Yevgenî Prîgojîn

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Yevgenî Prîgojîn
Image dans Infobox.
Jînenîgarî
Jidayikbûn
Mirin
Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre (62 salî)
Kuzhenkino (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Cihê goristanê
Porokhovskoye Cemetery (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Navê rastî
Евге́ний Ви́кторович Приго́жинLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Bernav
Повар Путина, Putin’s chef, cuisiner de Poutine, Putins Koch, El cocinero de Putin, chef de Putin, Poetin’s chef, Дмитрий Гейлер, Олег Семенов, Дмитрий Бобров, boucher de Poutine, kucharz Putina, Il cuoco di Putin, Lo chef del Cremlino, طبَّاخ بوتينLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevwelatî
Perwerde
Saint Petersburg State Chemical-Pharmaceutical Academy (en)
Saint Petersburg college of the Olympics reserve N. 1 (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Pîşe
Restoranvan, traiteur, peyaner, mercenary, seroka/ê leşkerî, innkeeper, illustratorLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Violetta Prigozhina (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevjîn
Lyubov Prigozhina (d) (heta an)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Zarok
Polina Prigozhina (d)
Pavel Prigozhin (d)
Veronika Prigozhina (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xizm
Efim Prigozhin (d) (granduncle)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Karder
Koma Wagner, Concord Management and Consulting (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Şerên tevlêbûyî
Cezayê birrî
Theft (en) (), sextekarî (en) (), robbery (en) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xelat
Lîsteya berfireh
Награды Санкт-Петербурга
Medal "For the Return of Crimea" (en)
Medal "For Strengthening of Brotherhood in Arms" (d)
Order of Friendship
Order of Military Merit (en)
Medal "In Memory of the Heroes of the Fatherland" (d)
Order of Merit (en)
Medal "Army General Khrulyov" (d)
Order of recognition (d)
The National Order of Burkina Faso (d)
Order of Courage (en)
Medal "In Commemoration of the 300th Anniversary of Saint Petersburg" (en)
Medal of the Order "For Merit to the Fatherland" II class (d)
Order of Alexander Nevsky (en)
Hero of the Donetsk People's Republic
Hero of the Luhansk People's Republic (en)
Medal of the Order "For Merit to the Fatherland" I class (d)
Order "For Merit to the Fatherland" IV class (d) ()
Order of the Two Niles (en) ()
Hero of the Russian Federation (en) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre

Yevgenî Vîktorîvîç Prîgojîn (bi rusî: Евге́ний Ви́кторович Приго́жин, Yevgeniy Viktorovich Progozhin, jdb. 1 hezîran 1961 – îhtimal e ku mirî be 23 tebax 2023) olîgarşekî rûsî, serok û demazrînerê grûpa Wanger û kesê berê ya nêzîkê serokê Rûsyayê Vladîmîr Pûtîn e ku di hezîrana sala 2023an de serhildanek leşkerî bi grûpa Wanger ku komeke paramîlîter e daye destpêkirin.[1][2] Carinan ji Yevgenî Prîgojîn re dibêjin "şefê Pûtîn", ji ber ku ew xwediyê xwaringeh û pargîdaniyên xwaringehê ye ku karûbaran ji Kremlînê re dikir.[3]

Jînenîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Dema ku Prîgojîn li Yekîtiya Sovyetê mehkûm dibe, toreke pargîdaniyên bi bandor kontrol dike, nemaze pargîdaniya leşkerî ya taybet Wagner ku ji hêla dewleta Rûsyayê ve hate piştgirî kirin û her weha sê pargîdaniyên ku bi destwerdana di hilbijartinên Dewletên Yekbûyî yên sala 2016 û sala 2018an de têne tawanbar kirin.[4][5] Li gorî lêkolînek sala 2022-an ji hêla Bellingcat, The Insider û Der Spiegel ve, çalakiyên Prîgojîn "bi Wezareta Parastinê ya Rûsyayê û zendê wê yê îstîxbaratê, bi GRU re bi tundî girêdayî ne".[6]

