Pêvekirina Başûr û Rojhilatê Ûkraynayê
| Pêvekirina Başûr û Rojhilatê Ûkraynayê ji aliyê Federasyona Rûsyayê ve | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Perçeyekî Dagirkirina Ûkraynayê ji aliyê Rûsyayê ve 2022 û Şerê Rûsyayê li ser Ûkraynayê | |||||||
 Herêmên pêvekirê ji aliyê Rûsyayê | |||||||
| |||||||
| Şervan | |||||||
| Fermandar û Serok | |||||||
Di 30ê Îlona 2022an de, Rûsyayê, di nava êrîşeke berdewam de, çar herêmên Ûkraynayê wekî Luhansk, Donetsk, Zaporîjya û Xersonê bi xwe ve girêda.[4] Çar herêmên pêvekirî 15% ji axa Ûkraynayê pêk tînin; di wê demê de, yek ji wan bi temamî di bin kontrola Rûsyayê de nebû û ev yek ji aliyê civaka navdewletî ve nayê qabulkirin.[5] Pêvekirin ji Şerê Cîhanê yê Duyemîn ve li Ewropayê ya herî mezin e, ku ji dagirkirina Krîmê ji aliyê Rûsyayê ya sala 2014'an derbas bû.[6] Di navbera axa Rûsyayê û Krîmê de girêdanek bejahî çêkir.[7]
Pêvekirin piştî referandumên ji aliyê rayedarên dagirkerên Rûsyayê ve li herêmên şer lê didomin û piraniya şêniyên wan reviyabûn pêk hat.[8] Ew heşt sal piştî dagirkirina Krîmê, heft meh piştî destpêkirina dagirkirinê û kêmtir ji mehekê piştî destpêkirina êrişa dijber li ser Xarkiv a Ûkraynayê qewimî. Merasîma îmzeyê li Moskowayê bi amadebûna serokên desthilatdariya dagirker Leonid Pasechnik, Denis Pushilin, Yevgeny Balitsky, Vladimir Saldo û serokê Rûsyayê Vladîmîr Pûtîn hate lidarxistin.
Ûkrayna, Yekîtiya Ewropayê, Dewletên Yekbûyî û Neteweyên Yekbûyî hemû gotin, referandum û pêvekirinê tu bingeh û bandorek qanûnî tune.[9] Serokê Ûkraynayê Volodîmîr Zelenskî di bersivê de got Ûkrayna dê bi lez û bez serlêdana endamtiya NATOyê bike.[10]
Referendum û pêvekirin
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Îlheqkirina Krîmê ji aliyê Federasyona Rûsyayê ve
- Axaftina Krîmê ya Vladîmîr Pûtîn
- Pêşniyara îlheqkirina Transnîstriya ji Rûsyayê
- Pêşniyara îlheqkirina Osetyaya Başûr ji Rûsyayê
- Neteweperestiya herêmê
- Novorossiya (konfederasyon)
- Rûsyaya Nû
- Gefên nukleerî ya dagirkeriya Rûsyayê di 2022an li ser Ûkraynayê
Têbînî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "Putin signs decrees paving way for annexing Ukraine territories of Kherson and Zaporizhzhia". The Guardian. 30 September 2022. Retrieved 1 October 2022.
{{cite web}}: Unknown parameter|DUPLICATE_title=ignored (help) - ^ "Putin annexes four regions of Ukraine in major escalation of Russia's war".
- ^ "Putin annexes four regions of Ukraine in major escalation of Russia's war".
- ^ "United Nations Charter, Chapter I: Purposes and Principles". United Nations. Ji orîjînalê di 2 çiriya pêşîn 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 2 çiriya pêşîn 2022.
- ^ "So-called referenda in Russian-controlled Ukraine 'cannot be regarded as legal': UN political affairs chief". UN News. 27 îlon 2022. Ji orîjînalê di 28 îlon 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 îlon 2022.
- ^ Dickson, Janice (30 îlon 2022). "Putin signs documents to illegally annex four Ukrainian regions, in drastic escalation of Russia's war". The Globe and Mail. Ji orîjînalê di 1 çiriya pêşîn 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 1 çiriya pêşîn 2022.
- ^ Chernova, Ann M. Simmons and Yuliya (30 îlon 2022). "Russia Announces Annexation of Four Regions of Ukraine". Wall Street Journal (bi îngilîziya amerîkî). ISSN 0099-9660. Ji orîjînalê di 30 îlon 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 30 îlon 2022.
- ^ Walker, Shaun (23 îlon 2022). "'Referendums' on joining Russia under way in occupied Ukraine". the Guardian. Ji orîjînalê di 30 îlon 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 îlon 2022.
- ^ Trevelyan, Mark; Trevelyan, Mark (30 îlon 2022). "Putin declares annexation of Ukrainian lands in Kremlin ceremony". Reuters (bi îngilîzî). Ji orîjînalê di 30 îlon 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 30 îlon 2022.
- ^ Balmforth, Tom (30 îlon 2022). "Ukraine applies for NATO membership, rules out Putin talks". Reuters. Ji orîjînalê di 30 îlon 2022 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 30 îlon 2022.
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |