Batîfa an jî Batîfê^[1] dikeve bakurê rojhilatê Zaxo, ev devere li destpêkê dihat hijmartin ligel devera Sindiyan paş li sala 1924'an bo yekem car ev devere bi nave Gulî hat hijmartin. Bêgoman bo yekem car gundê Bêrsivê dihat hijmartin wek navçe, paş bo demekê kurt gundê Dêmka dibîte navçe û herwesan Gundê Behmûn jî wek herdu gundên dî dibîte navçe bo demekê kurt. Li dawiyê gundê Batîfa dibîte nehî û her ta nuke jî her ew e. Ramana Batîfa ew e ku cihek deştî ye û ba û barov bi ser da dihên. Batîfa dihêt dabeşkirin li ser du beşan, yek ew e ku dikevite ser deşta Sindiyan ve û beşê duyê jî yê çiyayî ye.

Devera Batîfa dihêt hijmartin yek ji deverên giring ji bo kiştokalî, yek ji giringiyên wê ew e, ku rûbarê Xabûr di nava çiyayên wê deverê da dihêt, mina çiyayê Nizor, Rûsê, Serkî, Şowînî, Şabanî û çendekên din. Ji bilî rûbarê Xabûr ev du rûbarokên dî jî yên giring yêt heyîn, ew jî rûbarokê Keşanê û Sîrkutkî yan jî Banikê û çendîn kaniyên binav û deng yêt heyîn.

Hindek ji şînwarên kevnar yên vê deverê even xwarê ne

Kelha Şabanî
Kelha Biçowanî
Pira Nizorê yako dikevîte ser rûbarê Xabûr.
Pira Boçona yako dibêjin ya hatiye duristkirin li ser demê Mîrgeha Behdînan.
Şînwarên Kirit û Bêgova.

Rûberê devera Batîfayê 208 km in û 76 gundan bi xo ve digirîtin. Dihêt diyarkirin ku ev deverek wek hemî deverên dî yên Kurdistanê ji aliyê rejîma Beesê ve hatiye wêran û kavilkirin

Dengbêjên devera Gûliya

navdarê devera Gulîya

	Batîfa
	Kargêrî
Welat	Başûrê Kurdistanê
Dûgel	Îraq
Parêzgeh	Dihok
Navçe	Batîfa
	Erdnîgarî
Koordînat	37°10′24″Bk 43°00′47″Rh / 37.17333°Bk 43.01306°Rh
Bilindayî	860 m
	Batîfa Batîfa (Başûrê Kurdistanê)

Sadiq Bro

Sadiq bru seruk huzê 'eşîra gullya

Sadiq kurê îbrahîm kurê fars kurê 'elî kurê îbrahîm kurê mîrza kurê hsênê kurê ehmed , dnavbera salên 18761880li gundê behnune bakûrê rujhelata zaxu li devera gullya hatye ser dunyayê û dxêzneka dîndar û aynî û rewşit da mezn buye û heta nuke ev xêzane dîndarn û babê wî ( bru ) êk ji seruk 'eşîrêt gullya bî , û piştî jyê êadq bruy dgehte ( 18 - 20 ) salyê da zulm û zurdarya 'usmanya û hukmê wan lser xwe qebîl nekir û nehêla hkumeta 'usmanya walî zaxu xuykê jgundên gullya werbgirt nerazîbuna xwe dyarkir beramber nedana xuykê bvê çendê seruk 'eşîret û rhispyêt gullya li dewruberêt wî kum dbin û piştevanyê lê dkin û bvan karu kiryarêt baş bu xelkê wgundên dewruber krîn dibte seruk 'eşîrê gullya , û li sala ( 19321933) qesta mala xudê kirye li mekehê û medînê , piştî hec tewaf krî wek hemî kesên hec tewaf dken dibte (hecî) û bnavê hecî êadq bru navdar dibt û tête naskrin , piştî şerê îngilîzî û li havîna sala (1920)karmendêt 'ereba deshelatdarya îdarî li zaxu û deverê wergirtî û jlayekê dîve hkumetên desthelatdarî li 'îraqê krîn heluyistê wan dgel ( Sadiq bru )î heluyistekê djayetî bî û xelkek jî hebî dgel heluyistêt desthelat djî ( Sadiq bru )î dkir jlayê cemawerî û dîrukî ve nav û dengêt ( Sadiq bru )î bi wî şerê dgel (îngilîzî) krî bnav û deng bî lser kurdistanê û 'îraqê , bi qaremanekê devera badînan hat bî nyasîn , xêzandar bî û (4) jin hebîn û li sala 1967ê çuye berdluvanya xudê ev kure li paş xwe hêlane :

1 îbrahîm 2 hacî 3 mela hesen 4 'bdalirhmin 5 mehîmd tahir 6 'umer 7 Îbrahîm binavî Îbrahîm nav kirye 8 mis'ud

Rupelê Batîfa ________ malperê batîfa : www.batifa-delal.webs.com