Genim

Genim
Dabeşandina zanistî
Cîhan:	Plantae
Parçe:	Magnoliophyta
Çîn:	Liliopsida
Kom:	Poales
Famîle:	Poaceae
Binefamîle:	Pooideae
Êl:	Triticeae
Cins:	Triticum
Cure:	T. aestivum
Navê zanistî yê latînî
	Triticum aestivum; L.

Tiştên xwarinê yê ji genimê tên çêkirin

Genim (bi latînî, Triticum), giyayekî ji famîleya Poaceae ye.

Li gorî lêkolînên li ser DNA'ya cureyên cuda yên genim, giyayekî gelek kevin e û warê wî yê çandinê Anatoliya, Kurdistan ^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] û Mezopotamya^[6] ye. Genimê roja îro jî ji van cureyên genim ên kevin e. Ji genim arvan û ji hevîrê arvan jî cure cure nan tên çêkirin. Di kulînên hemî welatan de nan wekî xurdemeniyeke bingehîn cihê xwe digire.

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Jêder[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Şayes[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Rêyên Çandinî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nexweşiyên genimê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Bikaranîn wekî xwarinê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Cureyên genim[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Triticum aestivum
T. aethiopicum
T. araraticum
T. boeoticum
T. carthlicum
T. compactum
T. dicoccoides
T. dicoccon
T. durum
T. ispahanicum
T. karamyschevii
T. macha
T. militinae
T. monococcum
T. polonicum
T. spelta
T. sphaerococcum
T. timopheevii
T. turanicum
T. turgidum
T. urartu
T. vavilovii
T. zhukovskyi

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

↑ http://www.liberation.fr/sciences/0101228872-le-croissant-aux-origines-du-ble-des-biologistes-ont-localise-en-turquie-l-endroit-ou-la-premiere-cereale-a-ete-cultivee^{[Girêdan daimî miriye]} (li gorî raojnameya fransî "liberation", genim hate ji bajarê "Karacadag", li Sîverak/riha, "Très précisément sur les pentes fertiles des montagnes volcaniques du Karacadag au sud-est de la Turquie")
↑ http://books.google.fr/books?id=-MalcwbZlN4C&pg=PA735&lpg=PA735&dq=origine+bl%C3%A9+mesopotamie+kurde&source=bl&ots=s_9I_fBBnO&sig=TfAJmRMOAKwUbqZsavMXymaHR70&hl=fr&sa=X&ei=UwU2UfqWEein0AWhyYDoAQ&ved=0CFMQ6AEwBw#v=onepage&q=origine%20bl%C3%A9%20mesopotamie%20kurde&f=false ( Li gorî pirtûka "alimentation et nutrtition), genim ji Kurdistanê hate, rûpel 735)
↑ http://www.futura-sciences.com/fr/doc/t/geographie/r/eure-et-loir-2/d/beauce-grenier-a-ble-de-la-france_805/c3/221/p4/ (li gorî "future science"; genim ji Kurdistanê hate)
↑ http://www7.inra.fr/dpenv/pdf/bonjed21.pdf (li gorî bîolojînasan a Israelê, genim ji bakurê çemên firat û dîcle hate, rûpel 30)
↑ http://www.univ-lehavre.fr/enseign/fst/projets/alternative_desherbages/cultures/cult_bl%E9.html ^{Girêdana arşîvê 2012-12-10 li ser Wayback Machine} (li gorî zaningeha "le Havre", li Fransayê, genim hate ji bakurê Mezopotamya yê)
↑ http://jxb.oxfordjournals.org/content/early/2011/07/20/jxb.err206.full (li gora lêkolînên li ser aslê genim'an, Genim ji bakurê mezopotamya hate)

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Wîkîferheng: genim – Mane, etîmolojî, werger û bêhtir

