Çavkaniya Neolîtîka berî Cervaniyê bibîne

{{Infobox archaeological culture
|name        = Neolîtîka berî Cervaniyê
|map         = Fertile crescent Neolithic B circa 7500 BC.jpg
|mapalt      =
|mapcaption= Deverên [[Hîlala Berhemdar]], nêzîkî 7500 bz, bi cihên Neolîtîka berî Cervaniyê.
|mapsize=300
|altnames    =
|horizon     =
|region      = [[Hîlala Berhemdar]]
|period      = [[Neolîtîk]]
|dates       = nêzîkî 10.000 — 6.500 bz<ref name="MC"/>
|typesite    = [[Jericho]]
|majorsites  =
|extra       =
|precededby  = [[Rojhilata navîn ya epîpaleolîtîk]]
|followedby  = [[Yewnana neolîtîk]]
}}

'''Neolîtîka berî Cervaniyê''' ({{bi-en|''Pre-Pottery Neolithic''}}; salên 10.000-6.500 {{bz}}) demên destpêka neolîtîkê li herêmên [[Levant|Levend]] û [[Mezopotamya|Mezopotamyaya jorîn]] a [[Hîlala Berhemdar]] temsîl dike.<ref name="MC">{{Jêder-kitêb |url=https://books.google.com/books?id=j3BQDwAAQBAJ&pg=PA197 |sernav=World Prehistory and Archaeology: Pathways Through Time |paşnav=Chazan |pêşnav=Michael |tarîx=2017 |weşanger=Routledge |isbn=9781351802895 |rûpel=197 |ziman=en }}</ref><ref name="PNAS09">{{Jêder-kovar |paşnav=Kuijt |pêşnav=I. |paşnav2=Finlayson |pêşnav2=B. |tarîx=Jun 2009 |sernav=Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley |kovar=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |cild=106 |hejmar=27 |rr=10966–10970 |bibcode=2009PNAS..10610966K |doi=10.1073/pnas.0812764106 |issn=0027-8424 |pmc=2700141 |pmid=19549877 }}</ref><ref name="Ozkaya2009">{{Jêder-malper |url=http://antiquity.ac.uk/projgall/ozkaya/ |sernav=Körtik Tepe, a new Pre-Pottery Neolithic A site in south-eastern Anatolia |paşnav=Ozkaya |pêşnav=Vecihi |tarîx=June 2009 |weşanger=Antiquitey Journal, Volume 83, Issue 320 }}</ref><ref name="auto">Richard, Suzanne ''Near Eastern archaeology'' Eisenbrauns; illustrated edition (1 Aug 2004) {{ISBN|978-1-57506-083-5}} p.244 </ref> Neolîtîka berî Cervaniyê di nav Neolîtîka A ya berî Cervaniyê (10000 – 8800 bz) û Neolîtîka B ya berî Cervaniyê (8800 – 6500 bz) de hatiye teqsîmkirin.<ref name="MC2">{{Jêder-kitêb |url=https://books.google.com/books?id=j3BQDwAAQBAJ&pg=PA197 |sernav=World Prehistory and Archaeology: Pathways Through Time |paşnav1=Chazan |pêşnav1=Michael |tarîx=2017 |weşanger=Routledge |isbn=9781351802895 |rûpel=197 |ziman=en }}</ref><ref name="auto2">Richard, Suzanne ''Near Eastern archaeology'' Eisenbrauns; illustrated edition (1 Aug 2004) {{ISBN|978-1-57506-083-5}} p.244</ref> Piştî Neolîtîka berî Cervaniyê heyama [[Neolîtîka Cervaniyê]] dest pê dike.

