Irq Bitig

Irq Bitig 𐰃𐰺𐰴 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏
Berhema nivîskî
Du rûpelên pêşîn ên Irq Bitig (pelên 5b û 6a).
Ziman	Tirkiya kevn
Dema avabûnê	Sedsala 9an
Mijara sereke	Tengrîzm
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Irq Bitig (bi tirkî kevn: 𐰃𐰺𐰴 𐰋𐰃𐱅𐰃𐰏) pirtûka pîroz a Tengrîzmê ye. Bi zimanê tirkî yê kevin hatiye nivîsandin. Pirtûk bi tirkiya kevin bi tîpên tirkî yên kevin (ku bi navê "orxon" jî tê zanîn) hatiye nivîsandin; ew tekane destnivîsa ku tê zanîn bi tîpên tirkî yên kevin hatiye nivîsandin. Ji bo mîtolojiya tirkan a destpêkê jî çavkaniyeke girîng e.

Naverok

Metna sereke ya pirtûkê ji 65 beşan pêk tê. Ji beşên vê pirtûkê re "îşaret" tê gotin. Îşaret ji kurteçîrokên dinyaya ku gelên koçer ên tirk lê dijiyan pêk tê. Heywan di hin Îşaretan de, bi piranî gur hene.

Xwedayê esmanê wan Tengrî di piraniya nîşanan de tê xuyangkirin û ew bi gelemperî baş tê xuyangkirin, mînakî rizgarkirina heywanên winda an westiyayî û rêwerzan dide rêwiyan, û amûrên kevin sererast dike û ewlehiyê tîne erdê.

Bîbliyografî

• Tekin, Talat (1993). Irk bitig (the book of omens) (PDF). Wiesbaden: Otto Harrassowitz. ISBN 978-3-447-03426-5.
• Baldick, Julian (2000). Animal and Shaman: Ancient Religions of Central Asia. London: I.B.Tauris. ISBN 978-1-86064-431-3.