Nukleotîd: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Guhertoya 697066 ya CommonsDelinker (gotûbêj) şûnde kir Etîket: Betal bike |
Guhertoya 697136 ya CommonsDelinker (gotûbêj) şûnde kir Etîket: Betal bike |
||
Rêz 9: | Rêz 9: | ||
===Komeleya fosfatî === |
===Komeleya fosfatî === |
||
Ji bo hemû cureyên nukleotîdan, tenê yek cureyek komeleya fosfatî heye. Komeleya fosfatî ji asîda fosforî(H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>) pêk te, dema bi şekira pentoz ve tê girêdanê, hîdrojen jê diqete û dibe PO<sub>4</sub> <sup>-2</sup> . Tu bandora komeleya fosfatî li ser cure bûyîna nukleotîdan tune ye. |
Ji bo hemû cureyên nukleotîdan, tenê yek cureyek komeleya fosfatî heye. Komeleya fosfatî ji asîda fosforî(H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>) pêk te, dema bi şekira pentoz ve tê girêdanê, hîdrojen jê diqete û dibe PO<sub>4</sub> <sup>-2</sup> . Tu bandora komeleya fosfatî li ser cure bûyîna nukleotîdan tune ye. |
||
[[Wêne:DNA_structure_and_bases_color_ku.svg|thumbnail|300px|ADN(Asîda deoksîrîbonukleî) ji nukleotîdan pêk tê]] |
|||
=== Şekira pênckarbonî(Pentoz) === |
=== Şekira pênckarbonî(Pentoz) === |
Guhartoya 21:16, 20 kanûna paşîn 2018
Nukleotîd yekeya asidên nukleî(ADN û ARN) û adenozînê trîfosfat(ATP)ê ne. Di nav xaneyên zîndeweran de 8 cureyên nukleotîdan hene. Ji vana 4 cure di çêkirina ADNyê de, 4 cure jî di çêbûna ARNyê de cih digirin. Di pêkhateya ATPyê de tene yek cure nukleotîd heye.
Beşên nûkleotîdê
Nukleotîdek ji sê bêşan pêk tê.
Komeleya fosfatî
Ji bo hemû cureyên nukleotîdan, tenê yek cureyek komeleya fosfatî heye. Komeleya fosfatî ji asîda fosforî(H3PO4) pêk te, dema bi şekira pentoz ve tê girêdanê, hîdrojen jê diqete û dibe PO4 -2 . Tu bandora komeleya fosfatî li ser cure bûyîna nukleotîdan tune ye.
Şekira pênckarbonî(Pentoz)
Du cureyên şekira pênckarbonî heye. Di nukleotîden ADNyê de navê şekira pênckarbonî(pentoz) deoksîrîboz e. Di nukleotîdên ARNyê de navê pentozê rîboz e. Di Şekira ADNyê de Oksîjenek kêm e. Loma ev pentoz, wekî rîboza kêmoksîjênî (deoksîrîboz) tê bi nav kirin. Formula kîmyayî ya şekira rîbozê C5H10O5 e. Formula kîmyayî ya şekira deoksîrîbozê C5H10O4 e. Loma ev şekir kêmoksîjenî ye.
Baza nîtrojenî
Bazên nîtrojenî yên nukleotîdan penc cure ne. Adenîn, Tîmîn, Guanîn, Sîtozîn, Urasîl
Purîn
Adenîn û Guanîn cot xelekî ne, van her du bazên nîtrojenî wekî purîn tên bi navkirin. Ev her du bazan hem di pêkhateya ADN hem ji ya ARNyê de cih digirin. ATP baza Adenînê li xwe digire.
Pîrîmîdîn
Sîtozîn, Urasîl û Tîmîn yek xelekî ne, van hersê bazên nîtrojenî wekî pîrîmîdîn tên bi navkirin. Sîtozîn hem di pêkhateya ADN hem ji ya ARNyê de cih digire. Adenîn di pêkhateya ADNyê û ATPyê de, Urasîl jî tenê di pêkhateya ARNyê de cih digire.
Girêdanên derve
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |
(Biyolojiya Bi Kurdî 21:34, 17 sermawez 2017 (UTC))