Kartikeya: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
← Cudahiya kevntirCudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
Bot
616.773 guhartin
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
Bot
616.773 guhartin
B Bot: Şablona {{bêkategorî}} hat rakirin; paqijiyên kozmetîk
Rêz 1: Rêz 1:
{{Nerind kurdî}}
{{Rêzimana xelet}}

{{Bêkategorî}}


{{Agahîdank xwedawend
{{Agahîdank xwedawend
Rêz 6: Rêz 6:
}}
}}


'''Kartikeya''' herwesa weka '''Skanda,''' '''Kumara''',{{Sfn|James G. Lochtefeld|2002|p=377}} '''Murugan''' û '''Subrahmanya,''' tê naskirin. ew xwedayê [[Hinduîzm|Hindu]]<nowiki/>siya yê şer e. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} Ew kurê '''[[Parvati]]''' û [[Shiva]] ye, û birayê [[Ganesha]] ye, xwedayakî hindusiyaye yê ku çîroka jiyana wî di Hinduîzmê de gelek muhima. {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} Ew li Asyaya Başûr jî dinav xelkê de tê abdat kirin. û ev xwedayê hindusiya li Hindistana Başûr li welatên weka Srî Lanka, Singapûr û Malezyayê wekî [[Murugan]] tê naskirin. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}}
'''Kartikeya''' herwesa weka '''Skanda,''' '''Kumara''',{{Sfn|James G. Lochtefeld|2002|p=377}} '''Murugan''' û '''Subrahmanya,''' tê naskirin. ew xwedayê [[Hinduîzm|Hindu]]<nowiki/>siya yê şer e. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} Ew kurê '''[[Parvati]]''' û [[Shiva]] ye, û birayê [[Ganesha]] ye, xwedayakî hindusiyaye yê ku çîroka jiyana wî di Hinduîzmê de gelek muhima. {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} Ew li Asyaya Başûr jî dinav xelkê de tê abdat kirin. û ev xwedayê hindusiya li Hindistana Başûr li welatên weka Srî Lanka, Singapûr û Malezyayê wekî [[Murugan]] tê naskirin. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}}


Ew bi gelemperî dinav xelkê hindusi de wekî mirovek hertim ciwan tê temsîl kirin, an jî waka hêmayêykê nêzê tawusê ye, Piraniya îkonan wî bi yek serî nîşanî dikin, lê hin deran bi şeş serîya jî efsaneya wî nîşan dide. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} Ew ji bo wê yekê hat bûn dakû zilm xerabiyên [[Taraka]] yê Dêw tune bike, fêrbûna lêgerîna jiyana exlaqî û teolojiya Shaiva Siddhanta hîn dike . {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} Wî gelek şaîr-pîroz, wekî Arunagirinathar îlham girtiye . {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} {{Sfn|Mohan Lal|1992|p=4339}}
Ew bi gelemperî dinav xelkê hindusi de wekî mirovek hertim ciwan tê temsîl kirin, an jî waka hêmayêykê nêzê tawusê ye, Piraniya îkonan wî bi yek serî nîşanî dikin, lê hin deran bi şeş serîya jî efsaneya wî nîşan dide. {{Sfn|Asko Parpola|2015|p=285}} {{Sfn|Constance Jones|James D. Ryan|2006|p=228}} {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} Ew ji bo wê yekê hat bûn dakû zilm xerabiyên [[Taraka]] yê Dêw tune bike, fêrbûna lêgerîna jiyana exlaqî û teolojiya Shaiva Siddhanta hîn dike . {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} Wî gelek şaîr-pîroz, wekî Arunagirinathar îlham girtiye . {{Sfn|Fred W. Clothey|1978}} {{Sfn|Mohan Lal|1992|p=4339}}


== Etîmolojî û navdêr ==
== Etîmolojî û navdêr ==


Kartikeya di nav nivîsarên kevnar û serdema navîn ên çanda Hindistanê de bi gelek navan tê nas kirin. Di nav van de herî gelemperî Murugan, Kumara, Skanda, û Subrahmanya ne.
Kartikeya di nav nivîsarên kevnar û serdema navîn ên çanda Hindistanê de bi gelek navan tê nas kirin. Di nav van de herî gelemperî Murugan, Kumara, Skanda, û Subrahmanya ne.


