Here naverokê

Ismaîl al-Fârûqî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Ismaîl al-Fârûqî
Navê rastî
إسماعيل راجي الفاروقي Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Jidayikbûn1 kanûna paşîn 1921 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Jaffa, Mandaya Brîtanî ya Filistînê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirin27 gulan 1986 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Wyncote Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Sedema mirinêMêrkujî
Cihê goristanêForest Hills Memorial Park Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
HevwelatîDewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, Mandaya Brîtanî ya Filistînê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Perwerde
Pîşe
Xebat
  • The Cultural Atlas of Islam
  • Christian Ethics: A Historical and Systematic Analysis of Its Dominant Ideas
  • 'Urubah and Religion: A Study of the Fundamental Ideas of Arabism and of Islam as its Highest Moment of Consciousness
  • Al-Tawhid: Its Implications for Thought and Life Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Hevjîn
  • Lois Lamya al-Faruqi Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Isma'îl Râjî El-Farûqî (bi erebî: إسماعيل راجي الفاروقي‎, 1 Çile, 1921 – 27 Gulan, 1986) profesorek ji filistînî bû ku li Amerîkayê dijî. Wî di derbarê zanistên îslamî û civakên xweşbaweriyên dinan de xebatan neşandiye. Al-Farûq li Zanîngeha Al-Ezherê ya li Qehîrê xwendina xwe yê zaningehê diqedîne û paşê li zanîngehên Amerîkaya Bakur, li zanîngehên wekê McGill University ya li Montreal, mamostetî kiriye. Li Zanîngeha Templeyê wekê mamosteya zanîna dînî xebitiye ku programên lêkolîna îslamî daye ava kirin. Herwiha ew ji pêşniyarkirinê ya Desteya Navneteweyî ya Berfirehiyên Îslamî (IIIT) de bû. Al-Farûqî zêdetir ji 100 nivîs û 25 pirtûk nivîsandiye ku di nav wan de Christian Ethics û Al-Tawhid: Its Implications for Thought and Life hene.

Jiyana pêşîn û xwendin

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Al-Farûqî di Yaffa ya di Filistînê ya di serdema desthilatdariya Birîtanya yê de ji dayîk bûye.[1][2] Bavê wî, 'Abd al-Huda al-Faruqi, qaziya îslamî bû. Al-Farûqî perwerdahiya xwe yê destpêkî li mal û mizgeftê wergirtiye. Di sala 1936an dest bi xwendina xwe yê li Koleja Fransî ya Dominîk ya li Jaffa kiriye.[1][3]

Di sala 1942an de ew bû registrarê civakên hevkariya di ser hukumeta Brîtanyayê ya Mandatê li Qudusê. Di sala 1945'ê de ew bû serokê herêma Galîlê.[2] Paşê, di dawiyê ya şerê navbera Ereb û Îsraîlê de, ew çû zanîngehê ya Amerîkan li Beyrutê û li vir fêrbûna xwe domand.[4] Paşê ew xwendina xwe li Zanîngeha Indiana qedandin û di felsefeyê de mastera xwe di sala 1949'ê de girt.[5] Ew paşê mastereke din li Harvard University kir û di sala 1952'ê de PhD xwe ji Zanîngeha Indiana girt.[6] Ew di felsefeyê de li ser etîka zanistên Îslamî û etîkaya komî di derbarê teqînatên civakî de jêhatî bû.[7]

Kar û lêkolîn

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di sala 1958'ê de, al-Farûqî hewldaneke mehmanî ya li Fakulteta Dînê ya McGill University ya li Kanada kir. Ew li wir di navê Wilfred Cantwell Smith, stûdyoya zanistên Îslamî ya zanîngehê de, xebitî û fêrbûna Îslam, dînên din û afirandina civaka dijîtiya dinî de bû. Al-Farûqî heya sala 1961'an de li wir mamoste bû.[8] Paşê, di sala 1961'ê de, ew ji bo du salan bi taybetî hewlê di Çarçoveya Lêkolîna Navneteweyî ya Zanistên Îslamî ya li Karachi ya Pakistanê kir, ku ew hevalberiya zanistên din û tevgerên îdeolojik bi awayekî berfirehê lêkolîn kir.[1]

