Metroya Madrîdê
 | Ev gotar sêwî ye. Ti girêdanên li ser vê gotarê tine. (çiriya pêşîn 2024) |
.jpg)
Metroya Madridê, (bi spanî: Metro de Madrid) pergalek veguhastina bilez e ku ji bajarê Madrîd a paytexta Spanyayê re dixebite. Pergal 14emîn pergala derbasbûna bilez a herî dirêj a cîhanê ye ku bi dirêjahiya pergalê digihîje 293 kîlomêtreyê. Di navbera salên 1995 û 2007an de ew di wê demê de di nav torên herî zûtirîn ên li cîhanê de cihê xwe digire, ku bi gelek metroyên Asyayî yên wekî Railway Transit Mass, Metroya Şanghayê, Guangzhou Metro, Metroya Pekînê, û Metroya Delhiyê re pêşkepiyê dikir.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Di 19ê îlona 1916an de bi biryarnameyeke qiraliyetê plana 4-xet ji bo afirandina metroya Madrîdê hate pejirandin. Endezyarên ku plan amadekirin Mendoza, González Echarte, û Otamendi paşê dest bi pêvajoya berhevkirina 8 mîlyon pesetan kirin ku qonaxa yekem a projeyê, avakirina Xeta 1 ji Sol heta Cuatro Caminos dest pê bike. Carlos Mendoza bi Enrique Ocharán, rêveberê Banco de Vizcaya re têkilî danî û bi şertê ku gel 4 mîlyonek din jî soz bide 4 mîlyon peseta pêşkêş kir. Mengemor ji bo ku gel razî bike bexşê bidin, broşûrek weşand. Mengemor, ji 4 milyon pesetên ku hewcedariya wan hebû tenê 2.5 milyon peset berhevkirin. Qiral Alfonso XIII mudaxele kir û 1.45 milyon peseta pereyên xwe razandin.[1]
Qonaxa yekem a avakirinê di sala 1919an de qediya. Jiber ku xet di beşek teng de hate çêkirin dirêjahiya platforma rawestgehan 60 mêtre bû. Berfirehbûna vê xetê û avakirina du yên din piştî 1919an de piştî demek kurt destpêkir û Metroya Madrîdê di 17ê Cotmeha sala 1919an de ji aliyê Qiral Alfonso XIII ve hat vekirin.[1][2]
Xetên metroyê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Xet | Rê | Dirêjahiya xetan | Hêjmara rawestgehan | Dirêjahiya navbera rawestgehên xetan | Dirêjahiya platforman | Rolling stock | Veavakirina trênê |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xet-1 | Pinar de Chamartín – Valdecarros | 23.876 km (14.835,9 mi) | 33 | 746 m (816 yd) | 90 m | CAF s. 2000-A | M.R-M.R-R.M |
| Xet-2 | Las Rosas – Cuatro Caminos | 14.031 km (8.718,5 mi) | 20 | 738 m (807 yd) | 60 m | CAF s. 3000 | MSRM |
| Xet-3 | Villaverde Alto – Moncloa | 16.424 km (10.205,4 mi) | 18 | 966 m (1.056 yd) | 90 m | CAF s. 3000 | MRSSRM |
| Xet-4 | Argüelles – Pinar de Chamartín | 160 km (99,4 mi) | 23 | 727 m (795 yd) | 60 m | CAF s. 3000 | MSRM |
| Xet-5 | Alameda de Osuna – Casa de Campo | 23.217 km (14.426,4 mi) | 32 | 749 m (819 yd) | 90 m | CAF s. 2000-A & 2000-B CAF s. 3000 |
M.R-M.R-R.M MRSSRM |
| Xet-6 | Circular | 23.472 km (14.584,8 mi) | 28 | 838 m (916 yd) | 115 m | CAF s. 5000 CAF s. 8400 |
M.M-M.M-M.M MRSSRM |
| Xet-7 | Hospital del Henares – Estadio Metropolitano – Pitis | 32.919 km (20.454,9 mi) | 31 | 1.097 m (1.200 yd) | 115m (Pitis - Estadio Metropolitano) 90m (Barrio del Puerto - Hospital del Henares) |
AnsaldoBreda s. 9000 | MRSSRM (Pitis - Estadio Metropolitano) MRM (Estadio Metropolitano - Hospital del Henares) |
| Xet-8 | Nuevos Ministerios – Aeropuerto T4 | 16.467 km (10.232,1 mi) | 8 | 2.352 m (2.572 yd) | 115 m | CAF s. 8000 | MRSM |
| Xet-9 | Paco de Lucía – Puerta de Arganda – Arganda del Rey | 395 km (245,4 mi) | 29 | 1.411 m (1.543 yd) | CAF s. 5000 AnsaldoBreda s. 7000 & 9000 CAF s. 6000 (TFM) |
M.M-M.M-M.M MRSSRM MM or MRM (TFM) | |
| Xet-10 | Hospital Infanta Sofía – Tres Olivos – Puerta del Sur | 36.514 km (22.688,7 mi) | 31 | 1.217 m (1.331 yd) | 115m (Puerta del Sur - Tres Olivos) 90m (Montecarmelo - Hospital Infanta Sofía) |
AnsaldoBreda s. 7000 & 9000 CAF s. 8000 |
MRSSRM (Puerta del Sur - Tres Olivos) MRM or MRSM (Tres Olivos - Hospital Infanta Sofía) |
| Xet-11 | Plaza Elíptica – La Fortuna | 85 km (52,8 mi) | 7 | 1.417 m (1.550 yd) | 115 m | CAF s. 8000 | MRSM |
| Xet-12 | MetroSur | 4.096 km (2.545,1 mi) | 28 | 1.463 m (1.600 yd) | CAF s. 8000 AnsaldoBreda s. 9000 |
MRM | |
| Xet-R (Ramal) | Ópera – Príncipe Pío | 1.092 km (678,5 mi) | 2 | 1.092 m (1.194 yd) | 60 m | CAF s. 3000 | MSRM |
| Xet-ML1 | Pinar de Chamartín – Las Tablas | 5.395 km (3.352,3 mi) | 9 | 674 m (737 yd) | 32 m | Alstom Citadis 302 | MRRRM |
| Xet-ML2 | Colonia Jardín – Estación de Aravaca | 8.680 km (5.393,5 mi) | 13 | 723 m (791 yd) | |||
| Xet-ML3 | Colonia Jardín – Puerta de Boadilla | 13.699 km (8.512,2 mi) | 16 | 913 m (998 yd) | |||
| Xet-ML4 | Parla Tram | 83 km (51,6 mi) | 15 |
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ a b Moya, Aurora (2009). Metro de Madrid 1919-2009 : noventa años de historia. Madrid: Metro de Madrid. ISBN 978-84-613-6154-0. OCLC 1025706181.
- ^ Parsons, Deborah L. (2003). A cultural history of Madrid : modernism and the urban spectacle. Oxford: Berg. ISBN 978-1-84520-622-2. OCLC 648757465.
| Navneteweyî | |
|---|---|
| Neteweyî | |
| Cografî | |
| Yên din | |
