Harûn Reşîd

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Harûn Reşîd
Navê rastî
هَارُون الرَشِيد Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Jidayikbûn7 adar 766 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Rey Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirin24 adar 809 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Tus Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Cihê goristanêHarun ِal-Rashid Mausoleum Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Hevwelatîxanedana Ebasiyan Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Pîşe
Meqam
  • Abbasid caliph (786–809) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Hevjîn
  • Zubaidah bint Ja`far
  • Maridah bint Shabib
  • Marajil Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Zarok
  • Al-Amin
  • al-Maʾmun
  • Al-Mu'tasim
  • Al-Qasim ibn Harun al-Rashid
  • Ahmed Al-Sabti Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dê û bav
  • Al-Mahdi Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (bav)
  • Al-Khayzuran Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (dê)
MalbatAbbasids Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Harûn Reşîd (bi erebî: هارون الرشيد‎, lat. Harûn er Reşîd; bû 763 li Rey; mir 809 li Tus) yek ji xelîfe û kargerên Ebasiyan bû û navbera 786an de heta 809 xelifetî kirî bû. Harun zarokiya xwe li bajarê Belh derbaz kir û di zarokiya xwe de bandora mezin ji Barmakiyan dît.

Harûn Reşîd zarokê El Mehdî û gorî rîwayatan jî birayê Behl ûl Danan bû. Di dema wî de Ebasiyan di aborî çendayî û peşarî dema xweya herî rind dîtî bû. Di wan deman de bi siya wan wezîrên ji malbata Barmakiyan xelifetîye peşarî gelek dihat karger kirin. Harûn Reşîd hîn ku 13 salî bû, bû xelîfe. Pê bû xelîfe re wî di 796an de Reqa kira paytext û kargera xwe bira wê der e.

Di dema xelîfe Harûn de nêzî bi tunî Anatoliya, Kîpros hat dagir kirin. Lê li Afrîka, Maxrêb jî hin dewletên serbixwe hatin ava kirin. Di sefereke de artêşên misilmanan heta Üsküdarê hembera Konstantinopolis hatî bûn. Lê ji bo împaratorbanûya Bîzans her sal dayîn dana Ebasiyan pejirand, artêşa misilmanan şunda vegeriye Bexda.

Di dema xwe de wî bi Çîn, Karlê Mezin re têkîlî kir.

Harûn Reşîd di 809an de demê ku hembera Xaricîyan de di sefereke de bû jîyana xwe ji dest da. Wî di 802an virde xelifetî navbera lawên xwe El-Emîn û El-Ma'mun de parva kirî bû.

Di dema xelîfe de klasîka Hezar û yek şev hat nivisandin bû.

Xelîfe Harûn komîteyên Charlemagne dipejirîn e