Amed Tîgrîs
Amed Tîgrîs | |
---|---|
Jidayikbûn | 1948 |
Pîşe | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre |
Amed Tîgrîs nivîskar û mamosteyê zimanê kurdî ye.
Amed Tîgrîs li Licê ya Amedê hatiye dinê, lê sala bûyîna wî ne dîyar e. Ew ji taxa Qerehesen ji goma Xicîgan e. Tîgrîs li Licê dibistana seretayî û li Erxaniyê jî dibistana mamostetiyê xwendiye. Piştî dibistana mamostetiyê, çend sal li gundên Cinezûr û Şêxana Licê mamostetî kiriye.
Licî, Amed Tîgrîs bi navê Mekî Xoce nas dikin. Tîgrîs di avakirina komela mamosteyan TÖB-DER'a Licê de cîh girtiye, demekê serokatî û nûnertiya wê kiriye. A. Tîgrîs di sala 1980î de derketiye derveyî welêt û li Stockholmê bi cîh bûye. Ew ji 1984an vir ve li Stockholmê di dibistanên swêdî de mamostetiya kurdî dike. Di xebatên xwe yên rêxistinî û ramyarî de bi awayekî aktîv pêşî bi Partiya Komunîst a Tirkiyeyê û piştre jî bi Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat re xebitiye. Dûvre dest ji karê rêxistinî û siyasî berdaye û bi kar û barê ziman û edebiyat re mijûl bûye. Heta niha 43 pirtûkên wî hatine çap kirin. Di warê çand û wêje de alîkariya bizava netewî, dem û dezgehên çandî kiriye. Demeke serokatiya Înstîtûya kurdî ya li Stockholmê kiriye.
Tîgrîs di Med û Medya TV de bi navên "Rojbaş mamoste", "Dibistana kurdî", Êvarbaş (ji bo temenmezinan) û "Xwendegeha kurdî" bernameyên hînkirin û perwerdeyî amade kiriye. Ji derî mamostetî û nivîsîna pirtûkên dersê, xebatên wî yên li ser ziman, edebiyat û kulturê jî hene. Ji zimanê tirkî û swêdî çend berhem wergerandiye kurdî.
Di kovar û rojnameyên wek Berbang, Armanc, Hêviya Gel, Kurdistan Press, Avaşîn, Welat, Welatê me, Azadiya Welat, Hîwa, Bîrnebûn û Xwebûnê de meqalên wî hatine weşandin û redaksiyonên hinekan de cîh kirtiye. Di sala 2005an de ji Stockholmê vegeriye Amedê û niha li navenda Amedê dijî. Du lawên wî hene, navê yê mezin Evîndar û yê biçûk jî Rizgar e.
Berhem
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Lîsteya berhemên Amed Tîgrîs
- Em Bixwînin, Amed Tîgrîs (Jîr Rexnegir), Ahmed Cantekin, Reşît Batı, Nesrin Aydın (pirtûka dersê), Weşananên SİDA -1986
- Em Binivîsin, Amed Tîgrîs (Jîr Rexnegir), Ahmed Cantekin, Reşît Batı, Nesrin Aydın (pirtûka dersê), Weşanên SİDA -1986
- Ken û Girî, Amed Tîgrîs & Roman Motkî (pêkenî) Apec-1989
- Dîroka Kurd û Kurdistanê, Amed Tîgrîs & Aso Germîyanî, (Pirtûka dersê, kurmancî-1990 û soranî- 1992), Apec
- Navên kurdî çapa yekem Apec 1990 û çapa duyem Şaredarîya Amedê ya Bajarê Mezin-2006
- Kurterastî, Amed Tîgrîs & B. Welatevîn (pirtûka dersê) Apec -1991
- Çend Gotin Li Ser Ronekbîrên Kurd, (İsmail Beşikçi, wergera ji tirkî) Amed Tîgrîs & J. İhsan Espar, Apec-1991
- Şerê Kendavê, Amed Tîgrîs, Xorto, Cemal Batum (dokument) Apec -1992
- Cografiya Kurdistanê, Amed Tîgrîs, Ferhad Gardewan, Nasir Razazî, (pirtûka dersê bi kurmancî û Soranî) Apec –1993
