahmet Davutoğlu]] ve hatibû avakirin, û [[parlamenter]]ên PDGê [[Alî Haydar Konca]] û [[Müslüm Doğan]] bûn wezîrê [[Yekîtiya Ewropayê]] û [[Wezîrtiya Pêşketinê|Wezîrê Pêşketinê]]. Wekî din, partî [[Şaredarî|şaredariyên]] ku di hilbijartinan de bi ser ketine bi hevşaredariya ku ji jin û mêr pêk tê bi rê ve dibe<ref>{{Jêder-nûçe |url=https://bianet.org/english/women/207021-men-and-women-to-run-together-58-hdp-municipalities |sernav=Men and Women to Run Together 58 HDP Municipalities |tarîx=2019-04-01 |malper=bianet.org }}</ref>.

Piştî [[Hewldana pêkanîna derbeya leşkerî li Tirkiyeyê 2016|hewldana derbeya 2016an a Tirkiyeyê]], PDG bi tundî li dijî darbeyê derket, lê ji [[îlon]]a [[2016]]an ve, dadweriya Tirkiyê dest bi şandina hilbijartiyên PDGê kiribû ku li dijî terorê sûcdar bikin. Di mijdara [[2016]]an de gelek parlementerên PDG’ê hatin girtin<ref>{{Jêder-nûçe |url=https://bianet.org/english/world/180512-hdp-s-hakkari-mp-akdogan-arrested |sernav=HDP’s Hakkari MP Akdoğan Arrested |tarîx=11-08-2016 |malper=bianet.org }}</ref> ku di nav wan de hevserokên partiyê Selahattin Demirtaş û Figen Yüksekdağ<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.zeit.de/zustimmung?url=https%3A%2F%2Fwww.zeit.de%2Fpolitik%2Fausland%2F2016-11%2Fparis-demonstration-tuerkei-hdp-recep-tayyip-erdogan |sernav=ZEIT ONLINE {{!}} Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl. |malper=www.zeit.de |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 |roja-arşîvê=2022-04-04 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20220404161025/https://www.zeit.de/zustimmung?url=https://www.zeit.de/politik/ausland/2016-11/paris-demonstration-tuerkei-hdp-recep-tayyip-erdogan |rewşa-urlyê=mirî }}</ref> hene. Vê yekê îradeya ragihandinê û aktîvbûna PDGê ya di qada siyasî de bi awayekî berfireh bêzar kir. Di kanûna [[2020]]an de hevserokê giştî yê PDGê yê [[Rêveberiya herêmî|rêveberiyên herêmî]] Salim Kaplan gotibû:<blockquote>''“Ji sala 2016an û vir ve 20 hezar endamên me hatin binçavkirin û zêdeyî 10 hezar endam û rêveberên me şandin girtîgehê".'' </blockquote>Ji wê rojê û pêde 48 şaredarî jî ji aliyê hikûmetê ve hatine desteserkirin.<ref>{{Jêder-malper |url=https://anfenglishmobile.com/human-rights/20-000-hdp-members-taken-into-custody-in-4-years-10-000-jailed-48896 |sernav=20,000 HDP members taken into custody in 4 years, 10,000 jailed |malper=ANF News |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref>

