Volodîmîr Zelenskî
 |
Volodîmîr Zelenskî | |
|---|---|
Володимир Зеленський Volodymyr Zelenskyy | |
_(cropped).jpg) | |
| 6emîn Serokdewletê Ûkraynayê | |
Niha wezîfedar e | |
| Dest bi kar kir 20 gulan 2019 | |
| Serokwezîr | Volodymyr Groysman Oleksiy Honcharuk Denys Shmyhal |
| Berê | Petro Poroşenko |
| Jiyan | |
| Jidayikbûn | Volodymyr Oleksandrovych Zelenskyy 25ê kanûna paşîn a 1978an (46 salî) Kryvyi Rih, Ukraynaya Sovyetî (niha Kryvyi Rih, Ûkrayna) |
| Partiya siyasî | Serbixwe |
| Partiyên siyasî yên din | Xizmetkarê Gel (2018–didome) |
| Hevjîn | |
| Zarok | 2 |
| Dê û bav |
|
| Perwerde | Zanîngeha Aborî ya Neteweyî ya Kîevê (Beşa Kryvyi Rih) |
| Pîşe |
|
| Şanenav |  |
biguhêre | |
Volodimir Oleksandroviç Zelenskiy, gelek caran wek Volodîmîr Zelenskî tê nivîsin, yan jî bi navê fermî Volodymyr Zelenskyy (bi ûkraynî: Володимир Олександрович Зеленський, bilêvkirin: [woloˈdɪmɪr olekˈsɑndrowɪdʒ zeˈlɛnʲsʲkɪj], jdb. 25ê kanûna paşîn a 1978an), siyasetmedar, lîstikvan û komedyenekî ûkraynî ye ku di meha gulana 2019an de bûye 6emîn serokdewletê Ûkraynayê.
Zelenskî li Kryviy Rih, ku herêmek rûsîaxêv a li başûrêrojhilatê Ûkraynayê ye, mezin bûye. Beriya kariyera xwe ya lîstikvaniyê, Zelenskî ji Zanîngeha Aborî ya Neteweyî ya Kîevê bawernameya hiqûqê wergirtiye. Paşê ew li pey komediyê ket û pargîdaniya hilberînê Kvartal 95 ava kir, ku fîlm, karîkatur û pêşandanên TV di nav wan de Xizmetkarê Gel çêkir û tê de rola serokê Ûkraynayê wergirt. Rêzefîlm ji sala 2015an heta 2019an hate weşandin û li Ûkraynayê pir populer bû. Partiyeke siyasiya heman navê wê pêşandana televîzyonê di adara 2018an de ji hêla xebatkarên Kvartal 95 ve hate afirandin.[çavkanî hewce ye]
Zelenskî di êvara 31ê kanûna pêşîn a 2018an de, li gel axaftina sersalê ya serokomar Petro Poroşenko li ser kanala 1+1 TV.[zelalkirin hewce ye] Kesekî ji derve yê siyasî, ew jixwe di anketên ji bo hilbijartinê de bûbû yek ji pêşeng. Wî di tûra duyem de bi 73,2% ji dengan di hilbijartinan de bi ser ket û Poroşenko têk bir. Wî xwe wekî populîst da nasîn û herwiha xwe wek kesayetek li dijî desthilatdariyê li dijî gendeliyê bi cih kiriye.[çavkanî hewce ye]
Wek serok, ew alîgirê e-hikûmetê û yekitiya di navbera beşên ûkraynîaxêv û rûsîaxêv ên nifûsa welêt de bû. Şêweya ragihandina wî bi giranî medyaya civakî, bi taybetî Instagram bikar tîne. Serkeftinên wî di nav hilbijartinên pêşwext ên zagonsaz de demek kin piştî destbikarbûna serokatî, rakirina parêzbendiya qanûnî ji bo endamên Verkhovna Rada, Parlamena Ûkraynayê, birêvebirina pandemiya COVID-19 û paşverûbûna aborî û hin pêşkeftinek di serî de serkeftinek mezin dihewîne. Rexnegirên Zelenskî îddîa dikin ku bi girtina desthilatdariyê ji olîgarşên Ukraynayê wî xwestiye ku desthilatdariyê navendî bike û pozîsyona xwe ya kesane xurt bike.[çavkanî hewce ye]
Zelenskî soz da ku di çarçoveya kampanyaya xwe ya serokatiyê de pevçûnên dirêj ên Ûkraynayê bi Rûsyayê re bi dawî bike û hewl da ku bi Serokê Rûsyayê Vladîmîr Putîn re diyalogê bike. Ji destpêka sala 2022'an ve, Zelenskî bi Rûsyayê re rûbirûyê zêdebûna aloziyan bûye. Wî bi banga aramiyê bersiv da û di destpêkê de xwe ji hişyariyên şerekî nêzîk dûr xist, di heman demê de banga garantîkirina ewlehiyê û piştgirîya leşkerî ji welatên rojavayî kir da ku "li hember" gefan bisekinin.[çavkanî hewce ye]