- PKK û Başûrê Biçûk, (geştname), Weşanên Rewşen -1994
- Çelenga Jinan Hevala Zîlan, (wergera ji tirkî), weşanên Rewşen -1996
- Perspektîv, (wergera ji tirkî), Weşanên Rewşen -1996
- Gotinên Pêşiyan, (berhevok), Weşanên Rewşen -2001
- Pêşkît û Parkît, (lêkolîn), Weşanên Medya -2001
- Du Heval, (wergera ji swêdî, çîrok), Apec- 2002
- Findo Ciyê Dibe, (wergera ji swêdî), Apec-2002
- Ji Xelatgirên Nobelê Çîrokên Ciwanan, (Wergera ji swêdî), Apec-2002
- Çêlepisîk bi tiştanokan dizane, (wergera ji swêdî), Apec -2003
- Manga Sor Paqijîyê Dike, (wergera ji swêdî), Apec -2004
- Şagird Diçin Dibistanê, Amed Tîgrîs, Sebiha Otlu, Husametîn Aslan û Haluk Özturk, (pirtûka dersê) SİDA- 2004
- Ansîklopediya Zarokan, Amed Tîgrîs, Elî Çiftçî, Hesenê Metê, Seyîdxan Anter, Mahmûd Lewendî, (wergera ji swêdî), Weşanên Apecê-2004
- Morîs li Mêrga Mezin, (wergera ji swêdî), Apec-2004
- Zargotina Kurdî, Amed Tîgrîs, Reşo Zîlan û Husametin Aslan, Weşanên Weqfa Kurdî- 2005
- Manga Sor Hildikişe Ser Darê, (wergera ji Swêdî), Apec -2005
- Licê, (lêkolîn), Weşanên Apec -2008
- Anadili Eğitimi ve Birden Fazla Resmi Dil, Apec -2009
- Perwerdeya bi zimanê Zikmakî û Pirzimaniya Fermî, Apec -2009
- Tûtê Bi Pişê re Dileyize, (wergera ji swêdî), Apec-2010
- Tûtê û Malî, (wergera ji swêdî), Apec-2011
- Amed dîrok, coğrafya û çand, Amed Tîgrîs & Yıldız Çakar, (lêkolîn), weşanên Şaredarîya Bajarê Mezin a Amedê - 2012
- Nîşan û Dawet, (lêkolîn) bi kurmancî, Weşanên Apec -1991 û wergera farisî Ebas Ferhadî Tûpkanlû, Tahran -2012
- Ji 20 welatan 20 çîrok, (wergera ji swêdî), Weşanên Sîtav -2013
- AMED tarih, coğrafya ve kültür, Amed Tîgrîs & Yıldız Çakar (wergera ji kurdî), Weşanên Şaredarîya Bajarê Mezin a Amedê- 2013
- Ma Tu Mam Mendo û Findo Nas dikî, wergera ji swêdî, Apec -2013
- Di Prosesa Nivîsê de wêne, sembol û alfabe, Apec- 2014
- Êzdîxan û 97 Ferman, Amed Tîgrîs & Rojîn Zarg, (lêkolîn), Weşanên Apec-2018
- Qewl, beyt û duayên êzdiyan, Amed Tîgrîs & Rojîn Zarg, (berhevok), Weşanên Apec-2018
- BERMEKÎ eşîr bav û kalên me, (lêkolîn),Weşanên Apec- 2018
- Xurafeyên Me (bi komeke 14 kesî re), (berhevok), Weşanên Apec-2019
- Katibê Şêx Seîd FEHMİYÊ BÎLAL, Amed Tîgrîs & Baki Kaymak, (lêkolîn û hevpeyvîn) Weşanên Apec-2019
- Edebîyata Kurdî- pirtûka dersê, Amed Tîgrîs, Ali Çiftçi, J. Îhsan Espar, Mahmûd Lewendî û Hesenê Metê, Apec-2020
- Dîcle û Ferat, (lêkolîn), Weşanên Apec-2020
- Mala Zalê û Teyrê Sîmir (mîtolojî), Apec-2021
- Bîranînên min (otobîyografî) Apec-2021
Berhemên ku ji bo çapê amade ne
1.Hevwateyên Kurdî (xebata 15 salan)
2. Biwêjên kurdî (xebta bi salan)
3. Çîrok û mîrok
4. Perwerdeya teokratîk û demokratik
5. Şîrfiroş (roman)
6. Şewqe (roman)
Binêre
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Malpera Amed Tîgrîs Girêdana arşîvê 2008-08-29 li ser Wayback Machine