Famîleya bîberên reş

îlustrasyona Bîbera reş (Piper nigrum)

Famîleya bîberên reş (Piperaceae) famîleyeke riwekan, ji desteya bîbera reşiyan (filfilkiyan) Piperales e. Bi pênc cinsan, 3600 endamên vê famîleyê hene. Di hin tomarkirinan de hejmara cinsan 12 hatiye tomarkirin. Navdara vê malbatê bîbera reş e ku wekî biharbêhn tê bikaranîn.

Sîstematîk

Berê celebê Peperomia bi serê xwe wekî famîleyekê dihate binavkirin, famîleya Peperomiaceae (A.C.Smith). Niha ev celeb jî tevlî Piperaceae hatiye kirin. Famîleya Piperaceae sala 1792yê ji aliyê Paul Dietrich Giseke ve, di Praelectiones in ordines naturales plantarum, r. 123 û 13ê hezîranê 1824ê ji aliyê Carl Adolf Agardh ve, di Aphor. Bot., r. 201yê de bi navê îro hatiye binavkirin.

• Piperoideae Arnott (Syn.: Peperomioideae): Bi du cinsan, 3600 endam:
  • Peperomia (Peperomia Ruiz & Pav.): Bi qasî 1600 cure.
  • Bîbera reş (Piper L., Syn.: Anderssoniopiper Trel., Arctottonia Trel., Artanthe Miq., Chavica Miq., Discipiper Trel. & Stehlé, Lepianthes Raf., Lindeniopiper Trel., Macropiper Miq., Ottonia Spreng., Pleiostachyopiper Trel., Pleistachyopiper Trel., Pothomorphe Miq., Trianaeopiper Trel.): Bi qasî 2000 endaman.
• Zippelioideae Samain & Wanke: Bi du cinsan û şeş endaman.
  • Zippelia kulîlk: Tekane cure:
    • Zippelia begoniifolia kulîlka Schultes, binavkirina kevn & J.H.Schultes li herêmên tropîk ên Asyayê.
  • Manekia Trel. (Syn.: Sarcorhachis Trel.): Bi çar cureyên Neotropis.
• Verhuellioideae Samain & Wanke: Tekane celeb:
  • Verhuellia Miq.: Bi sê cureyan li Kuba û Hîspanyola.

Çavkanî

• Famîleya Piperaceae li APWebsite. (ravekirin û rêzkirin) (ne bi kurdî ye)
• Yung-chien Tseng, Nianhe Xia & Michael G. Gilbert: Piperaceae di Flora of China, beşa 4em, 1999, S. 110: Online. ^{Girêdana arşîvê 2021-02-28 li ser Wayback Machine}
• David E. Boufford: Piperaceae in der Flora of North America, Volume 3, 1993: Online. (Abschnitt Beschreibung und Systematik)
• Beschreibung der Familie bei DELTA; dort ohne Peperomia. ^{Girêdana arşîvê 2021-04-19 li ser Wayback Machine}
• M.C. Tebbs: Piperaceae in Klaus Kubitzki et al.: The Families and Genera of Vascular Plants. II. Flowering Plants - Dicotyledons., Springer-Verlag: Berlin, 1993. ISBN 3-540-55509-9
• M.A. Jaramillo, S. Paul, P.S. Manos & E.A. Zimmer: Phylogenetic relationships of the periantless Piperales reconstructing the evolution of floral development., in International Journal of Plant Science, Vol. 165, Nr. 3, 2004, S. 403-416.