Navê Skanda ji skanḍr-, ku tê maneya "leaper an êrişkar" wekî di piraniya çîroka de, xweda dixwest ku Skanda ji dayik bibe da ku dêwê bi navê Taraka ji nav bibe, ku bû bexşînek da ku ew tenê ji hêla kurê şîfave ve were kuştin. Wan Parvati şand daku raz Shîva wê bizewicîne. Lêbelê, Shiva di medîtasyonê de winda bû û Parvati ne kişand ser xwe heya ku tîrê ji kevanê Kama, xwedayê evînê, ku wî tavilê şewitand, xist. Piştî gelek salan ji bêbaweriyê, tovê Shiva ew qas xurt bû ku xweda, ji encamê ditirsin, Agni, xwedayê agir dişînin ku lîstika hezkirina Shiva ya bi Parvati re qut bike. Agni tov stend û ew avêt Ganga, ku Skanda lê çêbû.
Navê Skanda ji skanḍr-, ku tê maneya "leaper an êrişkar" wekî di piraniya çîroka de, xweda dixwest ku Skanda ji dayik bibe da ku dêwê bi navê Taraka ji nav bibe, ku bû bexşînek da ku ew tenê ji hêla kurê şîfave ve were kuştin. Wan Parvati şand daku raz Shîva wê bizewicîne. Lêbelê, Shiva di medîtasyonê de winda bû û Parvati ne kişand ser xwe heya ku tîrê ji kevanê Kama, xwedayê evînê, ku wî tavilê şewitand, xist. Piştî gelek salan ji bêbaweriyê, tovê Shiva ew qas xurt bû ku xweda, ji encamê ditirsin, Agni, xwedayê agir dişînin ku lîstika hezkirina Shiva ya bi Parvati re qut bike. Agni tov stend û ew avêt Ganga, ku Skanda lê çêbû.


Kartikeya tê wateya "ya Krittikas". {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} Ev destan jî bi bûyîna wî ve girêdayî ye. Piştî ku ew li qiraxa Çemê [[Ganga]] xuya dibe, ew ji hêla şeş ji heft stêrkên herî geş di ezmana şevê de bi navê ''Krittikas'' di nivîsarên Hîndû de (ku di nivîsarên Grekî de Pleiades tê gotin) de kom dibe. Van şeş dayîkan hemî dixwazin wî û pitika Kartikeya şîrmij bikin. Kartikeya nîqaşê bi mezinbûna pênc serî zêdetir dike ku bi tevahî şeş serî hene da ku ew li her şeş dayikan binihêre, û bila her yekê yek hemşîre bike. {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Doris Srinivasan|1997}} '''sixeş Krittikas''' Śiva, Sambhūti, Prīti, Sannati, Anasūya û Kṣamā ne.
Kartikeya tê wateya "ya Krittikas". {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} Ev destan jî bi bûyîna wî ve girêdayî ye. Piştî ku ew li qiraxa Çemê [[Ganga]] xuya dibe, ew ji hêla şeş ji heft stêrkên herî geş di ezmana şevê de bi navê ''Krittikas'' di nivîsarên Hîndû de (ku di nivîsarên Grekî de Pleiades tê gotin) de kom dibe. Van şeş dayîkan hemî dixwazin wî û pitika Kartikeya şîrmij bikin. Kartikeya nîqaşê bi mezinbûna pênc serî zêdetir dike ku bi tevahî şeş serî hene da ku ew li her şeş dayikan binihêre, û bila her yekê yek hemşîre bike. {{Sfn|James G. Lochtefeld|2002}} {{Sfn|Doris Srinivasan|1997}} '''sixeş Krittikas''' Śiva, Sambhūti, Prīti, Sannati, Anasūya û Kṣamā ne.


