Here naverokê

Monero

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Monero

Logoya Monero
Dema avabûnê
  • 18 nîsan 2014 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
MaskotIsabella Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Malpergetmonero.org Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Monero, bi kurtasî XMR, cureyekî pereyê krîpto ye ku ji ber ewlehî, nenasîn û neşopandina xwe tê zanîn.[1]

Dîrok

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Monero wekî pişkek Bytecoin-ê, pêkanîna yekem a protokola CryptoNote-ê derket holê. Ew di 18ê nîsanê 2014 de, bi navê "BitMonero" hate destpêkirin. Demek şûnda, proje hate guherandin û bû Monero, ku di esperanto de tê wateya "xûrdepere". Di nav salan de, Monero gelek nûvekirin derbas kir da ku taybetmendiyên nepenîtiyê, karbidestiya danûstendinê, û pîvandina xwe baştir bike.[2]

Hin qonaxên girîng ên di dîroka Monero de ev in:

  • 2017: Pêkanîna RingCT, ku mîqdarên danûstendinê ji hêla xwerû ve taybet kir.[3]
  • 2018: Danasîna Bulletproofs, başbûnek krîptografîk ku bi girîngî mezinahî û xercên danûstendinê kêm kir.[4]
  • 2019: Pejirandina RandomX-ê ji bo peydakirina jîngehek madenê adil û kêmkirina kargêriya madenê ASIC.[5]

Teknolojî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Armanca bingehîn a Monero nepenîtiyê ye. Ew gelek teknolojiyên pêşkeftî bikar tîne da ku nasnameyên bikarhêner û hûrguliyên danûstendinê biparêze:

  • Îmzeyên zengilê: Vana şanderê bi berhevkirina îmzeya xwe bi yên din re di komek (an zengil) de vedişêrin. Çavdêr nikarin diyar bikin ka kîjan beşdarê zengilê danûstendinê daye destpêkirin.[6]
  • Navnîşanên Dizî: Monero ji bo her danûstendinê navnîşanên yek-car diafirîne, piştrast dike ku nasnameyên wergir veşartî ne.[7]
  • Ring CT: Ev taybetmendî mîqdarên danûstendinê vedişêre, nahêle hûrguliyên her dravdanê eşkere bibin.[3]

Monero yek ji wan çend pereyên krîptoyê ye ku bi rastî biguhezbar têne hesibandin. Ev tê vê wateyê ku yekîneyek Monero bi yekî din re tê guheztin, bêyî ku dîrok pêvekirî ye. Berevajî vê, yekîneyên Bitcoin carinan dikarin werin xera kirin heke ew beşdarî çalakiyên neqanûnî bibin, ku wan di hin danûstendinan de kêmtir xwestek dike.[8]

Monero ji hêla civatek gerdûnî ya pêşdebiran ve tê piştgirî kirin, digel ku projeya wê ji hêla çarçoveyek nenavendî ve tê rêve kirin. Nûvekirin û çêtirkirinên birêkûpêk têne çêkirin da ku taybetmendiyên ewlehî û nepenîtiya wê zêde bikin. Tora mekanîzmayek lihevhatî ya Proof-of-Work (PoW) bikar tîne, lê ew algorîtmayek bi navê RandomX, ku ji bo CPU-yên gelemperî xweşkirî ye, bikar tîne. Ev serdestiya hardware ya madenê ya pispor (ASIC) dişewitîne, tevlêbûna dadmendtir pêşve dike.[5][9]

Rewşa hiqûqî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Monero îro li piraniya welatan qanûnî ye, her çend ji ber nenasiya xwe ji gelek danûstendinên diravên krîptoyê hatine derxistin.[10][11] Monero bi reftarên sûcdar ên wekî qaçaxçîtiya narkotîkê û şûştina pereyan ve girêdayî ye, û komên terorîst ên mîna Dewleta Islamî ji bikarhênerên Monero alîkariya darayî xwestine.[12][13] Ji hêla din ve, hin fîlozofên înternetê dibêjin ku pereyên krîpto yên nenas dikarin ji civakên aştiyane û anarşîsttir sûd werbigirin.[14]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ "'Privacy coin' Monero offers near total anonymity". Reuters (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 31 çiriya pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  2. ^ "A Brief History". getmonero.org (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 3 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  3. ^ a b "Ring CT". Moneropedia (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 3 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  4. ^ "Monero Penalizes GPU and ASIC Mining with RandomX Upgrade". cryptobriefing.com (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 18 gulan 2024 de hat arşîvkirin.
  5. ^ a b "Monero Penalizes GPU and ASIC Mining with RandomX Upgrade". cryptobriefing.com (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 14 tîrmeh 2024 de hat arşîvkirin.
  6. ^ "Ring Signature". Moneropedia (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 20 îlon 2024 de hat arşîvkirin.
  7. ^ "Stealth Address". Moneropedia (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 20 îlon 2024 de hat arşîvkirin.
  8. ^ "Fungibility". Moneropedia (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 3 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  9. ^ "Mining". Moneropedia (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 3 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  10. ^ "Binance to Delist Monero Privacy Token; XMR Slides". CoinDesk (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 10 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 kanûna pêşîn 2024.
  11. ^ "Kraken to cease Monero trading in two European countries". cryptobriefing.com (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 29 çiriya paşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  12. ^ "Why some cyber criminals are ditching bitcoin for a cryptocurrency called monero". CNBC (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 27 çiriya paşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  13. ^ "Trump's promise to loosen crypto regulations may be boon for extremist groups". Guardian (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 4 kanûna pêşîn 2024 de hat arşîvkirin.
  14. ^ "A new crypto threat to government launches". Politico (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 4 nîsan 2024 de hat arşîvkirin.

Girêdanên derve

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Monero&oldid=1882290" hatiye standin.