Di sala 1964'ê de, al-Farûqî vegeriya Dewletên Yekbûyî û di navbera mamosteyên mehmanê ya li Zanîngeha Chicago û zanîngeha Syracuse University de xebitî. Di sala 1968'an de, ew mamoste û desthilatdar di Lêkolîna Zanistên Dînî ya di Temple University de bû û ew programê lêkolîna Îslamî ava kir û heta mirina wî di sala 1986'ê de xebata wî di vir dom kir.[9] Di dema xebata wî de, al-Farûqî mamosteyên nû yên gelekî hêvîdar fêr kir û mamosteyê xwe ya birêz, John Esposito, ji wan de bû.[10][11]

Di sala 1977'ê de, al-Farûqî rolê çalak li Yekem Konferansa Navneteweyî ya Zanistên Îslamî ya li Meka hilkişandin. Emperatora Îslamî ya dijîtî di vê konferansa de derket û di binavên diyaran de, M. Kamal Hassan, Syed Muhammad Naquib al-Attas, û Syed Ali Ashraf ji konferansa de bibîranî. Ev konferans sedemî bû ku zanîngehên Îslamî li hember gelek welatên din, wekî Dhaka, Islamabad, Kuala Lumpur, Kampala û Niğer ava bû.[11]

Felsefe û bîrî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Al-Farûqî di destpêkê de di ser ‘urubah (Îslamî nasb û îmana têkildarî) fikirînên xwe avêt, lê heta paşê bîrên xwe yên ser tawhid û Islamî nasb mezin kir. Ew baweriya ku Îslam çanda yekîtiya dîrokî û nasnameya Îslamî çêtir dike û bi her dînê re yek dibe, da ku civaka Îslamî dîtinî û pêşve bi civakên dinî be. Ev hûnerekî bîrî û dema şîna Islamê bi çand û zanîna dînî ve girêdayî dît.[12]

Al-Farûqî ji bo ‘’tawhid’’ (îmana yekîtiya Xwedê) di nav wê bîrê de hinek keyfî îmhe ya dîrokî û nasnamekî kesên muselman nas kir û wê yekîtiya dînîyê bi dest pêkirin pêşkêş kir. Ji bo wê êkseriyeta xwîya xwe di civakên dînî de vekişand û ku duya yekîtî bi karanîna wî pirskirina nêzîkbûnê û serperce bû. Herwiha ew lêkolîn û zêdeye her yek li ser ‘’tawhid’’ da ya ku di civakên Îslamî de ye.

Di 1980’an de, al-Farûqî projeya “Islamizasyona zanistê” ya xwe da destpê kir û wê zanistên dînî di nav civakên din de ye jiber ku her zanîna zanistî zêde bikirin û wî jî ji bo çandê û pêşniyarkirina hewlên nû dike.[11]

Di nav wê derbareyê de, wî di felsefeya meta-dîn (binpêkirina dîrokî û bîrî yên dînî) de, zêdeyên bi tevgerên meta-dînî dîtin û nas kir. Baweriya ku asîlî ‘’meta-religion’’ê ne dînêt piçûkî ye û her kes ku bi pêşniyarkirinê re têkevin û wêk bîrbirinê bide civakên Îslamî û dînên din.[13]

Mirin

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di Gulan 1986'ê de, al-Farûqî û hevalbese wî di malê xwe ya li Wyncote, Pennsylvania de hatin kuştin ji aliyê Yusuf Alî yê binav Joseph Louis Young.[2] Wî dema kuştinê pejirand, hate biryar kirin ji bo cezayê mirinê, lê di sala 1996’ê de di girtîgehê de bi sedemên xwezayî mir. Jinên wan ji bûyerê vejiyan lê giran birîndar bûn.[14][15][16] Teoriyên cûrbecûr di derbarê hewlên kuştinê de hate pêşkêş kirin, ku di nav de şîna wan ku kuştiya siyasî bû.[17][18]

