Trajanus

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Trajan hat beralîkirin)
Imperator Caesar Nerua

Trajanus

Augustus
Navê rastî
Marcus Ulpius Traianus
Jidayikbûn
Marcus Ulpius Traianus Li ser Wîkîdaneyê biguhêre

18 îlon 0053 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Italica (Hispania Baetica, Împeratoriya RomêLi ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirintebax 117 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Selinus Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Sedema mirinêApoplexy li ser wîkîdaneyê biguhêre(Sedemên sirûştî)
Cihê goristanêTrajan's Column Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
HevwelatîRomaya Kevnare Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Meqam
  • împeratorê Romê (98–117)
  • senatorê Romaya kevnare
  • Roman governor
  • pretor
  • konsûl Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Hevjîn
  • Pompeia Plotina Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Zarok
Dê û bav
  • Marcus Ulpius Traianus, Nerua (adoptive father) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (bav)
  • Marcia, Aureliana Li ser Wîkîdaneyê biguhêre (dê)
MalbatNerva–Antonine dynasty, Ulpii Traiani Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Traianus (bi yewnaniya kevn: Τραιανός, lat. Traianós), nav bi tunî bi latînî: Marcus Ulpius Traianus, (53 li Italica, Hispanya, 8ê tebaxê 117, Kîlîkya) di navbera 98an de heta 117an împaratorê Împeratoriya Romê bû. Bi dagirkirina Mezopotamya, Kîlîkya û împeratoriya Dakya re wî firehkirina împeratoriyeyê herî mezinê dîroka Roma de pêkanî bû.

Jiyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Bavê Traianus, yê dîsa bi navê hevşêwe, li navbera 70an û 73an de de li Sûrî wek endamê Konsule karbidestî kir. Wê demê Traianusê biçûk jî li Sûrî serdarî kir û di 84an de bû Praetorê Roma ye.

Dema împerator Nerua di 97an de Traianus bû kergarê Germanya. Nerva di hevşêwe salê de ew wek (Caesar) da zanîn. Tu zarokê Traianus tune bûn û bi vê gavê Nerva paşwerê xwe diyar kirî bû. Bi Nerva mir re ew di 28ê kanûna paşîn 98an de derbaza textê bû.

Împeratorî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di 101an de Traianus bi 100.000 leşkeran çû ser Dakyan. Lê di Cenga Dakya pêşin de wî nekanî Dakyan bin xistî ye. Li pê çend salên bi aşitî şunda di 105an de Cenga Dakya yê duyem der ket û Traianus vê carê ewna bin xistin û Dakya (Trakya, rojhleta Tuna) dagir kit.

Împeratoriya Romê di 117an, ber mirina Traianus de

Cengên Eşkaniyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Peykerê Traianus

Împeratoriya Eşkanî êrîşa Ermenistan kir û ew dera dagir kirin re Traianus berve rojhilat bi 113 lejyonan derketa sefere. Ew di destpêkê 114an de gehişta Antîoxeia (bi latînî: Antiochia, îro: Entakya) û li ser Samosata (Semîsad) re derbaza Ermenistanê bû. Wî di demeke kurt de Ermenistan dagir kir û împeratorê Eşkaniyan bin xist.

Di 115an de Traianus dewama seferê xweya rojhilat kir û Nisêbîn dagir kir. pê re ew çerxa ser xakên Mezopotamya yên jêrîn bû. Ew bi peyçûnê Dîcle hate paytexta Eşkaniyan Tisfun hat. Pê wî Tîsfûn dagir kir re, vê carê çerxa ser xakên asûr bû û di 116an de gehîşte kendava Farsê û rojhilata navîn bi piranî dagir kir.

Dema Traianus li sefera rojhilat vedigerîye di 8ê tebaxê 117an de li Kîlîkya mir. Ji pê wî re Hadrianus derbaza textê bû.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]