== Îkonografî ==
== Îkonografî ==
{{Berfirehkirina beşê}}
{{...}}


== Efsane ==
== Efsane ==
{{Berfirehkirina beşê}}
{{...}}


== Perestgeh ==
== Perestgeh ==
{{Berfirehkirina beşê}}
{{...}}


== Galerî ==
== Galerî ==
Rêz 35: Rêz 35:
Wêne:Marudhamalai 2.jpg|Perestgehên Kartikeya-Subrahmaniya li herêmên girên wekî {{Girêdan|Ghatên Rojava|en|Western Ghats}} navdar in. Li jor: {{Girêdan|Perestgeha Maruthamalai|en|Marudhamalai (temple)}} ya sedsala 12an li {{Girêdan|Coimbatore|en|Coimbatore}}.
Wêne:Marudhamalai 2.jpg|Perestgehên Kartikeya-Subrahmaniya li herêmên girên wekî {{Girêdan|Ghatên Rojava|en|Western Ghats}} navdar in. Li jor: {{Girêdan|Perestgeha Maruthamalai|en|Marudhamalai (temple)}} ya sedsala 12an li {{Girêdan|Coimbatore|en|Coimbatore}}.
Wêne:Marudhamalai Murugan Temple Coimbatore.jpg|Reflections perestgeha Marudhamalai
Wêne:Marudhamalai Murugan Temple Coimbatore.jpg|Reflections perestgeha Marudhamalai
Wêne:Lanham Murugan Temple USA.jpg|{{Girêdan|Murugan Temple of North America|en}}, {{Girêdan|Lanham, Maryland|en}}
Wêne:Lanham Murugan Temple USA.jpg|{{Girêdan|Murugan Temple of North America|en}}, {{Girêdan|Lanham, Maryland|en}}
</gallery>
</gallery>
== Çavkanî ==
== Çavkanî ==
{{Kontrola otorîteyê}}
{{Kontrola otorîteyê}}

[[Kategorî:Hinduîzm]]
[[Kategorî:Hinduîzm]]
[[Kategorî:Xwedayên hindû]]
[[Kategorî:Xwedayên hindû]]

Guhartoya 02:24, 18 adar 2024


Kartikeya
PerestvanKaumaram Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
ÇekBrahmastra, gada, Vel Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
ZayendMêr li ser wîkîdaneyê biguhêre
Agahiyên kesane
Dê û bav
  • Shiva Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (bav)
  • Parvati Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (dê)
Xwişk û bira
  • Ganesha Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Hevjîn
  • Devasena
  • Valli Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
XanedanDevasena, Valli Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Kartikeya herwesa weka Skanda, Kumara,[1] Murugan û Subrahmanya, tê naskirin. ew xwedayê Hindusiya yê şer e. [2] [3] [4] Ew kurê Parvati û Shiva ye, û birayê Ganesha ye, xwedayakî hindusiyaye yê ku çîroka jiyana wî di Hinduîzmê de gelek muhima. [5] Ew li Asyaya Başûr jî dinav xelkê de tê abdat kirin. û ev xwedayê hindusiya li Hindistana Başûr li welatên weka Srî Lanka, Singapûr û Malezyayê wekî Murugan tê naskirin. [2] [5] [3]

Ew bi gelemperî dinav xelkê hindusi de wekî mirovek hertim ciwan tê temsîl kirin, an jî waka hêmayêykê nêzê tawusê ye, Piraniya îkonan wî bi yek serî nîşanî dikin, lê hin deran bi şeş serîya jî efsaneya wî nîşan dide. [2] [5] [3] Ew ji bo wê yekê hat bûn dakû zilm xerabiyên Taraka yê Dêw tune bike, fêrbûna lêgerîna jiyana exlaqî û teolojiya Shaiva Siddhanta hîn dike . [3] [4] Wî gelek şaîr-pîroz, wekî Arunagirinathar îlham girtiye . [4] [6]

Etîmolojî û navdêr

Kartikeya di nav nivîsarên kevnar û serdema navîn ên çanda Hindistanê de bi gelek navan tê nas kirin. Di nav van de herî gelemperî Murugan, Kumara, Skanda, û Subrahmanya ne.