== Dîroka partiyê ==
[[Wêne:Peoples' Democratic Party electoral rally 2015 (HDP).jpg |thumb|PDG]]
Partiya Demokratîk a Gelan, ku wekî partiyek siyasî li parlamena Tirkiyê tê temsîl kirin, ji aliyê [[Yavuz Önen]] û [[Fatma Gök]] ve bi biryara [[Kongreya Demokratîk a Gelan]] hate damezrandin. Di Civata Giştî ya Awarte de, parlamenterê Stembol [[Sabahat Tuncel|Sebahat Tuncel]] û parlamenterê Mêrsînê [[Ertuğrul Kürkçü]] ji bo Hevserokatiyan hatin wezîfedarkirin.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.bianet.org/bianet/siyaset/150863-hdp-es-genel-baskanligina-tuncel-ve-kurkcu-secildi |sernav=SERHAT KORKMAZ'IN KONGRE İZLENİMLERİ: HDP Eş Genel Başkanlığına Tuncel ve Kürkçü Seçildi |malper=Bianet - Bagimsiz Iletisim Agi |tarîxa-gihiştinê=2021-01-23 }}</ref> 2 Di Civata Giştî ya Awarte de, parlamenterê Wanê [[Figen Yüksekdağ]] û parlamenterê [[Colemêrg, Hekarî|Colemêrgê]] [[Selahattin Demirtaş]] bûne Hevserokên Giştî yên Partiya Demokratîk a Gelan. Piştî ku Figen Yüksekdağ û Selahattin Demirtaş ji aliyê dewleta tirk ve hatin girtin, jiber standina mafê siyasî ya Figen Yüksekdağ, bi biryara Civata Giştî ya Awarte [[Serpil Kemalbay]] bi Selahattin Demirtaş re bû hevserokê partiyê.<ref>{{Jêder-malper |url=https://tr.sputniknews.com/turkiye/201705201028541424-serpil-kemalbay-hdp-es-baskani/ |sernav=HDP’nin yeni Eş Genel Başkanı Serpil Kemalbay: Mücadeleyi yükselteceğimiz bir döneme giriyoruz - Sputnik Türkiye |tarîx=2019-01-06 |malper=web.archive.org |tarîxa-gihiştinê=2021-01-23 |tarîxa-arşîvê=2019-01-06 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20190106010740/https://tr.sputniknews.com/turkiye/201705201028541424-serpil-kemalbay-hdp-es-baskani/ |rewşa-urlyê=bot: unknown }}</ref>

=== Prensîbên damezrandinê ===
[[Kongreya Demokratîk a Gelan]] (KDG) di 15 çiriya pêşîn a 2012an de bi fermî serî li [[Wezareta Navxwe ya Tirkiyeyê]] da, ji bo ku partiyek siyasî ava bike. Yavuz Önen, yek ji hevserokên KDGê, dîyar kir ku damezrandina partiya nû wê bibe baskê siyasî yê Kongreya Demokratîk a Gelan.<ref name="web.archive.org">{{Jêder-malper |url=http://www.milliyet.com.tr/hdk-partilesti-hdp-oldu/siyaset/siyasetdetay/18.10.2012/1613741/default.htm |sernav=HDK partileşti HDP oldu - Milliyet Haber |tarîx=2015-05-25 |malper=web.archive.org |doi=10.2012/1613741/default.htm |tarîxa-gihiştinê=2021-01-23 |tarîxa-arşîvê=2015-05-25 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20150525063214/http://www.milliyet.com.tr/hdk-partilesti-hdp-oldu/siyaset/siyasetdetay/18.10.2012/1613741/default.htm |rewşa-urlyê=bot: unknown }}</ref> Armanca sereke ya damezirandina partiyê ew bû ku bi yekbûna tevgera çepgir guherînek radîkal li pergala heyî bîne. Lewma ji serî ve dihat xwestin ku di hilbijartinan de divê hemî rêxistinên ku armancên wan dişibe ya KDGê bi hev re tevbigerin û hêza xwe bikin yek. Bi vî havî partiya nû PDG wekî yekbûna hêzên hevalbend hat dîtin da ku wek partiyeke yekbûyî beşdarî hilbijartinan bibin.<ref>{{Jêder-malper |url=http://www.halklarindemokratikkongresi.net/soylesi/halklarin-demokratik-partisi-hdp-es-baskanlari-fatma-gok-ve-yavuz-onen-basarmaktan-baska-caremiz-yok/38 |sernav=Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Başkanları Fatma Gök ve Yavuz Önen: "Başarmaktan başka çaremiz yok" {{!}} Halkların Demokratik Kongresi |tarîx=2016-12-01 |malper=web.archive.org |tarîxa-gihiştinê=2021-01-23 |tarîxa-arşîvê=2016-12-01 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20161201082027/http://www.halklarindemokratikkongresi.net/soylesi/halklarin-demokratik-partisi-hdp-es-baskanlari-fatma-gok-ve-yavuz-onen-basarmaktan-baska-caremiz-yok/38 |rewşa-urlyê=bot: unknown }}</ref>

