Mesûd Pezeşkiyan

Mesûd Pezeşkiyan

President of Iran (en)
dp. 28 tîrmeh 2024
Mohammad Mokhber (en)
Member of the Islamic Consultative Assembly (d) Tabriz, Osku and Azarshahr (en)
2005-2024
Minister of Health and Medical Education (d)
2001-2005
Mohammad Farhadi (en) Kamran Bagheri Lankarani (en)
Rector
1994-2000

Jidayikbûn	29ê îlona 1954an Mehabad, Rojhilata Kurdistanê
Navê rastî	مسعود پزشکیان
Hevwelatî	Îran
Allégeance	Îran
Perwerde	Tabriz University of Medical Sciences (en) (Doctor of Medicine (en) û Master of Surgery (en)) (1976-1990) Iran University of Medical Sciences (en) (Master of Surgery (en)) (1990-1993)
Pîşe	Siyasetmedar (dp. 2001), cardiac surgeon (dp. 1993), akademîsyen (dp. 1985), general practitioner (1985-1990), general surgeon (1990-1993)
Hevjîn	Fatemeh Majidi (d) (heta 1994an)
Zarok	Zahra Pezeshkian (d) Mehdi Pezeshkian (d) Yousef Pezeshkian (d)
Xizm	Hassan Majidi (d) (son-in-law)
Karder	Tabriz University of Medical Sciences (en)
Qadên xebatê	By-Pass (en), general surgery (en)
Endamê	Iranian Academy of Medical Sciences (en) (2010)
Artêş	Leşkerên Pasdaran ên Şoreşa Îslamî ya Îranê
Şerê tevlêbûyî	Şerê Îran û Iraqê

Şanenav

Mesûd Pezeşkiyan (bi farisî: مسعود پزشکیان; jdb. 29ê îlona 1954an) bijîşkê dil û siyasetmedarê reformîstê Îranê ye û 9em serokomarê Îranê ye.

Berê ku bibe serokkomarê Îranê Pezeşkiyan nûneratiya navçeyên hilbijartinên Tebrîz, Osku û Azarşehr di Parlamena Îranê de kiriye û ji sala 2016an heya sala 2020an jî cîgirê yekem ê serokê parlamena Îranê bû. Di navbera salên 2001 û 2005an de di hikûmeta Mihemed Xatemî de Wezîrê Tenduristî û Perwerdeya Pizîşkî kiriye.

Pezeşkiyan di sala 1980an de wekê parêzgarê parêzgehên Pîranşarê û Negadeyê hatiye hilbijartin. Di hilbijartinên serokkomariyê ya sala 2013an de dibe namzet lê li ser daxwaza xwe ji hilbijartinan vedikişe. Di hilbijartina sala 2021ê de dîsa bûye namzet lê namzetiya wî nehatiye pejirandin.

Ji bo hilbijartina sala 2024an namzediya Pezeşkiyan hat pesendkirin û di 5ê tîrmehê de di hilbijartina serokomariyê ya sala 2024an de bi rêjeya %54.76 ji dengên gel werdigire. Mesûd Pezeşkiyan kesê herî temendirêj e ku di 69 saliya xwe de dest bi erka serokomariya Îranê kiriye.

Jînenîgarî

Salên destpêkê

Pezeşkiyan di 29ê îlona sala 1954an de li bajarê Mehabad a Rojhilata Kurdistanê wekê kurê bavekî azerî û dayikeke kurd hatiye dinê. Di sala 1973an de dîplomaya xwe distîne û ji bo xizmeta xwe ya leşkeriyê bike diçe bajarê Zabolê û di wê demê de bi bijîşkiyê re eleqedar dibe. Piştî qedandina xizmeta xwe yê leşkeriyê vedigere parêzgeha xwe û li wir dest bi xwendina bijîjkî dike û beşa bijîjkî ya giştî xilas dike. Di dema Şerê Îran û Iraqê de (1980-1988) Pezeşkiyan gelek caran serdana eniyên şer dikir li wir berpirsê şandina tîmên bijîşkî bû û di dema şer de şervan û bijîşk bû. Pezeşkiyan di sala 1985an de perwerdeya bijîşkiya giştî xilas dike û li kolêja bijîjkî dest bi mamostetiya fîzyolojiyê dike.

Piştî şer li Zanîngeha Tebrîzê ya xwendina xwe yê pisporiya neştergeriya giştî berdewam kiriye. Di sala 1993an de ji Zanîngeha Zanistên Bizîşkî ya Îranê pisporiya neştergeriya dil wergirtiye. Piştê ku dibe pisporê neştergeriya dil di sala 1994an de ji bo heyama 5 salan dibe serokê Zanîngeha Tebrîzê ya Zanistên Bijîşkî.

Jiyana kesane

Jina Pezeşkiyan bijîjkek jinan bû ku di sala 1993an de tevî kurê xwe yê piçûk di qezayekî trafîkê de jiyana xwe jidest daye. Pezeşkiyan du kur û keça xwe yên mayî bi tenê mezin kir û careke ji nû ve nezewicî. Keça wî yê bi navê Zahra mastera xwe ya kîmyayê li Zanîngeha Şerîf ya Teknolojiyê kirye û beriya ku hikûmeta Rûhanî were ser kar di Jam Petrokîmyayê de xebitiye. Keça wî di heman demê de wekî şêwirmendeke siyasî jî tê naskirin.

Pezeşkiyan ji xeynî zimanê farisî bi gelek zimanan dikare biaxive ku di nav de zimanê kurdî, azerî, erebî û zimanê îngilîzî heye.

Kariyera polîtîk

Kariyera siyasî ya Pezeşkiyan dema ku di sala 1997an de beşdarî rêveberiya Mihemed Xatemî dibe wekî cîgirê wezîrê tenduristiyê dest pê kiriye. Piştî çar salan ji sala 2001ê heya sala 2005an wekê wezîrê tenduristiyê ya Îranê hatiye erkdar kirin. Ji wê demê ve 5 caran wekê nûneratiya Tebrîzê ji bo parlamena Îranê hatiye hilbijartin û ji sala 2016an heya sala 2020an cîgirê yekem ê serokê parlamena Îranê kar kiriye.

Pezeşkiyan di 6ê tîrmeha sala 2024an de piştî hilbijartina serokkomariyê ya di 5ê tîrmeha sala 2024an de bi 16,3 milyon deng (% 53,7) li hember Seîd Celîlî 13,5 milyon (% 44,3) bi ser dikeve û wekê 9em serokkomarê Îranê hatiye hilbijartin.