Famîleya panosan
Xuyakirin
(Ji Lecythidaceae hat beralîkirin)
Famîleya panosan, famîleya fêkîquşxanekiyên guldankan (Lecythidaceae) famîleyeke riwekan e, di Koma gezik, çay û çûxan (Ericales) de cih digire. Ev kom ji çîna riwekên bi kulîlk (Magnoliopsida) e. Li herêmên tropîk ên başûrê Amerîka, Afrîka û Madagaskar diçên. Navdara vê famîleyê dara panosê (Bertholletia excelsa) ye. Ji vê darê re şembelota brezîlî jî (ji Brezîlê) tê gotin. Riwekên wê flavonol û asîda ellagê dihewînin.
Sîstematîk
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Navê Lecythidaceae sala 1825'ê ji aliyê Achille Richard ve, di Dictionnaire classique d'histoire naturelle, 9, rûpel 259Ä'ê de hatiye lêkirin.
Di famîleya panosan Lecythidaceaeyê de bi qasî 25 cins û 250 cure hene. Ev famîle di bin 5 jêrefamîleyê de tê rêzkirin:
- Foetidioideae Engler (Syn.: Foetidiaceae): Tenê yek cins:
- Lecythidioideae Beilschmied (Syn.: Lecythidaceae, Gustaviaceae): 10 cins, 215 cure:
- Allantoma Miers (Syn.: Goeldinia Huber): 9 cure.
- Bertholletia Bonpl. (Syn.: Barthollesia Silva Manso): Tenê cureyek:
- Panos (Bertholletia excelsa)
- Cariniana Casar. (Syn.: Amphoricarpus Spruce ex Miers):
- Corythophora R.Knuth
- Couratari Aubl. (Syn.: Curatari J.F.Gmel., Curataria Spreng., Lecythopsis Schrank, Pontopidana Scop.)
- Couroupita Aubl.: 3 heya 9 cure.
- Eschweilera Mart. ex DC. (Syn.: Jugastrum Miers, Neohuberia Ledoux): Nêzîkî 100 cure.
- Grias L.
- Gustavia L. (Syn.: Japarandiba Adans., Perigaria Span., Pirigara Aubl., Teichmeyeria Scop.): Bi qasî 40 cure.
- Bindeqa bihuştê (Lecythis Loefl. (Syn.: Holopyxidium Ducke, Bergena Adans., Cercophora Miers, Chytroma Miers, Pachylecythis Ledoux, Sapucaya R.Knuth, Strailia T.Durand) ): Bi qasî 26 cure.
- Napoleonoideae Bentham: 2 cins, 11 cure:
- Crateranthus Baker f.
- Napoleonaea P.Beauv. (Syn.: Napoleona P.Beauv.)
- Planchonioideae Engler (Syn.: Barringtoniaceae): 6 cins, 58 cure:
- Abdulmajidia Whitmore
- Barringtonia J.R.Forst. & G.Forst: Nêzîkî 40 cure, bi tevî Barringtonia asiaticayê.
- Careya Roxb.
- Chydenanthus Miers
- Petersianthus Merr. (Syn.: Combretodendron A.Chev., Petersia Welw. ex Benth.)
- Planchonia Blume
- Scytopetaloideae O.Appel (Syn.: Asteranthaceae R.Knuth, nom. cons., Rhaptopetalaceae Solander, Scytopetalaceae Engler): 6 cins 21 cure:
- Asteranthos Desf. (Syn.: Asteranthus Spreng.): Tenê cureyek:
- Asteranthos brasiliensis Desf.
- Brazzeia Baill. (Syn.: Erythropyxis Engl., Erytropyxis Pierre, Pseudobrazzeia Engl.)
- Oubanguia Baill.
- Pierrina Engl.
- Rhaptopetalum Oliv.
- Scytopetalum Pierre ex Engl.
- Asteranthos Desf. (Syn.: Asteranthus Spreng.): Tenê cureyek:
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Famîleya Panosan di APWebsite. (ne bi kurdî ye)
- S. A. Mori, Chih-Hua Tsou, C.-C. Wu, B. Cronholm & Arne A. Anderberg: Evolution of Lecythidaceae with an emphasis on the circumscription of neotropical genera: information from combined ndhF and trnL-F sequence data, in American Journal of Botany, 94, 2007, S. 289-301.
- Chih-Hua Tsou & S. A. Mori: Floral organogenesis and floral evolution of the Lecythidoideae (Lecythidaceae), in American Journal of Botany, 94, 2007, S. 716-736.
- Haining Qin & Sir Ghillean (Iain) T. Prance: Lecythidaceae in der Flora of China, Volume 13, S. 293: Online.
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li Wikimedia Commons medyayên di warê Famîleya panosan (Lecythidaceae) de hene.
- S. A. Mori & G. T. Prance: The Lecythidaceae Pages. The New York Botanical Garden, Bronx, New York, 2006 onward.
- Marc van Roosmalen: Lecythidaceae aus: Illustrated Guide to the Fruits and Seeds of the Amazonian Flora: PDF-Online. Girêdana arşîvê 2009-01-05 li ser Wayback Machine