Istanbul Pride

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Istanbul Pride
DewletTirkiye Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Li beşa îdarî
Dema avabûnê
  • 2003 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Pêk tê ji
  • Istanbul Pride 2023 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Malpertr.prideistanbul.org/ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Istanbul Pride an jî bi kurdî Rûmeta Stembolê meşeke serbilindiya hevzayendan û xwenîşandana LGBT ye ku her sal li bajarê herî mezin ê Tirkiyê, Stembolê tê lidarxistin. Bûyer yekem car di sala 2003 de pêk hat û niha her sal yekşema dawî ya hezîranê an jî yekşema yekem a Tîrmehê, ji bo bidawîbûna hefteya serbilindiya Stembolê pêk tê.  Nêzîkî 30 kes beşdarî yekemîn Gay Pride Istanbul bûn.  Ev hejmar her sal qat bi qat zêde dibe û di sala 2010-an de gihîşte 5000 kesan. Civîna 2011-an zêdetirî 10000 kes bala xwe dayê, ji ber vê yekê Gay Pride Istanbul dike meşa herî mezin a cureya xwe di Cîhana Misilman de.[1][2][3][4] Bo meşa serbilindiyê ya 2012, ku di 1ê Tîrmehê de pêk hat, di navbera 10,000 û 30,000 kesan de beşdar bûn.[5][6]

Beşdar beriya ku li tevahiya kolana Îstîklalê bimeşin li Qada Taksîmê li hev kom dibin.  Ev bulvara peyayan a fireh û yek ji girîngtirîn cîhên giştî yên Stenbolê ye, ku pir caran mala cejn û festîvalên herêmî ye.

Istanbul Pride a sala 2013, li qada İstiklalê

Di 30ê hezîranê 2013 de, defîleya serbilindiyê hema hema 100,000 kes kişand.[7] Xwepêşanderan tevî xwepêşanderên Parka Gezî bûn û bi vê yekê şanaziya Stembolê ya sala 2013an bû şanaziya herî mezin a ku heta niha li Tirkiyê hatiye lidarxistin.[8] Serbilindiya 2014-an zêdetirî 100,000 kes kişand.[9] Yekîtiya Ewropayê pesnê Tirkiyê da ku defîle bê navber bi rê ve çû.[10] Roja Yekşemê 29ê hezîrana 2015an, Reuters ragihand ku polîsên Tirk bombeyek avê bikar anîne ji bo belavkirina meşa serbilindiya hevzayendan.[11]

Di sala 2016 de, meşa serbilindiyê ji hêla hukûmeta herêmî ve "ji bo ewlehiya welatiyên me, berî her tiştî beşdaran û ji bo nîzama giştî" hate qedexe kirin.[12] Li rêxistinên LGBT’î jî destûr nedan ku daxuyaniyê bidin çapemeniyê.  Walîtiya Stembolê careke din îdia kir ku dê destûr neyê dayîn kombûna LGBT'yan.  "Di çarçoveya zagona bi hejmara 5442'an de ji ber êrîşên terorê yên li welatê me û li herêmê pêk tên ev daxwaz nehat qebûlkirin. Ji ber ku dema hesasiyetên ku di civakê de derketine ber çavan bên girtin dibe ku çalakî û bûyerên provokatîf pêk bên; û ji ber ku dibe sedema têkçûna nîzama giştî û xelkê - tevî beşdarên bûyerê- aramî, ewlehî û refahê."[13]

Di sala 2017’an de Walîtiya Stenbolê dîsa Parada Rûmetê ya LGBT’yan qedexe kir, bi hincetên ewlekarî û nîzama giştî.[14]

Walîtiya Stembolê di sala 2018’an de cara çaremîn bi hinceta fikara ewlehiyê û nîzama giştî Meşa Rûmetê ya LGBT’yan qedexe kir, lê derdora 1000 kesî ev qedexe red kirin û rastî gaza rondikrêj û guleyên plastîk hatin.  11 beşdar hatin girtin.[15][16]

