Koleksiyona Aleksander Jaba
Arşîvên Rûsya ên Kurdolojîyê an Berhevoka Aleksander Jaba di roja 21ê kanûna pêşîn a 2013 gîhişt Zanîngeha Mêrdînê ya Artuklu Enstîtûta Zimanên Zindî şaxê makezanista ziman û çanda Kurdî. Bi vî alî berhevok kete destê lêkolînvan û xwendevanên kurd.
Ji arşîvên Rûsya ên Kurdnasiyê koleksiyona Aleksander Jaba ji aliye cîgirê rektorê Zanîngeha Mêrdîn Artuklu serokê enstîtûta zimanên zindî şaxê makezanista ziman û çanda Kurdî Prof. Dr. Kadri Yıldırım û Doç.Dr. Ekrem Önen ve giha Zanîngeha Mêrdînê.
Herdu zanyar bi demeke dirêj li ser karê bi destxistina arşîvên Rûsya ên Kurdnasiyê, bi taybet ên wek koleksîyona kurdnasê navdar Aleksander Jaba bi dest bixin, xebat dikirin. Li ser vê mijare Prof. Dr. Kadri Yıldırım û Doç.Dr. Ekrem Önen serdana Mosko û St.Petersburgê dikin. Li gel Akademîya zanistî a Rûsya her weha li gel beşê Kurdnasî ê akademîyê hevdîtin pêk tênin û piştre li St.Petersbûrgê li gel pirtûkxana netewî a Rûsya beşê destnivîsa ku yek ji 5 pirtûkxaneyên cîhanê yên mezin tê naskirin, hevdîtinan pêk tênin. Piştî xebateke dûr û dirêj ligel St.Petersbûrgê peyman tê îmze kirin.
Piştî peymanê arşîv tev kopî kirin û ji alîyên zanyarên zanîngeha Artûklû arşîv tê wergirtin. Arşîv ji 54 beşan pêk tê û 4017 rupelin. Koleksîyona Aleksander Jaba heta niha baş nehatiye lêkolin kirin.
Aleksander Jaba, konsolos û kurdnas[biguherîne]
Aleksander Jaba kurdnasekî bi nav bû. Jaba konsolosê Rûsya Qeyserî li baja Erzirûmê bû û di wan demên li Erzirûmê bûye ew bi çanda kurdî mijûl bûye û wê demê li gel gelek kurdên navdar yên wê demê yên wek Mele Mehmûdê Bazîdî û gelekî din têkilîyên di deynê. Jana gelek berheman dide hev, her wiha ji bo koleksiyona xwe gelek berhemên li ser kurdan bi perên xwe dikire. Ji ber vê yekê berhevoka wî gelek dewlemend e.
Pewist e ku arşîva kurdnasê bi nav û deng Vladîmîr Mînorskî jî werê welatê Kurd.
Wek tê di zanîn dîroka Kurdan heta niha bi awayekî fireh ronî ne bûye, tiştên heta niha jî hatine nivîsandin bêhtir li ser agahiyên rojhilatnasên hatine nivîsandin. ji ber wê ji bidestxistin û ronikirina arşîvan ji bo Kurdan gelekî girînge. Xebata wan mirhovan di mijara Kurdolojî de pir giring e. Gelek berhemên hêja ên kurdnasên wek Mînorskî, Xalfîn, Orbelî, Lazerev, Hasretyan, Jigalîna û gelek zanyarên din hene. Bi taybetî arşîvên welatên ku hesabên wan li ser Kurdistanê hebûn, yên wek Rûsya, Îngilîz her weha Tirkîyê û Îranê, ji bona mijara Kurdnasî pir giring e.
