Derealîzasyon
Derealîzasyon an Bêrastîbûn têgihiştinek demkî an daîmî ya nenormal an jî berovajîkirî ya jîngehê (wekî bi mînak derdor, mirov û tiştan dibe) vedibêje. Jîngeh bi tevahî pir caran ji nişka ve nenas xuya dike, her çend her hûrgulî bi hêsanî were nas kirin û dabeş kirin. Derealîzasyon ji nêz ve bi serpêhatiya Depersonalîsatsyon ve girêdayî ye,[1] ku tê de kesê xwe wekî xerîb tê hesibandin.
Dema ku ev serpêhatiyên têgihiştinê bi nexweşiyê re digihîjin asta nexweşiyek derûnnasî, ew wekî sendroma depersonalîzasyon-derealîzasyonê tê binav kirin. Her du celeb di bin koma nexweşiyên egoyê (xwe pir hesandin) de têne kom kirin ji ber ku di dawiyê de yekitî, ezmûna yekîtiyê û sînorê zelal di navbera ego û hawîrdorê de xera dibe.[1] Tecrûbeyên derealîzasyonê yên xwezaya sivik ne asayî ne û dikarin di mirovên bi derûnî saxlem de çêbibin, mînakî, di rewşên bi tevlêbûna hestyarî ya mezin an dema ku westibûn û westandinek eşkere heye. Tecrûbeya rewşên weha jî dibe sedema girtina madeyên psîkotropîk (wekî LSD, alkol, an hin dermanan) sebeb in.
Tecrûbeyên derealîzasyonê jî dikarin wekî nîşanek nexweşiyek xeman an depresyonê giran bibin. Di çarçoweya nexweşiyên tirsê de, wekî nexweşiya panîkê, derealîzasyon dikare di dema êrişek panîkê de heya demek kurt piştî wê were ceribandin. Ger derealîzasyon wekî teşeyek ji bo êrîşek panîkek din çêbibe, ew dikare bibe nîşanek navendî ya nexweşiya panîkê.[2]
Pêkhatinên derealîzasyonê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Mirov bi nexweşiya derealîzasyonê di jîngeha xwe hestekên nerastiyê hesibandin didin ku: tişt, mirov an jî tevahiya hawirdorê wekî xerîb, nenas, nerast, robotîk, dûr, çêkirî, pir piçûk an pir mezin, bê reng an bê jiyan têne ceribandin. Gelek ji wan kesên ku bandor bûne dibêjin ku ew hawîrdora xwe wekî "di bin qubeya penîr" de an "di nav pembû de pêçandî" dijîn.
Derealîzasyon bi gelemperî bi deşexsiyetbûnê re tê û nîşanek e ku jê re têgîna delalbûnê tê gotin. Ew dikare wekî nîşanek depresyonê an şîzofreniyê pêk were.[3] Li gorî dabeşkirina ICD-10, ji bo ku meriv qala derealîzasyon/depersonalîzasyonê bike, divê herî kêm yek ji du pîvanên pêşîn û du pîvanên paşîn bêne bicîh kirin.[4]
- Hestên xwe wek dûr, biyanî û ne parçeyek ji nasnameya xwe (nîşaneyên bêkesbûnê) têne dîtin.
- Derûdor wekî biyanî, bê can, nerast û hwd tê texmîn kirin (nîşaneyên derealîzasyonê).
- Kesê ku bandor lê tê kirin qebûl dike ku ev ne nexweşiyek e ku ji ber sedemên rasterast ên derveyî derketiye, lê guherînek subjektîf, spontan pêk hatiye (nasîkirina nexweşiyê bixwe).
- Kesê ku bandor bûye dizane ku ev ne tevliheviyek jehrî an jî rewşek epîleptîk e.
Binêre[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ^ a b Sierra, M; Lopera, F; Lambert, M; Phillips, M; David, A (2002-04). "Separating depersonalisation and derealisation: the relevance of the "lesion method"". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 72 (4): 530–532. doi:10.1136/jnnp.72.4.530. ISSN 0022-3050. PMC 1737835. PMID 11909918.
{{cite journal}}: Nirxên tarîxê kontrol bike:|tarîx=(alîkarî) - ^ Lickel, James; Nelson, Elizabeth; Lickel, Athena Hayes; Deacon, Brett (1 çiriya paşîn 2008). "Interoceptive Exposure Exercises for Evoking Depersonalization and Derealization: A Pilot Study". Journal of Cognitive Psychotherapy (bi îngilîzî). 22 (4): 321–330. doi:10.1891/0889-8391.22.4.321. ISSN 0889-8391.
- ^ "Depersonalization/Derealization Disorder - Psychiatric Disorders". MSD Manual Professional Edition (bi îngilîziya brîtanî). Roja gihiştinê 13 hezîran 2024.
- ^ "Depersonalization-derealization disorder - Symptoms and causes". Mayo Clinic (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 13 hezîran 2024.
| Danegehên kontrola otorîteyê: Neteweyî |
|---|
