Taekwondo

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Taekwondo
태권도 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
  • Cureyê werzişan Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Welat
  • Korean Empire Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Taekwondo (bi koreyî (hangul): 태권도, bi hanga: 跆拳道), werzişeke şerî ye ku li başûrê Koreyê hatiye çêkirin.

Taekwondo yek ji hunerên şerî yên kevneşopî yên Koreyî ye û ji hêj bêtir hunereke tekane ya laşî ye. Û ev werzeşa li koreyê xuya bû û zêdetirî 2000 sal hatiye naskirin û xelkê wê afirandin û wê bi pêş xistin wek amûreke xweparastinê bi sedema pirrbûna şerên navxweyî û zehmetiya jiyanê di nava canewerên dijwar de, da ku mirovê koreyî neçar ma di amûreke de bifikire, da ku li dijî êrîşkeran û li dijî caneweran, yên ku dest pê kirin ji wan şêweyên xweparastin û bicegera lezgîn fêr bibin xwe piparêzin Û tevlî ku werzeşa Taekwondo bi pênan bi awayekî mezin xwe pişt rast dike, lê çawa be bikaranîna kulman jî paşguh nake. Û bi borîna salan re karîbû bibe werzeşek olîmpî ya fermî di Lîstikên Olîmpî de li sala 2000,'an, ya ku li bajarê Sydneyî ya Australyayê pêk hat, piştî ku werşeşek pêşbirk di olîmpiyatên berê de bû, ya ku her bajarê Siyol a Koreyî Berşelona Ispanî û Atlenta Amrîk wê himbêz kir.

Dîroka werzîşê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Taekwondo bi eslê xwe ji dînastiya desthilatdar a li bajarê Koguryo ve diçe, li wir hunera taekwondo ji bo parastina xwe bi xwezayê kevneşopî digire ku di rêûresmên olî de li ser rîtmên muzîkê ku di wan deman de têne naskirin û di mêr û zarok, jin û kal û pîr de di hezkirina tevgerên xwe de ji yek alî ve û ji bo parastina xwe-parastinê ji hêla xwe ve tê de kişandiye. Aliyek din.

Gava ku hunera taekwondo di Padîşahiya Koguryo de derketiye holê, hûn di Padîşahiya Silla ya li başûrê rojhilata Koreyê de 20 sal berê ji Koguryo derketin, ku li paytext, Kungo, Sella du statu yên Buddha dîtin di rewşek şer de li ser gewra gîştî (Ko Makeng), û belgeyên kevnar îsbat kirin Hawaringdo bi werzîşê taekwon ne tenê wekî qurmek ji bo berevaniya xwe lê belê wekî çandek kevneşopî û çalakiya werzîşê ya rojane eleqedar bû.

Navlêkirina Taekwondo[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Wêne:Navlêkirin
TKD.png

Wateya peyva Taekwondo:[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Yekem pêşgotinek (Tai), ku lingê vedibêje, û ev rêwîtî di nav pêlavên lîstikên din ên xwe-parastinê de tête kirin, û ew behremendiya karanîna lingê, ku Taekwondo ji hevûdu ve tête diyar kirin.

Rêzeya duyem (kwan) tê wateya gripê destan. Pêla sêyemîn (du) tê wateya rêbazê wê û navên lîstokên din ên wekî Judo, aikido, kendo û yên din tête nav kirin.

Têgeha wê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li gorî navgîniya orîjînal, wergera tewangê ya erebî ya vê peyvê ev e: awayê lingê û fistiqê .. Wekî ku diyar e, wergera wêjeyî nayê wateya pir. Wekî ku ji bo wergerandina armanckirî ya vê peyvê, wekî termek matematîkî ew tê wateya şêwaza gulebarankirin û lêdanê û bi gelemperî ev tê wateya hunera xweparastinê bi karanîna ling û fistiqê. .