Information on wheat genome sequencing
Price history of wheat, according to the IMF
Photos of wheat fields
Watch Australian science documentary on developing drought-resistant wheat
Wheat Foods Council Est. 1972
NAWG—Web site of the National Association of Wheat Growers
CIMMYT—Web site of the International Maize and Wheat Improvement Center
Triticum species at Purdue University
A Workshop Report on Wheat Genome Sequencing
Molecular Genetic Maps in Wild Emmer Wheat
Winter Wheat in the Golden Belt of Kansas ^{Girêdana arşîvê 2015-02-19 li ser Wayback Machine} by James C. Malin, University of Kansas, 1944
Varieties of club wheat hosted by the UNT Government Documents Department
Triticum aestivum: facts, developmental stages, and inflorescence at GeoChemBio ^{Girêdana arşîvê 2013-12-03 li ser Wayback Machine}
Major topic "Triticum": free full-text articles in National Library of Medicine
"Gold Harvest Feeds The World" Popular Mechanics, July 1949, post World War Two modernization of wheat harvesting

[1] ttp://www.liberation.fr/sciences/0101228872-le-croissant-aux-origines-du-ble-des-biologistes-ont-localise-en-turquie-l-endroit-ou-la-premiere-cereale-a-ete-cultivee^{[Girêdan daimî miriye]} (li gorî raojnameya fransî "liberation", genim hate ji bajarê "Karacadag", li Sîverak/riha, "Très précisément sur les pentes fertiles des montagnes volcaniques du Karacadag au sud-est de la Turquie")

[2] ttp://books.google.fr/books?id=-MalcwbZlN4C&pg=PA735&lpg=PA735&dq=origine+bl%C3%A9+mesopotamie+kurde&source=bl&ots=s_9I_fBBnO&sig=TfAJmRMOAKwUbqZsavMXymaHR70&hl=fr&sa=X&ei=UwU2UfqWEein0AWhyYDoAQ&ved=0CFMQ6AEwBw#v=onepage&q=origine%20bl%C3%A9%20mesopotamie%20kurde&f=false ( Li gorî pirtûka "alimentation et nutrtition), genim ji Kurdistanê hate, rûpel 735)

[3] ttp://www.futura-sciences.com/fr/doc/t/geographie/r/eure-et-loir-2/d/beauce-grenier-a-ble-de-la-france_805/c3/221/p4/ (li gorî "future science"; genim ji Kurdistanê hate)

[4] ttp://www7.inra.fr/dpenv/pdf/bonjed21.pdf (li gorî bîolojînasan a Israelê, genim ji bakurê çemên firat û dîcle hate, rûpel 30)

[5] ttp://www.univ-lehavre.fr/enseign/fst/projets/alternative_desherbages/cultures/cult_bl%E9.html ^{Girêdana arşîvê 2012-12-10 li ser Wayback Machine} (li gorî zaningeha "le Havre", li Fransayê, genim hate ji bakurê Mezopotamya yê)

[6] ttp://jxb.oxfordjournals.org/content/early/2011/07/20/jxb.err206.full (li gora lêkolînên li ser aslê genim'an, Genim ji bakurê mezopotamya hate)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

n g b Genim
Dîrok	Domestication Neolithic Revolution Tell Abu Hureyra Tell Aswad Triticeae
Nimûneyên genim	Nas Durum Einkorn Emmer Kamut Norin 10 Red Fife Spelt Genimê zivistanê
Agronomî	Pirbûnê genimê Nexweşiyên geniman (lîste) Wheat mildew
Bazirganî	Australian Wheat Board Canadian Wheat Board Corn exchange International Wheat Council Peak wheat Production statistics Protein premium Wheat pool
Beşên riwekê û bikaranînên wan	Stalk Straw Kernel (dendik) Bran Germ Chaff (husk) Endosperm Gluten
Basic preparations of the kernel	None Wheatberry Aşkirin Farina Ard (nimûne) Groats Middlings Semolina Parboiling Savar
As an ingredient	Nan Kûskûs Biskewît Flatbread Goetta Hevîr Wheat beer Wheat germ oil Wheat gluten
Nexweşiyên mirovan yên têkildar	Exercise-induced anaphylaxis Gluten sensitivity (Coeliac disease, Wheat allergy, etc.)
Related concepts	Pevçûnê nên Plant breeding Refined grains Staple food Hevîrê genimê Whole grain
Kategorî:Genim