Navê Skanda ji skanḍr-, ku tê maneya "leaper an êrişkar" wekî di piraniya çîroka de, xweda dixwest ku Skanda ji dayik bibe da ku dêwê bi navê Taraka ji nav bibe, ku bû bexşînek da ku ew tenê ji hêla kurê şîfave ve were kuştin. Wan Parvati şand daku raz Shîva wê bizewicîne. Lêbelê, Shiva di medîtasyonê de winda bû û Parvati ne kişand ser xwe heya ku tîrê ji kevanê Kama, xwedayê evînê, ku wî tavilê şewitand, xist. Piştî gelek salan ji bêbaweriyê, tovê Shiva ew qas xurt bû ku xweda, ji encamê ditirsin, Agni, xwedayê agir dişînin ku lîstika hezkirina Shiva ya bi Parvati re qut bike. Agni tov stend û ew avêt Ganga, ku Skanda lê çêbû.

Kartikeya tê wateya "ya Krittikas". [3] Ev destan jî bi bûyîna wî ve girêdayî ye. Piştî ku ew li qiraxa Çemê Ganga xuya dibe, ew ji hêla şeş ji heft stêrkên herî geş di ezmana şevê de bi navê Krittikas di nivîsarên Hîndû de (ku di nivîsarên Grekî de Pleiades tê gotin) de kom dibe. Van şeş dayîkan hemî dixwazin wî û pitika Kartikeya şîrmij bikin. Kartikeya nîqaşê bi mezinbûna pênc serî zêdetir dike ku bi tevahî şeş serî hene da ku ew li her şeş dayikan binihêre, û bila her yekê yek hemşîre bike. [3] [7] sixeş Krittikas Śiva, Sambhūti, Prīti, Sannati, Anasūya û Kṣamā ne.

Îkonografî

Efsane

Perestgeh

Galerî

  • Peykerê xwedayê Skanda, ji Kannauj, Bakurê Hindistanê, dora sedsala 8an.
    Peykerê xwedayê Skanda, ji Kannauj, Bakurê Hindistanê, dora sedsala 8an.
  • Kartikeya şeş serî serî li tawusê siwar kir, ji hêla Raja Ravi Varma .
    Kartikeya şeş serî serî li tawusê siwar kir, ji hêla Raja Ravi Varma .
  • Kartikeya (Kâtkâ Dyao) ji hêla Hajongsên bakurê rojhilata Hindistanê ve bi tîr û kevanek tê perizîn.
    Kartikeya (Kâtkâ Dyao) ji hêla Hajongsên bakurê rojhilata Hindistanê ve bi tîr û kevanek tê perizîn.
  • Perestgehên Kartikeya-Subrahmaniya li herêmên girên wekî Ghatên Rojava (en) navdar in. Li jor: Perestgeha Maruthamalai (en) ya sedsala 12an li Coimbatore (en).
    Perestgehên Kartikeya-Subrahmaniya li herêmên girên wekî Ghatên Rojava (en) navdar in. Li jor: Perestgeha Maruthamalai (en) ya sedsala 12an li Coimbatore (en).
  • Reflections perestgeha Marudhamalai
    Reflections perestgeha Marudhamalai
  • Murugan Temple of North America (en), Lanham, Maryland (en)
    Murugan Temple of North America (en), Lanham, Maryland (en)

Çavkanî

  1. ^ James G. Lochtefeld 2002, r. 377.
  2. ^ a b c Asko Parpola 2015, r. 285.
  3. ^ a b c d e f James G. Lochtefeld 2002.
  4. ^ a b c Fred W. Clothey 1978.
  5. ^ a b c Constance Jones & James D. Ryan 2006, r. 228.
  6. ^ Mohan Lal 1992, r. 4339.
  7. ^ Doris Srinivasan 1997.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Kartikeya&oldid=1626409" hatiye standin.