Rêbaza Taekwondo, şêweyê û taybetmendiyên[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ev sporê piraniya taybetmendiyên xwe ji dibistana Koreyî di şer de digire, û ev taybetmendiyên hanê dikare di taybetmendiyên jêrîn de werin kurt kirin:

Dibistana Koreyî li ser gavên berbiçav ên lezgîn têne damezirandin, ji ber vê yekê gav li erdê ronahî û nebawer in. Her weha, ev dibistan rasterast bi çekan napeyive, ji ber vê yekê em dibînin ku Taekwondo çekê bikar nayîne. Di derbarê dibistana Koreyî de tête zanîn ku ew bi giranî li ser ziviran radiweste ji ber ku ew taybetmendiyek diyar di wê de ye û Taekwondo bikar tîne ku ji destê bêtir êrîş bike û ev e ya ku ew ji yê din cuda dike ji ber ku ling dema ku punc dikeve destê dijberê.

Dabeşbûn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Mîna hemû lîstikên xweparastinê, ew gelek jêhatî, huner û tiştên din hene ku lîstik lîstikê ji lîstikên pêşbazger ên din re cûda dikin, û taekwondo di pênc beşên girîng de dabeş dibe:

Pêşîn: zanebûnên bingehîn an bingehên Taekwondo.

Duyem: komên şerker ên xeyalî, an baskên. Ya sêyemîn: Maçên pêşbazdest, an şer di pêşbaziyan de. Ourtharemîn: Streeterê kolanan. Ya pêncemîn: Taekwondo show.

Cilên Taekwondo[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Proteccionestkd.JPG

Pêşbazkar cilûbergek taekwondo bi navê (dopec) vedihewînin, û pêşbazkar pêdivî ye ku pêvekî pêvegir bipeyivin ji bo wê:

1- parêzgera sîngê (Huco)

2- parêzgera lingan

3- parpzgera bin qayîşê

4- parêzgera milan

5- parêzgera serî

6- parêzgera diranan

7 - Parêzgerên destan ên destan, û amûrên parastinê yên jorîn pêdivî ye ku bi taybetmendî û rêzikên lihevhatî yên ji hêla Federasyona Taekwondo ya Cîhanê ve were pejirandin bikin.

Qanûn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Qanûnên taybetî di lîstgehê de

Dibê ku lîstikgeh ji astengan xalî be û rasterd be û bi textan yan jî cilik yan jî tişkî nermik nixumandî be. Zeviya Lîstikgehê dibê ku 12*12 metran be û ew jî dabeşî: cihê lîskê û hekem û du lîstikvan li ser in û zeviya wê 8*8 metran û bi xîzeke sipî tê sînorkirin pe´inbûna wê 7,5 sm cihê ewleyiyê 2 meter ji her alî kî ve ketina erdê di dema lîskê de qedexe ye

Zeviya stadyûmê 12 * 12 metre dabeş dibe: Qada lîstikê cîhê ku судиer û lîstikvan lê dijîn e. Qada wê 8 * 8 metre ye û ji hêla xeta spî ve tête gotin ku bi dirêjahiya 7.5 cm ye. Herêma ewlehiyê ji her aliyî 2 metre ye. Dema ku lîstin ne ket erdê

Grades[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

1. Spî

2. Zer li du pileyan tê dabeş kirin 3. Kesk di du astan de dabeş dibe 4. Blueîn li sê polan tê dabeş kirin 5. Sor di sê polan de tê dabeş kirin 6. Reş di 9 pileyan de tê dabeş kirin

Hewcedariyên serkeftinê di werzeşa Taekwondo de[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

laşnermî, lez, hêz, xwebawerî, xweragirtin, terkîz, û lezbûna zûvegerê û mubare lîstin û lezbûna bêhemdî

Yekîtiyên fermî yên werzeşa Taekwondo[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Du federasyona herî girîng ên lîstikê ev in:

Cîhanê : WTF : Komeleya herî populer û naskirî ya cîhanê, ku wekî endamê Komîteya Olîmpiyadê ya Navneteweyî tê naskirin.

ITF : Federasyona Taekwondo ya kevnar a Taekwondo ye û wekî endamê Komîteya Olîmpiyadê ya Navneteweyî nayête qebûl kirin.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]