Werziş
.jpg)
Werziş çalakiyeke gorî hin distûr û mercan de tê pêşbazî kirin e. Ew hin caran ji bo ew aktîvîteyên mirov bixwe ji bo tenduristî û zinde bûna bedena dike re jî tê gotin. Lê werziş ango spor (sport) ne tenê ji bo çalakiyên mîrovan hin caran ji bo pêşbeziyên motor an gerdûneyan re jî, wek werzişên motoran jî tê bikaranîn.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Dîroka Werzişê li Çîn heta 4000 b.z. derê ye.[1] Li Çînê bedenparêzî (jîmnastîk) ji berê de werzişeke navdar bû. Gorî hin çavkaniyan li Misira kevin hin werzişên wek avjenî masî girtin dihat kirin.[2] Li wan bêtir li Misira kevin werzişên wek lak avetin, bilind qewzdan, pehlewanî bû.
Di dema Yewnana kevin de gelek Spor hatin pêk anîn. Di dema Yewnan kevin de ji bo xatirê êzidokan Leyzên Olîmpiyadê dihat saz kirin. Li çar salan carekî li gundekî biçûkî nêzî çiyayê Olîmpûs, li Peloponnesê dihatin saz kirin.[3]
Dabeşandina çalakiyên werzişî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Werzişên tîmê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Badmînton
- Basketbol, goga sepetê [4], baske [5]
- Beysbol [6], beyzbol [4]
- Futbol, goga lingan, gogling, goga pê, tepa pêyî [5]
- Futbola amerîkî
- Futbola kanadayî
- Goga destan, tepa destî [5], hentbol
- Hokey
- Hokeya ser cemedê
- Hokeya ser çîmenê
- Hol, holî
- Kaşo, kaşokane
- Krîket
- Kurlîng
- Netbol
- Squash
- Tenîs, tenîsa erdî [5]
- Tenîsa maseyê, goga maseyê, tepa mêzê [5]
- Voleybol, volîbol
Werzişên avê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Bavandarî, babirkvanî, xêlîvanî
- Bêrikkêşî
- Çindikdan (ji tramplenê)
- Goga avê
- Kaşûna ser avê, skiya ser avê
- Melevanî, sobahî, ajnê, avjenî
- Werzişa noqînê
Werzişên hewayê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Werzişên zivistanê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Werzişên bi hesp
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Atletîzm
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Bazberz, xweavêtina bilind [5] (?)
- Bez
- Dîsk, avêtina dîskê
- Dûrhilavêjî
- Jîmnastîk, jumnastîk [5]
- Leşciwanî
- Parsenghildan, halter
- Tîravêjî
Werzişên Gemş û Palewanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Boks, boksan [5]
- Gemş, gulaş, pehlewanî
- Jiujitsu, gulaşa japonî
- Jûdo, jûdobazî, cûdo [5]
- Karate [5], karete [6], karetebazî
- Kîngboksîng
- Şûrbazî, eskrîm
