Çavkaniya Zaza bibîne

{{Agahîdank komên etnîkî
| nav                = Zaza <br> Kird, kirmanc, dimilî
| wêne               = Zaza woman.jpg
| ravek              = Pîrekeke kirmanc
 <!----------------Gelhe (kom)------------>| gelheKom           = 2,000,000 - 3,000,000
| salKom             = 
| çavkKom            = <!----------------Gelhe li gor herêman--->
| herêm1             = {{Sembola alayê|Kurdistan}} [[Bakurê Kurdistanê]]
| gelhe1             = 2 milyon
| sal1               = 
| çavk1              = 
| herêm2             = &nbsp;{{Ala|Ewropa}}
| gelhe2             = 300.000
| sal2               = 
| çavk2              = <!---------------- Ziman û ol------------>
| ziman              = [[Zazakî]]
| ol                 = [[Îslam]] û [[elewîtî]]
 <!---------------- Gelên têkildar ------------------>| têkildar           = [[Zaza]] <br> [[Soran]], [[kurmanc]], [[goran]], [[kurdên Başûrê]],<br> [[kurdên Anatolyayê]]
| nexşe              = 
| nexşeSernav        = 
| nexşeyaCihan       = 
| nexşeyaCihanNav    = 
| hêlîpan            = 
| hêlîlar            = 
}}
[[Wêne:Linguistik kart Kurdistan.jpg|thumb|260px|Zazakî û zaravayên din ên kurdî]]
'''Zaza''', '''dimilî''', '''kirmanc''' yan jî '''kird''', kurdên<ref>JoshuaProject, "[https://web.archive.org/web/20210123154043/https://joshuaproject.net/clusters/208 Kurds]"</ref><ref>Dr. Orville Boyd Jenkins (2005), "[https://web.archive.org/web/20190910144429/http://orvillejenkins.com/peoples/kurds.html The Kurdish Peoples]" </ref><ref>Jacques Leclerc (2014), [https://web.archive.org/web/20190128182252/http://www.axl.cefan.ulaval.ca/asie/turquie_1general.htm Turquie] </ref><ref>Terry Lynn Todd (1985), A Grammar of Dimili (also known as Zaza), Michigan, p. vi: "Speakers of Dimili are Kurds psychologically, socially, culturally, economically, and politically." </ref> ku bi kurdîya [[zazakî]] (kirdkî, kirmanckî, dimilî) dipeyivin û bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] dijîn.<ref name="Bedirxan">Bedirxan, Celadet (1933) “Zarê Dumilî û Mewlûda 'Usman Efendî” Hawar, Hejmar: 23, 25 tîrmeh (temmuz) 1933, r. 1-6 "Zarê dumilî: Ev zar zimanê kurdên dumilî an zaza ne. Kurdên dumilî di welatê jorîn di rojavayê wî welatî de rûniştî ne."</ref><ref>{{Jêder-malper |url=http://www.slrk.info/articles/kurds.html |sernav=Dr. Orville Boyd Jenkins, "The Kurdish Peoples" |tarîxa-gihiştinê=2013-05-03 |tarîxa-arşîvê=2013-09-25 |urlya-arşîvê=https://web.archive.org/web/20130925042843/http://www.slrk.info/articles/kurds.html |rewşa-urlyê=mirî }}</ref><ref> [https://www.jstor.org/stable/pdf/43645449.pdf Krisztina Kehl-Bodrogi, "Wir sind ein Volk"]</ref><ref> [http://www.iranicaonline.org/articles/dimli] Prof. Dr. Garnik Asatrian, "Dimlī", Encyclopedia Iranica</ref><ref> [http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i, Prof. Dr. Ludwig Paul "History of the Kurdish Language"</ref>

== Deverên ku Zaza lê dijîn ==
Zaza bi taybetî li van [[bajar]]an dijîn, lê di van demên dawî de gelek ji wan ji ber zordariya Kurdistan koçî bajarên bakurê Kurdistanê û [[Ewropa]]yê bûne:
{|
| valign="top" |
* [[Dêrsim]]
* [[Çewlîg]]
* [[Dara Hênî]]
* [[Amed]]
* [[Hênî]]
* [[Pîran]]
* [[Gimgim]]
| valign="top" |
* [[Maden]]
* [[Çêrmûg]]
* [[Çinguş]]
* [[Êgil]]
* [[Palo]]
* [[Xinûs]]
* [[Aldûş]]
* [[Siwêreg]]
|}

== Nav ==
[[Wêne:Kurdes_Zaza_de_Diarbekir_(Kurdistan).jpg|200px|thumb|Kurdên zaza li sala 1881, Ernest Chantre & Capitaine Barry]]Kurdên ku bi kirmanckî diaxifin, li her herêmê, xwe bi eynî navî bi nav nakin; cuda-cuda navên etnîkî didin xwe û zimanê xwe: kirmanc, kird, dimilî û zaza.

== Lokasyona cografîk ==
Herêmên ku kirmanc (zaza) tê de dijîn; Çewlig (Bingöl), Dêrsim (Tunceli), Erzingan (Erzincan), Erzirom (Erzurum), Barbut (Bayburt), Qers (Kars), Mûş, Xarpêt (Elazığ), Diyarbekir, Ruha (Urfa), Semsûr (Adıyaman), Bedlîs (Bitlis) û Sêrt (Siirt) e. Dîsa, li hinek bajarên Tirkîyê, wek Qeyserî (Kayseri), Nigde, Gümüşhane û Sêvazê (Sivas) ji mensûbên ve grûbê hene. Di van herêman de kirmanc tenê li Dêrsim û Çewligê piranî ne, li cîyên din ji kurmancan kêmtir in.

== Dîn û ayîn ==
Kurdên ku lehça wan kirmanckî (zazakî) ye, ji alîyê dînî de du beş in: Misilmanên sunî û elewî. Meriv ku xeta Xarpêt û Mûşê esas bigire, başûrê wê xetê sunî, bakurê wê jî elewî ne. Yek îstîsna Bongilan (Solexan) a Çewlîgê ye. Qismek ji vê qezayê li bakûrê xetê ye û sunî ye.

== Mijarên têkildar ==
* [[Dîroka Kurdistanê]]
* [[Kirmanc]]
* [[Kird]]
* [[Kurmanc]]
* [[Goran]]
* [[Soran]]
* [[Kelhûr]]

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
* [http://doi.org/10.1046/j.1529-8817.2005.00174.x Lêkolînê DNA ya li ser kurdbûna zaza ji aliyê ''Annals of Human Genetics'']
{{Kontrola otorîteyê}}

[[Kategorî:Kurd]]