Referans

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ a b c Imtiyaz Yusuf, edîtor (2021). Essential Writings: Ismail Al Faruqi. Kuala Lumpur: IBT Books. r. 3.
  2. ^ a b c "Faruqi, Ismail Raji al- (1986)". The Oxford Dictionary of Islam. Oxford Reference. Roja gihiştinê 4 tîrmeh 2024.
  3. ^ Esposito, John L.; Voll, John O. (2001). "Ismail al-Faruqi". Makers of Contemporary Islam. Oxford University Press. rr. 52–70.
  4. ^ Badri, Malik (2014). "Psychological Reflections on Ismail al-Faruqi's Life and Contributions". The American Journal of Islamic Social Sciences. 31 (2): 145–152. doi:10.35632/ajis.v31i2.1052.
  5. ^ Al-Faruqi, Isma'il Raji (1949). The Ethics of Reason and the Ethics of Life (Kantian and Nietzschean Ethics) (Master's thesis). Bloomington: Indiana University.
  6. ^ Al-Faruqi, Isma'il (1952). On Justifying the Good (PhD thesis). Bloomington: Indiana University.
  7. ^ Fletcher, Charles (2014). Muslim-Christian Engagement in the Twentieth Century: The Principles of Inter-faith Dialogue and the Work of Ismail Al-Faruqi. United Kingdom: I.B.Tauris. r. 34.
  8. ^ Balfour, Clair (31 tîrmeh 1986). "Islamic scholar slain in U.S. was figure in Montreal". The Gazette. Montreal.
  9. ^ Yusuf, Imtiyaz (Spring–Summer 2014). "Ismail al-Faruqi's Contribution to the Academic Study of Religion". Islamic Studies. Islamic Research Institute, International Islamic University, Islamabad. 53 (1/2): 108–110. JSTOR 44627369.
  10. ^ Quraishi, M. Tariq (1986). Ismail al-Faruqi: An Enduring Legacy. MSA Publications. r. 9.
  11. ^ a b c "Editorial". The American Journal of Islamic Social Sciences. 28 (3): ii–xii. 2011.
  12. ^ Al-Faruqi, Isma'il R. (1962). 'Urubah and Religion: An Analysis of the Dominant Ideas of Arabism and of Islam as Its Heights Moment of Consciousness. On Arabism. Cild 1. Amsterdam: Djambatan.
  13. ^ Fletcher, Charles D. (2015). Muslim-Christian Engagement in the Twentieth Century: The Principles of Interfaith Dialogue and the Work of Isma'il al-Faruqi. London: I.B. Tauris. rr. 43–45.
  14. ^ "Black Muslim Charged in Slaying of Islamic Scholar and His Wife". The New York Times. 18 kanûna paşîn 1987.
  15. ^ O'Bryan, Ruth (8 tîrmeh 1987). "Confession Details Stalking, Slaying Of Islamic Scholars". The Morning Call. Ji orîjînalê di 2 tîrmeh 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 13 gulan 2018.
  16. ^ Bell, Adam (11 adar 1996). "Inside the Capitol (Joseph Louis Young dies of natural causes on death row)". The Patriot News.
  17. ^ Toth, Anthony B. (çiriya paşîn 1986). "Focus on Arabs and Islam". Washington Report on Middle East Affairs.
  18. ^ "Assassination motive behind al-Faruqi killings". New Straits Times. Kuala Lumpur, Malaysia. 20 tebax 1986. Roja gihiştinê 22 hezîran 2024.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Ismaîl_al-Fârûqî&oldid=1854539" hatiye standin.