Konstantînê Mezin

Konstantînê Mezin
Navê rastî	Flavius Valerius Aurelius Constantinus
Jidayikbûn	Flavius Constantinus  c. 27 sibat 272  Niš (Moesia Superior, Împeratoriya Romê)
Mirin	22 gulan 337  Nîkomêdiya
Sedema mirinê	Sedemên sirûştî
Cihê goristanê	Dêra Hewariyên Pîroz
Hevwelatî	Romaya Kevnare
Pîşe	Desthilatdar
Xebat	Debates of Constantine
Meqam	împeratorê Romê (306–337) senatorê Romaya kevnare pontifex maximus (306–337)
Hevjîn	Minervina Fausta
Zarok	Crispus Constantina Constans Constantine II Constantius II Helena
Dê û bav	Konstantius I  (bav) Helena Augusta  (dê)
Malbat	xanedana Konstantîniyan
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Konstantînê Mezin, Konstantînos I, Konstantînê Yekem bi latînî: FLAVIVS VALERIVS CONSTANTINVS; bi yewnaniya kevn: Κωνσταντῖνος, lat. Kōnstantînos), jdb. 27 sibat 272 Niš - m. 22 gulan 337, di navbera 306an û 337an de împeratorê Împeratoriya Romê bû.

Wî li Romê xiristiyanî serbest kirî bû û li xiristiyanitiyê jî mirovekî giring e û bi fermana Milan tê zanîn. Di wê fermanê de wî da zanîn ku li împaratorîye xiristiyanî û ol hemû gîşk dikane wera bijîn. Ji pêra xiristiyanî li Romê belavbû û di 380an de jî bû ola fermî. Di 325an de wî Konsula Niceaya (îro bajarê Iznikê ye) yekem kom kir.

Di 330an de wî paytexta bi navê bi latînî: NOVA ROMA "Roma Nû", bajarê ji bo wê pê ra wek Konstantînopolîs werê nav kirin, bira Konstantînopolîs.

Bustê Konstantîn li Romê

Jiyan û Împeratorî

Ew di 27'ê reşemiyê 272an de li Niš, Serbistana îroj hate dinê.

Paş bavê xwe Konstantiyo I (latînî: Constantius) di 293an de keta Tetrarxîya (Kargeriya Çaran) Diokletians re rêya xweya heta împaratorîye dera vebû. Di 305an de paş endamekê Tetrarşîye lê der ket şunda derbaza şuna wî bû salekî din jî ew bi navê Augustus bû împerator.

Di 312an de wî împeratorê Roma Rojava Maxentius Torîno, Brescia û bi dawî Verona bin xist û bi tunî bû împeratorê împeratoriya Roma Rojhelat.

313an de Konstantîn bi Lîkîniyo (latînî: Licinius) va bû împeratorê rojava û rojhelat. Wan herduya bi tev Fermana Milan saz kirin.

Paş wî Lîkîniyo, çi qas bi xwenga Konstantîn re zewicî bû jî, 324an de li Adrianapolis û bajarên din ên Trakyayê bin xist şunda ew bû împerator bi tenê.

Di 326an de jina xwe Fausta û Crispus da kuştin.

Konstantîn di 330an de paytexta xwe bire bi navê bi latînî: NOVA ROMA "Roma Nû", bi yewnaniya kevn: Βυζάντιον, lat. Byzántion (îroj, Stenbol) kir û ew dera şunda çêkir. Ew dera ji pê re Konstantînopolîs (bi latînî: Constantinopolis; bi yewnaniya kevn: Κωνσταντινούπολις, lat. Kōnstantinoúpolis "Bajarê Konstantîn") hat nav kirin.

Çi qas wî xiristiyanî li împeratoriyê serbest kir jî xiristiyanbûna wî nê vebîri ye. Dîsa jî li zavê ortodoks wî gelek pîroz dibinin.

Bronza Konstantîn li York, Îngiltere, li şuna împaratorî saz dayî di 306an de

Bibîne

• Lîsteya împeratorên Romê
• Lîsteya împeratorên Bîzansê