Piştî salan înkarkirina girêdanên bi Koma Wagner re, di îlona sala 2022an de wî piştrast kir ku ew damezrînerê komê ye.[7][8][9] Wî diyar kiriye ku wî komê di gulana sala 2014an de damezrand ji bo piştgirîkirina hêzên wekalet ên Rûsî di Şerê Donbasê de li dijî Ûkraynayê bike. Vê pejirandinê ji hêla vîdyoyek viral ve hate destnîşan kirin ku tê de Prîgojîn li girtîgehek rûsî hate pêşandan ku girtiyan vedihewîne û soz dide wan ku ew 6 meh bi Koma Wagner re xizmet bikin û piştî vê xizmetê ew ji girtîgehê azad bibin.[10] Koma Wagnerê roleke girîng di dagirkirina Rûsyayê ya Ûkraynayê de lîst. Her wiha piştgirî da berjewendiyên Rûsyayê li Sûriye, Lîbya, Komara Afrîkaya Navendî û çend welatên din.

Mirina wî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ajansa Nûçeyan a Rûsyayê (TASS) di 23 tebaxa 2023an de ragihandiye ku navê wî di lîsteya rêwiyan a balafira ku di 23ê tebaxa 2023an de li herêma Tver a Rûsyayê ketibû xwarê û di nav 10 kesên ku di Balafirê de jiyana xwe ji dest dabûn de ye.[11][12]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. Shukla, Tim Lister,Mary Ilyushina,Sebastian (18 sibat 2018). "The oil field carnage that Moscow doesn't want to talk about". CNN (bi îngilîzî). Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  2. "Navalny asks FSB to investigate Putin's cook". web.archive.org. 1 adar 2019. Ji orîjînalê di 1 adar 2019 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  3. "Thousands of Russian private contractors fighting in Syria". AP News (bi îngilîzî). 12 kanûna pêşîn 2017. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  4. "На этом месте находился материал, который сейчас удален по требованию Мосгорсуда". Meduza (bi rusî). Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  5. "New Sanctions Against 'Putin's Chef' Prompt Latest Russian Election Meddling Denial". POLYGRAPH.info (bi îngilîzî). 4 çiriya pêşîn 2019. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  6. Team, Bellingcat Investigation (14 tebax 2020). "Putin Chef's Kisses of Death: Russia's Shadow Army's State-Run Structure Exposed". bellingcat (bi British English). Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  7. "Sanctioned Putin Ally Says He Created Russian Mercenary Group". Bloomberg.com (bi îngilîzî). 26 îlon 2022. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  8. "Russian oligarch Yevgeny Prigozhin admits he created the mercenary Wagner Group". POLITICO (bi îngilîzî). 26 îlon 2022. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.
  9. "Wagner: Putin's 'chef' Yevgeny Prigozhin admits creating mercenary outfit in 2014 | CNN". web.archive.org. 16 kanûna paşîn 2023. Ji orîjînalê hat arşîvkirin li 16 kanûna paşîn 2023. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  10. "Russia's Wagner boss: It's prisoners fighting in Ukraine, or your children - BBC News". web.archive.org. 4 çiriya pêşîn 2022. Ji orîjînalê hat arşîvkirin li 4 çiriya pêşîn 2022. Roja wergirtinê: 5 tîrmeh 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  11. "Крушение самолета Евгения Пригожина. Главное Бизнесмен значился в списке пассажиров, но был ли он на борту — неизвестно". Meduza (bi rusî). Roja wergirtinê: 24 tebax 2023.
  12. "Крушение самолета Евгения Пригожина. Главное Бизнесмен значился в списке пассажиров, но был ли он на борту — неизвестно". Meduza (bi rusî). Roja wergirtinê: 24 tebax 2023.