Here naverokê

Kraków

Kraków
Bajarên mezin - Polonya
Kraków li ser nexşeyê
Map
Kraków li ser nexşeya Polonya nîşan dide
Kraków
Kraków
Koordînat: 50°3′41″Bk 19°56′14″Rh / 50.06139°Bk 19.93722°Rh / 50.06139; 19.93722
ParzemînEwropa Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
DewletPolonya, General Government, Komara Polonî ya Duyem, Împeratoriya Awistirya-Mecaristanê, împeratoriya Awistiryayê, Free City of Kraków, Duchy of Warsaw, împeratoriya Awistiryayê, Habsburg monarchy, Polish–Lithuanian Commonwealth, Keyaniya Polonyayê, Kingdom of Poland Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Li beşa îdarî
  • Lesser Poland Voivodeship (1999–)
  • Bezirk Krakau (1867–1918)
  • Kraków Voivodeship (1975–1998) (1975–1998)
  • Kraków Voivodeship (1945–1975) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Paytexta
  • Lesser Poland Voivodeship
  • Polish–Lithuanian Commonwealth
  • Kraków County
  • Keyaniya Polonyayê
  • General Government
  • Bezirk Krakau
  • Kraków Voivodeship (1975–1998)
  • Metropolia Krakowska (2014–)
  • Kingdom of Poland (1320-1386) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dema avabûnêNayê zanîn Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Îdarî
 • ŞaredarAleksander Miszalski (2024–) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Qada rûerdê
 • Giştî327 km2 (126 sq mi)
Bilindahî
219 m (719 ft)
Nifûs
804.237 (2023) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dem
Koda telefonê12 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Plakaya erebeyêKR Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Malperwww.krakow.pl/ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Kraków (bilêvkirina polonî: [ˈkrakuf]) di heman demê de wekî Krakov an Krakow jî tê binavkirin duyem bajarê herî mezin û yek ji bajarên herî dîrokî yên Polonyayê ye.[1] Bajar li Voyvodal a Polonyaya Biçûk li ser Çemê Vîstualê hatiye avakirin. Li gorî daneyên sala 2023an nifûsa bajêr 804,237 (2023) kes e û di heman demê de li deverên bajêr bi qasî 8 milyon mirovên din di nîvçapeke bi qasî 100 kîlomêtre de dijîn.[2] Kraków heta sala 1596an paytexta fermî ya Polonyayê bû û bi kevneşopî yek ji navendên pêşeng ên jiyana akademîk, çandî û hunerî ya polonî bû.[3] Bajêr wekê yek ji bajarên herî xweş ên Ewropayê tê binav kirin[4] ku bajarê nevin ê Krakovê di sala 1978an de wekî Mîrateya Mîrateya Cîhanê ya UNESCO hatiye diyarkirin ku yek ji cihên yekem ên cîhanê ye ku vê statûyê wergirtiye.

Bajar wekî gundekî biçûk li ser Girê Wawelê hatiye avakirin û di sala 985an de navendeke bazirganiyê ya Ewropaya Navendî bû.[5] Bajêr di 1038an de bûye navenda rêveberiya padîşahên polonî yên ji xanedana Piast û piştre re jê wekî navendek birêvebirinê di bin padîşahên Jagiellonian û Komkara Polonî-Lîtvanî de heya dawiya sedsala 16an ku Sigismund III dîwana xwe ya padîşahiyê veguhezandiye Warşovayê. Bi derketina Komara Polonyaya Duyem ê di 1918an de, Kraków rola xwe wekî navokek riheke neteweyî ji nû ve piştrast kiriye. Piştî dagirkirina Polonyayê, di destpêka Şerê Cîhanê yê Duyem de, herêma Krakau ya ku nû hatiye destnîşan kirin bûye navenda Hikûmeta Giştî ya Almanyaya Naziyê.

  1. ^ "Krakow | Etymology of the name Krakow by etymonline". www.etymonline.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 17 çiriya paşîn 2024.
  2. ^ "Kraków – Office Power - CRACOW". web.archive.org. 6 adar 2012. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 6 adar 2012. Roja gihiştinê 17 çiriya paşîn 2024.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)
  3. ^ Davies, Norman (30 adar 2020). Boże igrzysko. Historia Polski (bi polonî). Otwarte. ISBN 978-83-240-1556-6.
  4. ^ "Krakow makes top ten in Conde Nast Traveler poll". Polskie Radio dla Zagranicy. Roja gihiştinê 17 çiriya paşîn 2024.
  5. ^ "City - www.krakow.pl". web.archive.org. 19 sibat 2007. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 19 sibat 2007. Roja gihiştinê 17 çiriya paşîn 2024.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)