Fermo armanca PDGê afirandina meylekê bû ji perspektîvên cihêreng ên siyaseta Tirkiyê re, da ku bi têgihiştinek alternatîf modelek rêxistinî ya nû destnîşan bike. Bi vî havî, di Çiriya 2013an de, wekîlên navdar ên Partiya Aştî û Demokrasiyê Ertuğrul Kürkçü, Sebahat Tuncel û Sırrı Süreyya Önder ji partiyê veqetiyan û beşdarî PDGê bûn. Ligel van wekîlan, [[Levent Tüzel]], serokê berê yê [[EMEP|Partiya Kedê EMEP]] û wekîlê serbixwe, beşdarî PDGê bû.<ref>{{Jêder-kovar |paşnav=ÖZTÜRKCİ |pêşnav=Alpaslan |tarîx=2019-06-30 |sernav=Türk Siyasal Tarihinde Demokrat Parti Birinci Büyük Kongresi |url=http://dx.doi.org/10.13113/cedrus/201997 |kovar=Cedrus |hejmar=7 |rr=27–41 |doi=10.13113/cedrus/201997 |issn=2147-8058 }}</ref> Tevî van navan kesên weke [[Altan Tan]] û [[Adem Geverî]] ku nêrînên kevneperest û îslamî diparêzin jî ketin nava partiyê.

=== Serkeftinên partiyê ===
[[Wêne:2014_Turkish_local_elections_BDP_&_HDP.png|thumb|Encamên ku di hilbijartinên herêmî yên 2014an de ji aliyê BDP û PDGê ve hatin bidestxistin]]
PDG yekem car beşdarî hilbijartinên herêmî yên [[2014]]an bû, ku li piraniya parêzgehên rojavayê Tirkiyeyê bû namzed û li bakurê Kurdistanê jî DBP bû namzed. Her du partiyan bi hev re %6,2 dengan bi dest xistin lê PDG'ê nekarî şaredarî bi dest bixe. 21 parlementerên [[Partiya Aştî û Demokrasiyê|Partîya Aştî û Demokrasîyê]] di 28ê tebaxa 2014an de tevlî PDGê bûn.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.hurriyetdailynews.com/bdp-lawmakers-join-sister-party-hdp-65671 |sernav=BDP lawmakers join sister-party HDP - Türkiye News |malper=Hürriyet Daily News |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref>