Jînenîgarî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Volodymyr Oleksandrovych Zelenskyy di 25ê kanûna paşîn a 1978an de li bajarê Kryvyi Rih ya li Ûkraynaya Sovyetî ya berê ji dê û bavên cihûyan hate dinê. Bavê wî Oleksandr Zelenskyy, profesor û serokê Beşa Enstîtuya Aborî ya Sîbernetîk û Zehmetkêşana Komputerê li Kryvyi Rih bu; diya wî, Rymma Zelenska, wekî endezyar kar dikir. Bapîrê wî, Semyon (Simon) Ivanovych Zelenskyy, di dema Şerê Cîhanî yê Duyem de di nav Artêşa Sor de (Beşa Gardiyanên 57.) xizmet kir; Bavê Semyon û sê birayên wî di Holokostê de hatin kuştin. Beriya dest bi dibistana seretayî bike, Zelenskî çar salan li bajarê Erdenetê ya Mongolyayê jiyaye, ku bavê wî lê dixebitî. Di 16 saliya xwe de Îmtîhana Zimanê Îngilîzî wek Zimanek Biyanî derbas kir û ji bo xwendina li Îsraêl desteka perwerdehiyê wergirt, lê bavê wî nehiştiye ew biçe. Paşê bawernameya hiqûqê ji Enstîtuya Aboriyê ya Kryvyi Rih wergirt û beşa Zanîngeha Aborî ya Neteweyî ya Kîevê niha jî beşek ji Zanîngeha Neteweyî ya Kryvyi Rih ye, lê di warê qanûnî de neçû xebatê.[çavkanî hewce ye]
Kariyera polîtîk
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Partiya Xizmetkarê Gel di adara 2018an de ji aliyê kesên ji şirketa hilberîna televîzyonê Kvartal 95 ve hate avakirin, ku di heman demê de rêzefîlma televîzyonê ya bi heman navî jî çêkir.[1][2]
Zelenskyy di meha adara 2019an de di hevpeyvîneke bi Der Spiegel re anî ziman ku ew ketiye siyasetê ku baweriya gel bi siyasetmedaran vegerîne û ew dixwaze "mirovên profesyonel û hêja bîne ser desthilatdariyê" û bi qasî ku pêkan be, dixwaze ku rewş û şêwaza sazûmana siyasî biguhezîne.[1]
Zelenskyy kampanyayek serokatiyê ya serketî di 31ê kanûn 2018an de bi rê ve bir bi vî kampanyayê serokê berê yê Ûkraynayê Petro Poroşenko, di nav sê-çar mehan de ji erka xwe dûr ket.[3][4] Zelenskyy bi awayekî diyar hem gera yekem a hilbijartinan di 31ê Adarê de û hem jî di hilbijartinên 21ê nîsana 2019an de, bi ser ket. Yek ji sozên kampanyaya serokatiyê ya Zelenskî ew bû ku ew ê tenê yek heyamek wezîfeyê bike.[5][6]
Filmografiya hilbijartî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Fîlm
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Sal | Sernav | Rol |
|---|---|---|
| 2009 | Evîna li Bajarê Mezin (fîlm) | Igor |
| 2011 | Meqama Romansê. Wexta me | Anatoly Efremovich Novoseltsev |
| 2012 | Evîna li Bajarê Mezin 2 | Igor |
| 2012 | Rzhevsky Versus Napoleon | Napoleon |
| 2012 | 8 Dîroka Ewil | Nikita Sokolov |
| 2014 | Hezkirina li Vêgasê | Igor Zelensky |
| 2015 | 8 Dîroka Nû | Nikita Andreevich Sokolov |
| 2018 | Ez, Tu, Ew, Wê | Maksym Tkachenko |
Rêzefîlm û pêşandanên televîzyonê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Sal | Sernav | Rol | Nîşe |
|---|---|---|---|
| 2006 | Dansa bi Stêrkan (Ukrayna) | wek pêşbirkê | |
| 2008–2012 | Svaty | wekî hilberîner | |
| 2015–2019 | Xizmetkarê Gel | Vasyl Petrovych Holoborodko |
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ a b "Юрист Зеленського зареєстрував нову політичну партію "Слуга народу"". www.unian.ua (bi ukraynî). Roja gihiştinê 6 adar 2022.
- ^ "Зеленський: Партія "Слуга народу" йде в політику". web.archive.org. 3 kanûna paşîn 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 3 kanûna paşîn 2019. Roja gihiştinê 6 adar 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "Ukraine election: What a TV box set may tell us about the future - BBC News". web.archive.org. 19 nîsan 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 19 nîsan 2019. Roja gihiştinê 6 adar 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "The World Just Witnessed the First Entirely Virtual Presidential Campaign - POLITICO Magazine". web.archive.org. 25 nîsan 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 25 nîsan 2019. Roja gihiştinê 6 adar 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "Центральна виборча комісія України - WWW відображення ІАС «Вибори Президента України 2019»". web.archive.org. 23 nîsan 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 23 nîsan 2019. Roja gihiştinê 6 adar 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk) - ^ "Центральна виборча комісія України - WWW відображення ІАС «Вибори Президента України 2019»". web.archive.org. 24 nîsan 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 24 nîsan 2019. Roja gihiştinê 6 adar 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)