Di sala 2019an de, ji bo pêncemîn sal li pey hev Walîtiya Stembolê dîsa Parada Rûmetê ya LGBT qedexe kir, ji ber fikarên ewlehiyê û nîzama giştî. [17] Piştre, Parlamenterê Partiya Komarî ya Gel (CHP) Sezgin Tanrıkulu yê muxalefetê, ji Alîkarê Serokomar Fuat Oktay re pirsnameyek pêşkêşî Parlamena Tirkiyê kir û got, çima Alîkarê Waliyê Stembolê Pride ya Stenbolê qedexe kiriye.  Wî her wiha pirs kir ku çend endamên LGBT di 17 salên dawî de, dema ku partiya desthilatdar Partiya Dad û Geşedanê (AKP) bajar bi rê ve dibir, ji ber gotinên nefretê yên provokatîf hatine kuştin, û fikarên xwe li ser cihêkariya li dijî civaka LGBT anî ziman.[18] Di 29’ê hezîranê de bi sedan kes li dijî qedexeyê derketin, bi gaza îsotê, mertal, gaza bîber û guleyên plastîk ên polîsan rastî wan hatin.[19][20][21]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Tahaoğlu, Çicek (27 hezîran 2011). "19. LGBTT Onur Haftası, Onur Yürüyüşü ile Sona Erdi". KAOS GL. Ji orîjînalê di 1 tîrmeh 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 hezîran 2011.
  2. ^ "Stonewall'dan Bugüne". KAOS GL. 24 hezîran 2011. Ji orîjînalê di 1 tîrmeh 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 hezîran 2011.
  3. ^ "Homosexuals demand rights at Istanbul's Gay Pride March". Hürriyet Daily News. 27 hezîran 2011. Roja gihiştinê 29 hezîran 2011.
  4. ^ "İstiklal Caddesi 10 bin renk! - Genel". ntvmsnbc.com. 1 kanûna paşîn 1970. Roja gihiştinê 26 îlon 2012.
  5. ^ "EUROPRIDE BID FOR 2015, ISTANBUL". Facebook. 4 tîrmeh 2012. Roja gihiştinê 26 îlon 2012.
  6. ^ "Gay Pride İstanbul - 01.07.2012". YouTube. 1 tîrmeh 2012. Roja gihiştinê 26 îlon 2012.Şablon:Dead Youtube links
  7. ^ "Gay Pride in Istanbul groot succes - TV | Altijd op de hoogte van het laatste nieuws met Telegraaf.nl [tv]". Telegraaf.nl. Ji orîjînalê di 28 tîrmeh 2017 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 2 çiriya paşîn 2013.
  8. ^ "Taksim'deki Onur Yürüyüşü'ne BBC yorumu: Bugüne kadar... - Milliyet Haber". Dunya.milliyet.com.tr. Ji orîjînalê di 4 çiriya paşîn 2013 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 2 çiriya paşîn 2013.
  9. ^ "100.000 KİŞİ! DİLE KOLAY!". POPKEDİ. Ji orîjînalê di 4 adar 2016 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 11 sibat 2019.
  10. ^ "Turkey 2013" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 15 çiriya paşîn 2013 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 5 kanûna pêşîn 2013.
  11. ^ "Turkish police use water cannon to disperse gay pride parade - by Mehmet, Caliskan and Yesmin Dikmen". Reuters. in.reuters.com. 28 hezîran 2015. Ji orîjînalê di 25 çiriya paşîn 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 28 hezîran 2015.
  12. ^ "T.C. İstanbul Valiliği - BASIN DUYURUSU". istanbul.gov.tr. Ji orîjînalê di 14 kanûna pêşîn 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 11 sibat 2019.
  13. ^ "LGBTİ+ Onur Haftası basın açıklamasına da Valilik'ten hassasiyet' yasağı! | Kaos GL Haber Portalı". kaosgl.org.
  14. ^ "Governor's Office bans LGBT Pride March in Istanbul". hurriyet.
  15. ^ "Eleven arrested at Istanbul Pride as march goes ahead despite official ban". The Independent. 2 tîrmeh 2018.
  16. ^ Sheena McKenzie. "Istanbul pride: Hundreds of LGBTI+ campaigners defy ban". CNN.
  17. ^ "Authorities block Pride March in second Istanbul location". Ahval (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 12 îlon 2021 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 28 hezîran 2019.
  18. ^ SCF (25 hezîran 2019). "Turkish opposition deputy questions gov't over banning pride marches". Stockholm Center for Freedom (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 28 hezîran 2019.
  19. ^ "Police Attack with Shields, Pepper Gas After Pride Parade Statement Read - Evrim Kepenek, Hikmet Adal - english".
  20. ^ "| Time". Ji orîjînalê di 2 tîrmeh 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 14 tîrmeh 2019.
  21. ^ "Istanbul police use tear gas to disperse gay pride march | DW | 30.06.2019". DW.COM.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Istanbul_Pride&oldid=1560800" hatiye standin.