Panchatantra

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Rûpelê yekem ji nivîsa herî kevn a Panchatantra ya bi Sanskritî [1]

Panchatantra ( IAST : Pañcatantra, ISO : Pañcatantra, Sanskrît : पञ्चतन्त्र, "Pênc Pêşniyar") berhevokek Hindistanê ya kevnare ku ji çîrokên heywanan pêk tê. [2] Berhema herî kevin a ku maye bi qasî 200 sal berî zayînê ye, lê dibe ku çîrok pir kevntirin. [3] [4] Nivîskarê nivîsê nenas e lê di hin çevkanî yan de tê gotin ku nivîskar Vishnu Sharma ye.[3] Dibe ku ew nivîsarek Hindû ye [3] [5] û li ser bingeha kevneşopiyên devkî yên kevnar e ku tê de "çîrokên heywanan hene.

Bêguman ew berhema wêjeyî ya Hindistanê ye ku herî zêde tê wergerandin [6] û ev çîrok di cîhanê de di nav yên herî naskirî de ne. [7] Di gelek çandan de bi gelek navan cuda derbas dibe. Hema hema bi her zimanê sereke yên Hîndîstanê versîyonek Panchatantra heye. Her weha bi 50 zimanan, 200 versîyonên nivîsê, li seranserê cîhanê hene. [8] Versiyonek di sedsala 11-an de gihîşt Ewropayê. [9]

Wergera herî kevn a ku ji bo zimanekî ne-hindî tê zanîn, wergera Farisiya Navîn a Borzuya ye (Pehlewî, PZ 550). [10] [11]

Ev bû bingeh ji bo wergera Suryanî ya bi navê Kalilag û Damnag [12] û wergerandina Erebî ya bi navê Kalilag û Dimna ku ji hêla Îbn Muqefe, di sala 750 B.Z. de hat nivîsandin. [13] Li Endonezyayê versîyonên bi navê Tantri Kamandaka, Tantravakya an Candapingala tê zanîn hene û ji 360 çîrokan pêk tê. [14] [15] Li Laos, versîyonek bi navê Nandaka-prakarana, li Taylandê jî versîyonek bi navê Nang Tantrai tê zanîn heye. [15] [16] [17]

Naverok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Panchatantra li perestgeha Mendut, Cava, Îndonezya
Rûpelek destnivîsa Pancatantra ya sedsala 18-an ("Kûsî ya dîaxife") ji Braj

Di pîrtûkê da pênc jêrnivîs heye. [18]

Jêrnivîsen pirtûkê Werger Wergera Ryder [19] Wergera Olivelle [20]
1. Mitra-bheda Nakokiya di navbera hevalan de Wendakirina hevalan Li ser bûyera nakokiyê di nav hevalbendan de
2. Mitra-labha Serkeftina heval(an) (Awantajên hevaltiyê) Bidestxistina hevalan Li ser ewlekirina Hevalbendan
3. Kākolukīyam Çîroka qijik û kûnd Li ser qijik û kûnd Li ser şer û aşitiyê: çîrokek qijikan û kûndan
4. Labdhapraṇāśam Windakirina tiştê bidestxistî Windakirina qezencê Li ser windakirina tiştê ku we qezenc kiriye
5. Aparīkṣitakārakaṃ bêyî lêkolîna pêşîn, kirin Çalakiya bê fikirîn Di çalakiyên lezgîn de

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Hertel, Johannes (1915), The Panchatantra : a collection of ancient Hindu tales in its oldest recension, the Kashmirian, entitled Tantrakhyayika, Harvard University Press, p. 1.
  2. ^ Panchatantra: Indian Literature Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Encyclopaedia Britannica
  3. ^ a b c Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. 1999. rr. xii–xiii. ISBN 978-0-19-283988-6.
  4. ^ Jacobs 1888, Introduction, page xv; Ryder 1925, Translator's introduction, quoting Hertel: "the original work was composed in Kashmir, about 200 B.C. At this date, however, many of the individual stories were already ancient."
  5. ^ A Communion of Subjects: Animals in Religion, Science, and Ethics. Columbia University Press. 22 gulan 2009. rr. 186, 680. ISBN 978-0-231-13643-3., Quote: "Pancatantra (Hindu text)..."
  6. ^ Introduction, Olivelle 2006, quoting Edgerton 1924.
  7. ^ Ryder 1925, Translator's introduction: "The Panchatantra contains the most widely known stories in the world. If it were further declared that the Panchatantra is the best collection of stories in the world, the assertion could hardly be disproved, and would probably command the assent of those possessing the knowledge for a judgment."
  8. ^ Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. 2009. rr. ix–x. ISBN 978-0-19-955575-8.
  9. ^ Panchatantra: Indian Literature Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Encyclopaedia Britannica
  10. ^ Panchatantra: Indian Literature Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Encyclopaedia Britannica
  11. ^ Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. 2009. rr. ix–x. ISBN 978-0-19-955575-8.
  12. ^ Falconer 1885
  13. ^ Knatchbull 1819
  14. ^ Panchatantra: Indian Literature Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Encyclopaedia Britannica
  15. ^ a b A. Venkatasubbiah (1966), A Javanese version of the Pancatantra Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Vol. 47, No. 1/4 (1966), pp. 59–100
  16. ^ Indian Kāvya Literature: The art of storytelling. Motilal Banarsidass. 1992. rr. 77–84. ISBN 978-81-208-0615-3.
  17. ^ Seeing Like the Buddha: Enlightenment through Film. State University of New York Press. 2017. rr. 53–54. ISBN 978-1-4384-6440-4., Quote: "the Thai collection of stories called the Nang Tantrai features, which are based on the third century BCE Indian collection of animal fables known as the Pancatantra"
  18. ^ Arthur Ryder (1925), The Panchatantra Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Columbia University archives, Book 1
  19. ^ Arthur Ryder (1925), The Panchatantra Girêdana arşîvê 2023-05-29 li ser Wayback Machine, Columbia University archives, Book 1
  20. ^ Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. 2009. rr. vii–viii. ISBN 978-0-19-955575-8.
Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a Wîkîpediyaya tirkî pêk tê.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Panchatantra&oldid=1600237" hatiye standin.