Ji bo hilbijartinên giştî yên hezîrana 2015an, PDGê tevî ku xeteriya ketina binê benda ji %10'ê heye jî, biryar da ku wekî partî namzetan nîşan bide. Tevî ku piraniya siyasetmedarên HDPê kurdên çep ên [[Laîsîzm|laîk]] in jî, di lîsteya namzetan de [[Misilman|misilmanên bawermend]], [[Sosyalîzm|sosyalîst]], [[Elewîtî|elewî]], [[ermenî]], [[Xiristiyanî|xiristiyanên]] [[suryanî]], [[Azerî (gel)|azerî]], [[Çerkez]], [[Lazî]], [[Rûm (kes)|Rûm]] û [[Mafên kesên LGBT li Kurdistanê|kesên LGBT]] hebûn. Ji 550 namzetan 268 jin bûn.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.hurriyetdailynews.com/inclusive-hdp-candidate-list-aspires-to-pass-10-pct-election-threshold-80731 |sernav=Inclusive HDP candidate list aspires to pass 10 pct election threshold - Türkiye News |malper=Hürriyet Daily News |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref><ref>{{Jêder-malper |url=https://www.haberler.com/guncel/ozel-haber-hdp-den-azeri-kadin-aday-7170211-haberi/ |sernav=HDP'den MHP'nin Doğu'daki Kalesine Azeri Kadın Aday |tarîx=2015-04-08 |malper=Haberler |ziman=tr |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref><ref>{{Jêder-malper |url=http://www.bizimkocaeli.com/haber/siyaset/hdpden-laz-aday-adayi/124642.html |malper=www.bizimkocaeli.com |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> Di sala 2015an de [[Bariş Sulu]] bû yekem namzetê parlementeriyê yê hevzayend ê li Tirkiyeyê wek namzetê PDGê.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.independent.co.uk/news/uk/firstever-openly-gay-parliamentary-candidate-stands-for-election-in-turkey-10274746.html |sernav=Turkey now has its first ever gay parliamentary candidate |tarîx=2015-05-25 |malper=The Independent |ziman=en |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> Di navbera hezîrana 2015 û hezîrana 2018an de piştgiriya ji bo PDGê di nav elewiyan de ji %7 derket %16.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.worldcat.org/de/search?q=n2:2051-4883 |sernav=n2:2051-4883 - Treffer |malper=www.worldcat.org |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref>

== Hilbijartinên partiyê ==

=== Hilbijartina serokatiyê ya 10ê tebaxa 2014an ===
[[Wêne:Demirtaş_(2014_cumhurbaşkanlığı_seçim_logosu).png|thumb|Logoya kampanyaya hilbijartinê ya Selahattin Demirtaş]]
Selahattin Demirtaş di 30ê hezîranê de wek namzedê serokomariyê yê PDGê hatibû ragihandin. Wî di 15ê tîrmehê de nexşerêya xwe ya serokatiyê diyar kir ku ger di hilbijartinan de bi ser bikeve. Di axaftineke ku kêmî saetekê dom kir de, wî pêşniyar kir ku serokatiya karûbarên Diyanetê (Diyanet) bê hilweşandin, dersên olî yên mecbûrî li dibistanan bên rakirin û [[Cemxane]] bi nasnameya neteweyî bê naskirin.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.milliyet.com.tr/siyaset/demirtas-baris-surecinin-bozulmamasi-gerekir-1921365 |sernav=Demirtaş: Barış sürecinin bozulmaması gerekir |malper=Milliyet |ziman=tr |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref><ref>{{Jêder-malper |url=https://www.yurtgazetesi.com.tr/yurt/dunyaya-ismet-pasanin-oglu-olarak-geldi-ama-dunyadan-erdal-inonu-h56640.html |sernav=Dünya'ya İsmet Paşa'nın oğlu olarak geldi, ama dünyadan Erdal İnönü olarak ayrıldı |malper=Yurt Gazetesi |ziman=tr |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> Wî her weha pêşniyara danasîna "Parlamenên Gel" kir, ku di heman demê de dê [[Parlemanên Ciwanan]] jî bihewîne da ku nûnertiya hemwelatiyên ciwan zêde bike.
[[Wêne:2014_Turkish_Presidential_Election-Demirtaş.PNG|thumb|Dengên Demîrtaş ên ku li 81 Parêzgehên Tirkiyê hatine bi dest xistin.]]
Demirtaş daxwaza makezagoneke nû kir û destnîşan kir ku ji bo misogerkirina îstîqrara neteweyî, divê bê dereng dawî li înkarkirina çand, ziman, nijad û baweriyên cuda bê kirin.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.wanhaber.com/selahattin-demirtas-yol-haritasini-acikladi |sernav=Selahattin Demirtaş Yol Haritasını Açıkladı |malper=Van Haber {{!}} Wan Haber {{!}} Son Dakika Van Haberleri |ziman=tr |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref> Her wiha di axaftina xwe de [[berxwedana Parka Gezî]] nirxand û wêneyên xwe yên di dema çalakiyan de nîşan da. Wî çepikan dida dayika [[Berkîn Elvan]] ê ciwan, yê ku di çalakiyan de ji ber bombeya gaza îsotê 269 roj ketibû komayê û jiyana xwe ji dest dabû.<ref>{{Jêder-malper |url=https://www.dunya.com/gundem/demirtas-kosk-icin-yol-haritasini-acikladi-haberi-251968 |sernav=Demirtaş Köşk için yol haritasını açıkladı |paşnav=Gazetesi |pêşnav=Dünya |tarîx=2014-07-15 |malper=https://www.dunya.com/gundem/demirtas-kosk-icin-yol-haritasini-acikladi-haberi-251968 |ziman=tr-TR |tarîxa-gihiştinê=2023-03-13 }}</ref>

Druşmeya wî ''Bir Cumhurbaşkanı Düşün'' (''Serokekî Bifikire)'' bû, ku li dû wê çend hevokên cuda hebûn, wek "Bir Cumhurbaşkanı Düşünün Ayrımcılık yapmıyor. Birleştiriyor, barıştırıyor." (Serokekî Bifikirin Cûdahiyê nake. Yek dike, lihev dike), an jî "Bir Cumhurbaşkanı Düşünün Herkese Demokrat" "Serokekî Bifikirin ku ji her kesî re demokrat be". Piraniya dengên ku ji bo Demirtaş hatine dayîn ji bakurê Kurdistanê bûn.[[Wêne:Hdp selection.png|thumb|Encama hilbijartinê ya PDGê li Bakurê Kurdistanê]]
=== Hilbijartina giştî ya 7ê hezîrana 2015an ===
PDGê di [[Hilbijartinên giştî yên Tirkiyeyê yên 7ê hezîrana 2015an]] de ji texmînan zêdetir deng stend: Wê ji %13,12 dengên giştî (6,280,302 ji 46,774,793 dengan) stend, benda %10 şikand û 81 kursî bi dest xist. PDGê herwiha li 14 herêmên hilbijartinê yên Tirkiyeyê, di nav wan de Erdêxan, Qers, Îdir, Agirî, Mûş, Bidlîs, Wan, Tirkiye, Colemêrg, Şirnex, Sêrt, Êlih, Mêrdîn, Amed û Dersimê, li 14 herêmên hilbijartinê bi ser ket.

Di vê hilbijartinê de PDG bêtir komên etnîkî û olî yên hindikayiyên din ên li Tirkiyeyê, pirsgirêkên jinan, aktîvîstên LGBT û çepgir û komên siyasî yên di bin baskê xwe de hembêz kir, bangewaziya xwe di asta neteweyî de pêş xist û piştgiriyek berfireh ji çar aliyên Tirkiyeyê kişand.[[Wêne:TBMM2018 as of 9 7 18.svg|thumb|Piştî hilbijartinên sala 2018an PDGê (rengê mor) di parlamena Tirkiyeyê de 67 kursî bidest xist.]]Bi vê yekê PDG ne tenê di Meclîsa Mezin a Tirkiyeyê de bû 4emîn partiya herî mezin, lê di bidestxistina dengên Tirkiyeyê yên derveyî welat de jî li Japon, Ûkrayna Yewnanistan, Polonya, Îtalya, Swîsre, Swêd, Fînlenda, Kanada û Brîtanya bû partiya yekem. JI bilî vê yekê, PDGê AKP ji piraniyê li parlamenê dûr xist û nehîşt ku ew hikûmeteke yekpartî ava bike. Ji ber wê yekê AKPê nekarî referandûmeke pêwîst ji bo guhertina makezagonê pêk bîne da ku Tirkiyê wergerîne hikûmeteke serokatiya cîbicîkar. Ev yek ji aliyê partiyên opozisyona Tirkiyê û alîgirên wan ve wek serkeftina herî mezin a PDGê ji bo Komara Tirkiyê tê binavkirin.

=== Hilbijartinên giştî ===
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;"
! rowspan=2| Hilbijartin
! rowspan=2| Nexşe
! rowspan="2"| Hevserok
! colspan="3"| Deng
! colspan="2"| Temsîliyet
! rowspan="2"| Rêza wî ya di meclîsê de
|-
! #
! %
! ± [[Y]]
! #
! ±
|-
| Hezirana 2015an
| [[Wêne:Turkish general election HDP votes by province.png|150px]]
| <hr>[[Selahattin Demirtaş]]<br />[[Figen Yüksekdağ]]
| 6.058.489
| 13,12% 
| —
| {{Composition bar|80|550|#90268F}}
| —
| 4em 
|-
| Mijdara 2015an
| [[Wêne:Turkish general election, November 2015 (HDP).png|150px]]
| <hr>[[Selahattin Demirtaş]]<br />[[Figen Yüksekdağ]]
| 5.144.108
| 10,75%
| {{Kêmbûn}} 2,37
| {{Composition bar|59|550|#90268F}}
| {{Kêmbûn}} 21
| 4em
|-
| 2018
| 
| <hr>[[Sezai Temelli]]<br />[[Pervin Buldan]]
| 5.867.564
| 11,70%
| {{Zêdebûn}} 0,93
| {{Composition bar|67|600|#90268F}}
| {{Zêdebûn}} 8
| 3em
|}

== Hevserok ==
Partî sîstema serokatiyê ya hevserokatiyê, bi serokek jin û mêr, dimeşîne.<ref>{{Jêder-nûçe |url=https://www.kurdistan24.net/en/story/21924-Turkey%27s-pro-Kurdish-party-elects-co-chairs-amid-continued-state-crackdown |sernav=Turkey's pro-Kurdish party elects co-chairs amid continued state crackdown |paşnav=van Wilgenburg |pêşnav=Wladimir van Wilgenburg |tarîx=2020-02-03 |malper=kurdistan24.net }}</ref> Bi vî awayî nûnertiya wekheviya her du zayendan di partiyê de misoger dike. Partî şaredariyên ku di hilbijartinan de bi ser ketine jî bi hevşaredariya jin û mêr bi rê ve dibe.

{| class="wikitable alternate"
!#
!Nav
!Destpêkirina hevserokêtiyê
!Bidawîbûna hevserokêtiyê
!Nîşe
|-
|1
|[[Fatma Gök]] - [[Yavuz Önen]]
|15 çiriya pêşîn 2012
|27 çiriya pêşîn 2013
|
|-
|2
|[[Sebahat Tuncel]] - [[Ertuğrul Kürkçü]]
|27 çiriya pêşîn 2013
|22 hezîran 2014
|
|-
|3
|[[Figen Yüksekdağ]] - [[Selahattin Demirtaş]]
|22 hezîran 2014
|9 adar 2017
|Ji aliyê dewleta tirk ve hatin girtin.
|-
|4
|[[Serpil Kemalbay]] - [[Selahattin Demirtaş]]
|20 gulan 2017
|11 sibat 2018
|
|-
|5
|[[Pervin Buldan]] - [[Sezai Temelli]]
|11 sibat 2018 
|23 sibat 2020
|
|-
|6
|[[Pervin Buldan]] - [[Mithat Sancar]]
|23 sibat 2020
|Li ser kar in
|
|}

== Girêdanên derve ==
{{Kategoriya Commonsê ya biçûk|Peoples' Democratic Party (Turkey)}}
* [https://hdp.org.tr/ku/ Malpera fermî]

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

{{Tevgera Civaka Demokratîk}}
{{Rêxistinên siyasî yên Kurdistanê}}

{{Kontrola otorîteyê}}

[[Kategorî:Avabûnên 2012an li Tirkiyeyê]]
[[Kategorî:Partiyên siyasî yên Tirkiyeyê]]
[[Kategorî:Partiyên sosyaldemokrat]]