Vlorë

Vlorë Vlorа
Bajarên mezin
Vlorа
Ala Coat of arms
Vlorë li ser nexşeyê
Vlorë
Koordînat: 40°27′Bk 19°29′Rh
Dewlet	Albanya
Li beşa îdarî	Vlorë municipality
Paytexta	Vlorë County Vlorë municipality
Îdarî
• Şaredar	Dritan Leli
Qada rûerdê
• Giştî	12 km2 (5 sq mi)
Bilindahî	0 m (0 ft)
Nifûs	130.827 (2015)
Dem	UTC+1 UTC+2
Plakaya erebeyê	VL
Malper	www.vlora.gov.al/
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Vlorë bilêvkirina albanî: [ˈvlɔɾə], yan jî Avlonya, sêyem bajarê herî mezin ê Komara Albanyayê ye û navenda wilayeta Vlorë û şaredariya Vlorë ye. Vlorë bajareke li başûrê rojavayê Albanyayê ye. Bajar li ser Kendava Vlorayê berfireh dibe û li qûntarên çiyayên Kerauniya (bi albanî: Malet e Vetëtimës) û li ser peravên Deryaya Adriyatîk û Deryaya Yonî hatiye avakirin. Vlorë xwedî avhewaya Deryaya Navîn e ku ji çiyayên Kerauniya û ji Deryaya Navîn hatiye bibandorkirin.

Qada deryayî ya Vlorê yek ji wan deverên îlîrî bû ku ji sedsalên 11 û 10ên b.z. dest pê kiriye ku ciwareke pêş-bajarî ye. Herêm ji aliyê yewnaniyên kevnare ve hatiye kolonîzekirin. Li cihê bender-bajarokek mezin a kelehî heye ku ji sedsala 6ê b.z. heya sedsala 2ê p.z. mirovan lê jiyan kirine. Ev devera ku bi qismî maye di bin avê de li Bendera Trîportê ya îro ye ku niha li bakurê rojavayê Vlorëyê ye. Li vê benderê herê kêm ji serdema arkaîk heya serdema navîn xebatên bendergehiyê hatiye kirin. Tê texmînkirin ku veguheztina bajarê kevnar ji cihê Triportê berbi cihê Vlorë ya nûjen ve berfireh bûye. Navenda bajarê nûjen bermahiyên arkeolojîk ên ji kevnariya dereng vedihewîne. Aulon a ku bajarê nûjen navê xwe jê wergirtiye di çavkaniyên dîrokî de ji sedsala 2ê p.z. dest pê dike. Bajêr di dîrokê de di demên cuda de ji aliyê romayiyan, bîzansiyan, normanan, venedikan û osmaniyan ve hatiye dagirkirin.

Di navbera sedsalên 18û û 19ab de albaniyan ji bo hişmendiya neteweyî hem hêza giyanî û hem jî hêza rewşenbîrî werdigirin ku ev yek di dawiyê de dibe sedema Ronesansa Albanî. Vlorë ji bo serxwebûna albanî de wekê navendek girîng e ku ji bo damezrînerêna albaniya nûjen Danezana Serxwebûnê ya Albanyayê di 28ê mijdara 1912an de li Meclisa Vlorê hatiye îmze kirin.

Vlorë yek ji bajarên herî girîng ên başûrê Albanyayê û herêma Labëria ye ev herêm bi çanda kevneşopî û folklora xwe ya kevneşopî tê naskirin.