Gafiş

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Gafişa alpî (Gentiana clusii)

Gafiş (Gentiana) navê çîneke riwekên famîleya gafiş û melvaşan (Gentianaceae) e. Hin cureyên gafişan bi dermanfiroşiyê tên çandin, hinek jî bo baxçevaniyê. Salane, dusalane û pirrsalane ne. Li seranser erdxanê nêzîkî 300 heya 400 cureyên vê riwekê hene. Li Afrîkayê nayên dîtin. Pirranî li nîvkada bakur diçên. Li Ewropayê 35 cure hatine hejmartin, bi taybetî li Alpan.

Gafişa kaşkelijî
(Gentiana acaulis)
Gafişa dûvmeqeskê (Gentiana asclepiadea)
Gafişa alpî
(Gentiana clusii)
Gafişa xaçkî (Gentiana cruciata)
Gafişa lîtvanî (Gentiana frigida)
Gafişa zer
(Gentiana lutea)
Gafişa berfê (Gentiana nivalis)
Gafişa macarî (Gentiana pannonica)
Gafişa cîgerê (Gentiana pneumonanthe)
Gafişa xalxalî
(Gentiana punctata)
Gafişa mor (Gentiana purpurea)
Gafişa bitilim (Gentiana utriculosa)
Gafişa biharê
(Gentiana verna)
Gafişa melez a Macauley
(Gentiana ×Macauleyi hort.)

Sîstematîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çîna Gentiana sala 1753'yê ji aliyê Carl von Linné ve, di Species Plantarum, 1, rûpel 227–232'yê de hatiye binavkirin. Navên din ên vê çînê: Calathiana Delarbre, Chondrophylla A.Nelson, Ciminalis Adans., Dasystephana Adans., Ericala Gray orth. var. Eurythalia D.Don orth. var., Favargera Á.Löve & D.Löve, Gentianodes Á.Löve & D.Löve, Holubogentia Á.Löve & D.Löve, Kuepferella M.Laínz, Kurramiana Omer & Qaiser, Mehraea Á.Löve & D.Löve, Pneumonanthe Gled., Qaisera Omer, Tretorhiza Adans., Ulostoma G.Don. in.

Wêje[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Xaver Finkenzeller: Alpenblumen, München 2003, ISBN 3-576-11482-3 (almanî)
  • Manfred A. Fischer, W. Adler, K. Oswald: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. Linz 2005, ISBN 3-85474-140-5 (almanî)
  • Hansjörg Küster: Geschichte der Landschaft in Mitteleuropa. München 1999, ISBN 3-406-45357-0 (almanî)

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]