Siware Îlxanîzade

Siware Îlxanîzade
Jidayikbûn	1937  Seqiz
Mirin	1975
Hevwelatî	Kurdistan
Perwerde	Zanîngeha Tehranê
Pîşe	Nivîskar
Partiya Siyasî	Partiya Demokrat a Kurdistana Îranê
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Siware Îlxanîzade an jî Kake Siwar kurê Ehmed Axayê Îlxanîzade (jdb. 1937 li Seqiz, Îran – m. 1976 li Tehran, Îran) helbestvan û nivîskarekî kurd ê ji Rojhilatê Kurdistanê bû.

Jiyan

Siware Îlxanîzade kurê Ehmed Axayê Îlxanîzade di 21ê nîsana 1937an de li gundê Turcanê ser bi bajarê Seqizê ji dayik bûye. Piştî salekê li Qeregwêzê bi cih bûn. Dibistana seretayî li heman gund li cem Şêx Ehmedê Kesnezanî qedandiye. Di havîna 1954an de li Bokanê hate girtin û dê di payîza heman salê de bi nexweşiyekê bikeve û wê bi salan dewam bike. Li Bokanê (1957-1959) sê salan lîse xwendiye, piştre çûye Tewrêz ê xwendina xwe bidomîne. Di sala 1962an de ji dibistana Luqman Tewrêz dîploma wergirtiye. Wê salê jî li Zanîngeha Tehranê di nav mafan de qeydkirî bû û bi keça Azerî Ruqiya re zewicî û koçî Tehranê kir. Di sala 1964an de Swara, Hawar û Çawa li gel 150 rewşenbîrên din ên Kurd bi tawana Kurdbûnê li girtîgeha Qezelqela hatin girtin Şeş meh in di bin îşkenceyên hovane de bû û di wê demê de helbestên Dayika Cala Suraqala diafirîne. Piştî ku di sala 1968 an de hate berdan, xwendina xwe qedand . Birêz Swara di sala 1967an de di beşa kurdî ya Radyoya Tehranê de hate damezrandin Zivistana sala 1976an dema diçû mala xwe dikeve makîneya hevkarekî û bi vê tecrubeyê penceşêra wî derdikeve holê û mirina wî li dû xwe dihêle Di 14ê kanûna paşîn a 1976an de Swara Elxanizada jiyana xwe ji dest da û cenazeyê wê li goristana malbata wê ya li gundê Hamamyan hate veşartin. Swara kurê bi navê Babak ku di temenê xwe yê biçûk de jiyana xwe ji dest da li pey xwe hişt. [1] [2]

Helbest û Pexşan

Swara ElXanizad wek kesê sêyem û siwarê helbesta kurdî ya nû li Rojhilatê Kurdistanê tê hesibandin [3] 1962-1963, dema ku wê giraniya bajêr çêkir û bi vî awayî dest bi strandina helbestên bajêr li ser nakokiyên di navbera bajar û civaka gund de kir, paşê helbestên Xewberdîna, Şingswar û keça Beyan (6) Tevî ku naveroka bernameyên xwe yên radyo û televîzyonê hez nedikir û ji nasên xwe gelekî bal kişandibû jî, Li Radyoya Tehranê dest bi xebatê kir û şûşeyên ku bi salan e tê de hene nivîsand û nivîsand. Ew berdewam kir û piştre di seranserê pirtûkê de hate komkirin û niha jî hin beşên dengê wî di helbestê de hatine nîşandan û her wiha jiyanek asoyî bi rewşenbîrên kurd ên wê demê ku çavkaniya berhemên wî bûn tevlihev kirin. [8] [9]

Berhem

• Xwa Bardîna (25 helbestên kurdî û 20 helbestên farisî) [ 10 ]
• Tapo ve Boomell (Berhem di Radyoya Kurdî ya Tehranê de tê pêşkêşkirin) [ 11 ]
• Şangaswar (berhema giştî: tapo û boomel, apandîs, xwabardîna)[12]

Helbesteke Swara

Bîranîna her du bandan,

Min datîne ser qeşayê û girtiyan.

Reina rehberi,

Di dagîrkerê da tevliheviyek heye.

Rewşa hemû dijberan

Tabelaya şeytan, textê Tehranê!

Dijminê Kurdan cihê wî ye

Em jê re bibêjin, ew lawekî a!

Ew şivan e! Bi qûmê şil û felc,

Bi kul û keder hate şewitandin,

Ruhê werimandî yê Gazîza dormant

Bi swaro, bi por,

Wê têxe agirê belayê!

Ax, Juter! Cotê xemginiya bindest,

Noqteya rêça xeyala te hate rûniştandin,

Em ne xema me ne!

Bi xwêdana enî û tirşên bilind ên karkerên xwe,

Sycamore sycamore dê şîn be

Tu li ser rûyê xwe yî!

Keçika delal! Paqijî, Lord Devon!

Ji Dylan ra bibêje, xelas bû.

Dîlgirtin, rûreşî û xemgînî!

Ewrê te yê li dora darê

Ew li dora destê te ye, bi govenda li dora devê wî.

Padîşah li hemû gundan digere,

Can hatine ber asoya guhên xwe!

Di hemû malan de dîl,

Gel pîroz be!

Bi vê zivistanê re dil bihar e,

Li hemû sînoran biqîrin!

Ew serkêşên dijminan in!

Ji bo Kurdan dem dema Xwedê ye!

Padîşah feqîr û belengaz e,

Wê demê belengaz di serê xwe de ne!

Navenda Buhara Tezewa,

Qaziyê Mezin, wek Kawa,

Kom vegeriya!

Huddy xav li seranserê cîhanê ye

Çilên zivistanan dibirin,

Çavên xwe li Kurdistanê jê kirin,

Bi gurzek kulîlkên ji şeytan,

Bi devê Çomawan xeyal dikin.

Min ji kal û pîran bihîstiye,

Sernavê xwediya navê :

Di destpêkê de kêfxweş in,

gelek kujer hene

Bêhêvîtiya bav û kalên wan e,

Şev ji bo mêr wek sîteyekê ye,

Bi şev em mirîbûn,

Xulam li ser rêya me bûn,

Canên me ji ber êş û elemên me xera bûne,

Rêya azadiyê bigire!

Piştî çend salan li Nûrê Durîman

Lambeya cemhûrîman hebû

Hadê em zewacê hildin,

Ez ji te ra bibêjim ku ew dê were!

Piştre Fela û Karker

Tu qet nabêjî xwezî me par hebûya!

Tovên li dijî

Bijî tilîl, bijî, bijî!

Pirtûk

1. Xewe Berdîne, 1992
2. Tapo û Bomelêl, 2000

Helbest

1. Xewe Berdîne
2. Dûyi Rêbendan, 1969.
3. To Deryamî
4. Korpey Lêwbebar
5. Şar
6. Xêllî Diro
7. Kiçî Beyan
8. Sirwey Beyanî
9. Bo Kiçe Kurdê
10. Halow