Mariûpol

Mariûpol

Мариуполь
Mariûpol Мариуполь
Bajêr
	Мариуполь
	Dîmenek ji bajarê
	; Ala ; Mertal
	Bernavk: Марік
	Mariûpol li ser nexşeyê;
	Mariûpol
	Koordînat: 47°7'50"Bk, 37°33'50"Rh
Parzemîn	Ewropa
Dûgel	Ûkrayna
Beşa îdarî	Oblasta Donetskê (1938–2020); Q4281591 (1923–1932); Mariupol uyezd (1873–1923); Q4281579 (1779–1873); Ukrainian Soviet Socialist Republic (1932–1938); Mariupol Hromada (2020–) ;
Paytexta	Mariupol uyezd (1780–1923); Q4281591 (1923–1930); Mariupol Hromada (2020–); Q12077152 (–1918); Mariupol Raion (2020–) ;
Dema avabûnê	Sedsala 10an
Rêvebir
• Şaredar	Vadym Boichenko (2015–)
Rûerd
• Giştî	244 km² ;
• Bilindahî	67 m
Gelhe	449.498 (2017)
Dem	UTC+2 (dema standard), UTC+3 (Demjimêra havînê), EET
Malper	mariupolrada.gov.ua/
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Mariûpol, (bi ûkraynî: Маріу́поль, Mariúpol' ) bajarek li başûrê rojhilatê Ûkraynayê ye ku li perava bakurê Deryaya Azov û li ser perava Çemê Kalmius, li herêma Pryazovia ye. Bajêr dehemîn bajarê herî mezin ê Ûkraynayê ye û duyemîn bajarê herî mezin ê li Oblasta Donetskê ye.^[1]

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji sedsala 12an heta sedsala 16an, devera li dora Mariûpolê ji ber pevçûnên dijwar ên di navbera tatarên Kirimê, hordeya Nogay, Dûkîtiya Mezin a Lîtvanya û Kîneza Moskowê de pir wêran û vala bû. Di nîvê sedsala 15an de, piraniya herêmê li bakurê Deryaya Reş û Deryaya Azovê ji hêla Xanatiya Kirimê ve hate girêdan. Li rojhilatê Çemê Dnieperê deştek bê mirov heta Deryaya Azov dirêj dibû, li wir kêmbûna avê niştecihbûna destpêkê xeternak dikir. Ji ber ku cîhê herêmê li nêzikî Rêya Muravskî ye, herêm gelek caran rastî êrîşên Kirim-Nogayî û talankirina eşîrên tatar dihat. Ev êrîş pêşî li niştecihbûna daîmî girt û di bin serweriya Tatar de kêm niştecîh, an jî bi tevahî bê niştecîh hiştin.