Blues

Blues
Cureyên stranê
Blues
Welat	Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê
Dema avabûnê	1890s
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Blues (ji zimanê îngîlîzî, tê wateya şîn) celeb û formeke muzîkê ye ku li başûrê kûr ê DYAyê li dora 1860an derketiye. Blues kilamên olî, stranên xebatê, dengbêjên zeviyê, qêrîn û stran û baladên vegotinê yên sivik ên ji çanda afrîkî-amerîkî vedihewîne. Blues wek koka piraniya muzîka populer a Amerîkaya Bakur tê hesibandin. Lewma forma bluesê di jazz, rhythm and blues, û rock and rollê de berbelav e, û ji hêla şêwaza bang-û-bersiv, pîvana blues, û pêşkeftinên akordê yên taybetî ve tê destnîşan kirin, ku ji wan bluesa diwanzdeh-barî ya herî berbelav e. Notên blue (an jî "notên xemgîn") jî de beşek bingehîn a muzîkê ne. Blues xwedan rîtm û formek e ku bi bandora dûbarekirî ya wê wekî groove tê zanîn.

Peyva blues ji gotina îngilîzî ya I've got the blues an I feel blue tê ("Ez xemgîn im", tê wateya dîsforî an melankoliyê).

Blues wekî celebek di heman demê de bi stran, rêzikên bass û amûra xwe jî tê destnîşan kirin. Yekemîn beytên kevneşopî yên blues ji rêzek tenê pêk dihat ku çar caran dihate dubare kirin. Di dehsalên yekem ên sedsala 20an de stîla herî gelemperî ya îroyîn bû ya standard: şêweya AAB ya ku ji rêzek ku li ser çar barên yekem tê gotin pêk tê, dûbarekirina wê li ser çarên din, û paşê xêzek dirêjtir li ser barên paşîn. Bluesên destpêkê bi gelemperî şeklê vegotinekê digirtin, ku gelek caran behsa cudakariya nijadî û kêşeyên din dikir, ên ku afro-amerîkiyan pê re rû bi rû diman.

Gelek hêman, wekî forma bang-û-bersiv û karanîna notên xemgîn, dikare li muzîka Afrîkayê were şopandin. Koka bluesê ji nêz ve bi muzîka olî ya civaka afro-amerîkî, spirituals ve girêdayî ye. Yekem xuyabûna blues bi gelemperî piştî bidawîbûna xulamî tê tarîx kirin. Ew bi azadiya nû ya koleyên berê ve girêdayî ye. Dîroknasan di destpêka sedsala 20an de dest bi ragihandina muzîka bluesê kirin. Yekem weşana pelên muzîka blues di sala 1908an de bû. Ji wê demê ve blues ji muzîka vokal ya bêserûber û kevneşopiyên devkî yên koleyan ve veguherî cûrbecûr şêwaz û binerengan. Binerengên blues ev in: bluesa country (wek bluesa Delta û bluesa Piedmont) û şêwazên blues ên bajarî yên wekî bluesa Chicago û bluesa berava rojavayî. Şerê Cîhanê yê Duyem derbasbûna ji bluesa akustîk ber bi elektrîkê û û vekirina muzîka blues ji temaşevanên berfireh re nîşan da. Bi taybetî gelek guhdarên spî yên nû hebûn. Di salên 1960î û 1970î de, formek hîbrîd a bi navê blues rock pêş ket, ku şêwazên blues bi muzîka rockê re tevlihev kir.