== Neolîtîka A ya berî Cervaniyê ==
Neolîtîka A ya berî Cervaniyê ({{ziman-en|Pre-Pottery Neolithic A}}) (salên 10.000-8800 {{bz}}) di [[kultur]]a Neolîtîk a Levendî û Anadolî ya destpêkê de qonaxa yekem a Neolîtîka berî Cervaniyê nîşan dide.<ref name="MC"/><ref name="PNAS09">{{Jêder-kovar |paşnav=Kuijt |pêşnav=I. |paşnav2=Finlayson |pêşnav2=B. |tarîx=Jun 2009 |sernav=Evidence for food storage and predomestication granaries 11,000 years ago in the Jordan Valley |kovar=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |cild=106 |hejmar=27 |rr=10966–10970 |bibcode=2009PNAS..10610966K |doi=10.1073/pnas.0812764106 |issn=0027-8424 |pmc=2700141 |pmid=19549877 }}</ref><ref name="Ozkaya2009"/> Bermayiyên [[arkeolojî]]k li deverên Levend û Mezopotamyaya jorîn ya [[Hîlala Berhemdar]] de tên dîtin.

Periyoda vê demê bi xaniyên kerpîç ên dorpêçkirî yên biçûk, çandiniya dexlan, nêçîrkirina heywanên kovî, û adetên goristanê yên bêhempa ku tê de laş di binê xaniyan de dihatine veşartin, tê karekterîzekirin.<ref>{{Jêder-kitêb |sernav=After the ice : a global human history, 20,000–5,000 BC |paşnav=Mithen |pêşnav=Steven |weşanger=Harvard University Press |sal=2006 |isbn=978-0-674-01999-7 |çap=1st Harvard University Press pbk. |cih=Cambridge, Massachusetts |rr=63 }}</ref>

== Neolîtîka B ya berî Cervaniyê ==
Neolîtîka B ya berî Cervaniyê ({{bi-en|''Pre-Pottery Neolithic B''}}; salên 8.800-6.500 {{bz}}) beşeke ji Neolîtîka berî Cervaniyê ye, kultureke neolîtîk a ku li [[Mezopotamya]]ya jorîn û [[Levant|Levendê]] bi cih bûye.<ref name="MC"/> Ji aliyê [[Kathleen Kenyon]] ve dema kolandinên arkeolojîk ên li Jerichoyê ya [[Urduna Rojava]] de hatiye karekterîzekirin.

Meylên kulturî yên vê heyamê ji [[Neolîtîka A ya berî Cervaniyê]] cuda bûn. Kesên ku di vê perîodê de dijîn li ser hewanên kedîkirî zêdetîr îtîmad kirine ji bo ku karibin debara xwe ya nêçirî-komkerî temam bikin.
== Neolîtîka C ya berî Cervaniyê ==
{{Beşê berfireh bike|tarîx=çiriya paşîn 2024}}

== Galerî ==
<gallery widths="200" heights="200" perrow="4">
Wêne:Ziko.jpg|[[Birca Erîhayê]] li dawiya Neolîtîka A ya berî Cervaniyê, nêzîkî 8000 {{bz}}. hatiye avakirin.
Wêne:Jericho Statue.png|Peykerê Bapîrê, [[Jericho]], nêzîkî 9000 {{bz}} (sexte) li Muzeya Îsraîlê.
Wêne:Urfa man.jpg|Mirovê [[Riha]]yê nêzîkî 9000 {{bz}}.<ref name="RJC">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=zhT1DQAAQBAJ&pg=PA120|title=Feast, Famine or Fighting?: Multiple Pathways to Social Complexity|last1=Chacon|first1=Richard J.|last2=Mendoza|first2=Rubén G.|date=2017|publisher=Springer|isbn=978-3319484020|pages=120|language=en}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=M3yUDwAAQBAJ&pg=PT291|title=Premier temple. Göbekli tepe (Le): Göbelki Tepe|last1=Schmidt|first1=Klaus|date=2015|publisher=CNRS Editions|isbn=978-2271081872|page=291|language=fr}}</ref><ref name="AC">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=q1koDwAAQBAJ&pg=PT66|title=Gobekli Tepe: Genesis of the Gods: The Temple of the Watchers and the Discovery of Eden|last1=Collins|first1=Andrew|date=2014|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1591438359|page=66|language=en}}</ref> li [[Muzeya Arkeolojî û Mozaîkê ya Rihayê]].
</gallery>

== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}

{{Kontrola otorîteyê}}
{{Dîrok-şitil}}

[[Kategorî:Neolîtîk]]