Gera li dor dinyayê di 80 rojan de (pirtûk)

Gera li dor dinyayê di 80 rojan de
Bergê pirtûkê ji bo çapa fransî ya 1896an a romana Jules Verne ya Gera li dor dinyayê di 80 rojan de
Nivîskar	Jules Verne
Sernavê xwemalî	Tour du monde en quatre-vingts jours
Wergêr	Aynur Ilı
Weşanxane	Weşanên Aram (bi kurdî)
ISBN	978-975-8242-29-0
biguhêre

Gera li dor dinyayê di 80 rojan de romaneke nivîskarê fransî Jules Verne e. Roman yekem car di 30ê kanûna paşîn a 1873an de bi sernavê fransî Le Tour du monde en quatre-vingts jours ji hêla weşanger Pierre-Jules Hetzel ve hate weşandin.

Naveroka pirtûkê

Camêrê dewlemend ê înglîz Phileas Fogg li Londonê tenê dijî û tevî dewlemendiya xwe jî ew jiyana xwe ya rojane bi awayekî gelek rêkûpêk û nerm û destlêgirtî dijî. Ew ji leyza kaxizan a whistê pir hez dike. Ew bi endamên din ên Klûba Reformê ya Londonê re 20.000 sterlînên inglîzî şertanê dike ku ew ê di 80 rojan de dorhêla dinyayê bigere. Di heman êvarê de, ew bi çokarê xwe yê fransî Jean Passepartout re, yê ku nû hatiye karkirin, diçe. Ew bi trênê di ser Parîsê re diçin Brindisi, li wir li vaporê siwar dibin û di ser Kanala Suezê re diçin Bombayê. Fogg 20.000 sterlînên inglîzî di holikê de hene, nîvê din ê serweta wî ye.

Paşxan

Roman li ser sefera cîhanê ya amerîkî George Francis Train ê ku ew gera di sala 1870î de û du gerên din ên cîhanê di 1890 û 1892an de, di 1892an de tenê di nav 60 rojan de, pêk anî. Ew ji ber ku navê wî wekî Phileas Fogg hate guheztin hêrs bû. Di sala 1869an de, Kanala Suezê û rêhesin li seranserê Dewletên Yekbûyî hatin vekirin. Berê, rêwîtiya li seranserê cîhanê di 80 rojan de hema hema ne gengaz bû.

Çewtiyek mentiqî ya ku ji hêla Jules Verne ve tê angaştkirin, ku li gorî wê divê Phileas Fogg çewtiya xwe ya di derbarê dîroka li Amerîka de bihesibîne, bê guman nayê îsbatkirin, ji ber ku - her çend ew ê pir ne gengaz be jî - bi tevahî nayê derxistin ku ew di rê de bû. Amerîka û li seranserê Atlantîkê vedigere Londonê bi dîroka heyî re rûbirû nebû.

Nexşe

Îlhama xwe ji Three Sundays in a Week a Edgar Allan Poe

Vernes heyranê mezin ê nivîskarê amerîkî Edgar Allan Poe bû û kurteçîrokên Poe gelek caran ji bo çîrokên Vernes bûne îlham, wek mînak The Balloon Hoax (ji sala 1844) û Mellonta Tauta (ji sala 1849) ji bo Cinq semaines en ballon (ji sala 1863) an The Unparalleled Adventure of One Hans Pfaall (ji sala 1835) ji bo De la Terre à la Lune (ji sala 1865). Verne di heman demê de ji hêla Poe ve ji bo "Gera li dor dinyayê di 80 rojan de" hate îlhamkirin. Poe di 27ê çiriya paşîn a 1841ê de Three Sundays in a Week de çap kiribû - wê demê hîn jî di bin sernavê xweya resen A Succession of Sundays de. Di çîrokê de, "çareser" ev e ku serleheng "Bobbi" tenê dikare bi jina ku jê hez dike re bizewice ji ber ku ew bi ser dikeve "hefteyek bi sê yekşeman" wekî ku bavê bûkê daxwaz dike pêşkêşî dike. Çareserî ev e ku - li gora ku hûn li ser rûyê erdê ji rojhilat ber bi rojava ve an ji rojava ber bi rojhilat ve dorpeç bikin - rojek (Yekşem) "zêde dike" an yek "diçe". Verne kurteçîroka Poe nas dikir.

Rastiya ku di rêwîtiyek li çaraliyê cîhanê de di rêça "rast" de rojek dikare "qezenc bibe" îlham da Verne ku "Gera li dor dinyayê di 80 rojan de" çareser bike.

Wergera kurdî

Roman ji aliyê Aynur Ilı ve hatiye wergerandin zimanê kurdî û di gulana 2021ê de ji aliyê Weşanên Aram ve hatiye çapandin.