Ewropa
Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
 |
|
| Herêm | 10,180,000 km2 (3,930,000 sq mi)[n] (6'emîn) |
|---|---|
| Gelhe | 742,452,000[n] (2013; 3'emîn) |
| Tîrbun | 72.9/km2 (188/sq mi) (2'emîn) |
| Demonîm | Ewropayî |
| Welat | ~50 welat (û ~5 bi naskirina bi sînor) |
| Girêdanên wî | 4 girêdayî |
| Ziman | ~225 ziman[1] |
| Demjimêr | UTC−1 heta UTC+5 |
| Înternet TLD | .eu |
| Bajarên mezin | |
.jpg)
Diravê hevpar ê Ewropayê Euro (Ewro)
Ewropa (wekî Europa an Ewrûpa jî tê nivîsandin; bi yewnanî: Ευρώπη, Evrópi) parzemînek e. Di mîtolojiya yewnan de Ewropa jî navê prenseseke fenîkî ye ku ji aliyê Zeus ve hat revandin Girîtê. Ewropa dayîka Mînosê ye.
Bêjenasî[biguherîne]
Bêjenasiya peyva "Ewropa" ne diyar e. Çend derfet tên nîqaş kirin:
- Navê "Ewropa" ji Zimanê Yewnanî tê. Wateya wê "rûya fireh" e. (eurys = fireh, ops = rû)[çavkanî pêwîst e]. Ev etîmolojî bi piranî tê pejirandin.
- Ewropa ji zimanê erebî an zimaneke din a semîtîk tê. Wateya wê jî "rojava" ye. (zimanê akadî: erebu = rojava)
Dewletên Ewropayê[biguherîne]
Li Ewropa ev dewlet hene:
Almanya
Albanya
Andorra
Belçîka
Bosniya û Herzegovîna
Keyaniya Yekbûyî
Bulgaristan
Komara Çekî
Danîmarka
Estonya
Fînlenda
Fransa
Îrlenda
Îslenda
Îtalya
Kosovo
Kroatya
Makedonya
Letonya
Liechtenstein
Lîtvanya
Lûksembûrg
Macaristan
Malta
Moldova
Monako
Montenegro
Holenda
Norwêc
Awistriya
Polonya
Portûgal
Kîpros
Romanya
Belarûs
San Marîno
Swêd
Swîsre
Serbistan
Slovakya
Slovenya
Spanya
Ûkrayna
Vatîkan
Yewnanistan
Welatên din[biguherîne]
Welatin hene nîvî an jê ribek di Ewropa de ye ew evin.
Tirkiye û Kurdistan û Maroko ribek di Ewropa de ye. Maroko bajarek dibe Ewropa û Tirkiye ribeke ji aliyê Îstanbûl û Edrîne de dibe Ewropa û Kurdistan aliyê Adana û Mersin dibe Ewropa.
Dirav (pere)[biguherîne]
Euro navê diravê fermî yê van welatên Ewropayê ye (2011):
- Almanya
- Awistriya
- Belçîka
- Estonya
- Fînlenda
- Fransa
- Holenda
- Îrlenda
- Îtalya
- Kîpros
- Lûksembûrg
- Malta
- Portûgal
- Slovakya
- Slovenya
- Spanya
- Yewnanistan
Wekîdin Euro li paş dolarên DYA duyemîn diravê ku herî zêde li cihanê danûstendin pê tê kirin.
Bide ber[biguherîne]
Girêdanên derve[biguherîne]
Wîkîferheng: Ewropa – Wate, Etîmolojî, Hevwate, Werger
Wikimedia-Atlas: Ewropa – Nexşên kevin û cografîk
|
Parzemînên cîhanê
|
|
|---|---|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
|
Albanya · Almanya · Andorra · Awistriya · Azerbaycan · Belarûs · Belçîka · Bosniya û Herzegovîna · Bulgaristan · Danîmarka · Ermenistan · Estonya · Fînlenda · Fransa · Gurcistan · Holenda · Îrlenda · Keyaniya Yekbûyî · Komara Çekî · Kroatya · Îslenda · Îtalya · Kîpros · Makedonya · Letonya · Liechtenstein · Lîtvanya · Lûksembûrg · Macaristan · Malta · Moldova · Monako · Montenegro · Norwêc · Polonya · Portugal · Qazaxistan · Romanya · Rûsya · San Marîno · Serbistan · Slovakya · Slovenya · Spanya · Swêd · Swîsre · Tirkiye · Ûkrayna · Vatîkan · Yewnanistan
|
 |
|
|
Dewletên ne aşartî: Abxazya · Bakurê Kîprosê · Kosova · Osetyaya Başûr · Qerebaxa Jorîn · Transnîstriya
|
||
| Endamên yekîtiyê |
Almanya · Awistriya · Belçîka · Brîtaniya Mezin · Bulgaristan · Danîmarka · Estonya · Fînlenda · Fransa · Holenda · Îrlenda · Îtalya · Kîpros · Komara Çekî · Kroatya · Letonya · Lîtvanya · Lûksembûrg · Macaristan · Malta · Polonya · Portûgal · Romanya · Slovakya · Slovenya · Spanya · Swêd · Yewnanistan
|
|
|---|---|---|
| Berendam | ||
- ↑ Language facts – European day of languages, Council of Europe. Retrieved 30 Tîrmeh 2015.
- ↑ Stenbolê bajarê parzemînê li gedên e, bi navenda bazirganî û wê ya dîrokî û li ser du ji sê a nifûsa derewan li aliyê Ewropayê, û li ser yek ji sisyan ji nifûsa xwe ya li ser aliyê Asyayê ji gedên.
