Civaknasiya ziman

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Yekîtiya Ewropayê 24 zimanên ku ew werdigerîne û tê de kar dike heye. Wêne nîşan dide ku parlamenterên Paralamentoya Ewropayê bi riya ragihandina wergêr helwesta xwe ya li ser lêçuna Yekîtiya Ewropayê ya sala 2020an dipejirînin.

Civaknasiya ziman, cureyek lêkolîn a civaknasiyê ye ku têkiliyên ziman û civakê lêkolîn dike.[1] Civaknasiya ziman ji nêz ve bi qada sosyo-zimannasiyê ve girêdayî ye ku li ser bandora civakê ya li ser ziman disekine.[2] Ji xeynî tevkariyên din ên sereke, yek ji xebatkarên qadê yên herî dirêj û jêhatî Joshua Fishman e ku edîtor û damezrînerê Kovara Navnetewî ya Civaknasiya Ziman bû. Bi gotineke din, sosyolojiya zimanê, ziman lêkolîn dike ku çawa ew li gorî paşxaneya sosyolojîk a bikarhêner, wekî zayend, etnîsîte, û çîna sosyoekonomîk diguhezîne, lêkolîn dike. Ji aliyê din ve jî, sosyolojiya ziman (ku wekî makro-civaknasiyê jî tê zanîn) li ser civakê û çawaniya bandorkirina ziman lêkolîn dike.[3] Wekî ku profesorê Siyaseta gerdûnî ya Zanîngeha Trent, Andreas Pickel tîne ziman "dîn û pergalên din ên sembolîk ên ku bi xurtî pratîkên civakî çêdikin û rêgezên siyasî çêdikin mînakên girîngiya civakî ne."[4] Fikra bingehîn ev e ku ziman, di nav çend tiştên din de, helwestên ku axaftvan dixwazin biguhezînin an ku tenê bi karanîna ziman ve têne xuya kirin. Ev helwestên axaftvanan agahiyên civaknas in.

Sosyolojiya ziman hewl dide ku awayê ku dînamîkên civakî bi karanîna zimanê ferdî û komî bandor dike fam bike. Li gorî Serokê Navenda Ziman a Zanîngeha Neteweyî ya Zanist û Teknolojiyê ya Taywanê Su-Chiao Chen, ziman di vê qadê de wekî nirxek civakî tê hesibandin ku komên civakî ji bo diyardeyên mîna pirzimanî û nakokiya zimanî lêkolîn dike. Kî bi kîjan zimanê, bi kê re û di bin çi şert û mercan de 'destûr e' bi kar bîne ve girêdayî ye, lêkolîn dike.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Fishman, Joshua A. (1972). The sociology of language; an interdisciplinary social science approach to language in society. Internet Archive. Rowley, Mass.: Newbury House Publishers. ISBN 978-0-912066-16-5.
  2. ^ Mesthrie, Rajend (10 adar 2008). Spolsky, Bernard; Hult, Francis M. (edîtor). Sociolinguistics and Sociology of Language. Oxford, UK: Blackwell Publishing Ltd. rr. 66–82. doi:10.1002/9780470694138.ch6. ISBN 978-0-470-69413-8.
  3. ^ Fishman, J A (1 tebax 1985). "Macrosociolinguistics and The Sociology of Language in the Early Eighties". Annual Review of Sociology. 11 (1): 113–127. doi:10.1146/annurev.so.11.080185.000553. ISSN 0360-0572. Ji orîjînalê di 20 kanûna pêşîn 2021 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 9 nîsan 2022.
  4. ^ Pickel, Andreas (2013). "Nations, National Cultures, and Natural Languages: A Contribution to the Sociology of Nations: Nations, National Cultures, and Natural Languages". Journal for the Theory of Social Behaviour (bi îngilîzî). 43 (4): 425–445. doi:10.1111/jtsb.12018.