Xarkîv

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Xarkîv
Харків Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Navenda oblastê, bajarê hejmara wî ya niştecihan zêdeyî milyonekê û bajarê Ûkraynayê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Харьков Li ser Wîkîdaneyê biguhêre

Ala

Mertal
Xarkîv li ser nexşeyê
Map
Xarkîv li ser nexşeya Ûkrayna nîşan dide
Xarkîv
Xarkîv
Koordînat: 49°59'33"Bk, 36°13'52"Rh
Dûgel Ûkrayna
Beşa îdarî
  • Oblasta Xarkîvê (1932–2020)
  • okrûha Xarkîvê (1923–1930)
  • Kharkov Governorate (1835–1923)
  • Ukrainian Soviet Socialist Republic (1930–1932)
  • Sloboda Ukraine Governorate (1796–1835)
  • Kharkov Viceroyalty (1780–1796)
  • Sloboda Ukraine Governorate (1765–1780)
  • rayona Xarkîvê (2020–) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Paytexta
  • Ukrainian Soviet Socialist Republic (1919–1934)
  • Oblasta Xarkîvê (1932–)
  • rayona Xarkîvê (2020–)
  • rayona Xarkîvê (1923–2020)
  • Kharkov Governorate (1835–1925)
  • Sloboda Cossacks
  • okrûha Xarkîvê (1923–1930)
  • Little Russian Governorate-General (1837 – 1856 (bi julianî))
  • ûyezda Xarkîvê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dema avabûnê1654 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
DamezrînerAleksey I Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Rêvebir
 • ŞaredarÎhor Terexov (2021–) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Rûerd
 • Giştî
  • 350 ±1 km² Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
 • Bilindahî
152 ±1 m Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Gelhe
1.421.125 (2022) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
DemUTC+2 (dema standard), UTC+3 (Demjimêra havînê)
Koda telefonê572
Nîşana wesayîtêХА
Malperwww.city.kharkiv.ua/ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Xarkîv (bi ûkraynî: Харків, Kharkiv, bi rûsî: Харьков, Kharkov), bajarekî li bakur-rojhilatê Ûkraynayê ye û navenda oblasta Xarkîvê ye. Bi 1.443.207 nifûsa xwe yek ji qerebalixtirîn bajarên Ûkraynayê ye.

Bajar li sala 1654an li bakurê devera ku çemê Lopanê û çemê Ûdîyê tev li hev dibin hatiye avakirin. Bajar ji sala 1919yê heta 1938an paytexta Ûkraynaya ku yek ji komarên Yekîtiya Komarên Sovyêt ên Sosyalîst bû.

Li şerê cîhanî yê duyem Xarkîv rastî hilweşîn û qîrkirinên mezin hatiye. Li 24ê kewçêra sala 1941an ji alîyê artêşa Almanyayê hatiye dagirkirin. Li gulana 1942an artêşa sor ya sovyêtan xwest bajêr ji destê almanan derxîne lê bi têkçûneka mezin paş ve vekişîya. Li sibata 1943an artêşa sor bi êrîşeka nû bajêr xiste bin kontrola xwe lê encax mehek karîn li destê xwe bigirin. Artêşa Sovyêtan li tîrmeha 1943an bajar ji nû ve xiste bin kontrola xwe û hêzên almanî ji bajar hatin dûrxistin. Di van pevçûnên giran de 75% ji bajêr hilweşiya, her wiha ji 700 hezar nîştecîhên bajêr nêzî 220 hezar kesî jiyana xwe ji dest da.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]