Şemzînan

Şemzînan
Navçe
Şemdinli
Şemzîna
Şemzînan
Koordînat: 37°18′21″Bk 44°34′26″Rh
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dewlet	Tirkiye
Parêzgeh	Hekarî
Serbajar	Şemzînan
Îdarî
• Qeymeqam	Mesut Gençtürk
Hejmara nahiyeyan	1 nahiye
Hejmara bajarokan	2 bajarok
Hejmara gundan	22 gund
Qada rûerdê
• Giştî	1.661 km2 (641 sq mi)
Bilindahî	1.400 m (4600 ft)
Nifûs  (2008)	52.779
• Berbelavî	31,8/km2 (82/sq mi)
• Serbajar  (2008)	13.081
Koda postayê	30800
Koda telefonê	(+90) 438
biguhêre

Şemzînan (bi tirkî, Şemdinli) yek ji navçeyên Colemêrgê ye. Navê navenda bajêr Nawşar e.

Navê herêmê

Ew herême bi navêt Şemzîna û Şemdîna jî yê hatiye gotin û baskirin lê belê navê wêderê li eslê da Şemsdîna ye. Kurd herweto carcar dibêjne wê navçê Navçiya û dibêjine bajêrê wê Navşar.

Tewawî kitêbêt berê Şemzînan bi navê Şemsdîna, yêt naskirine, bo nimune li kitêba Mîr Şerefxanê Bitlîsî, Şerefname, yan li kitêba W. A. Wigram The cradle of mankind, life in eastern Kurdistan. Nimûneyek dî, xirîteya Şemsdîna ye, ku ingilîsiya li duwahiya sedsalêt 19ê zayînî yê çêkiri û navê Şemsdîna yê bikar înaye.

Şêx Ubeydulayê Nehrî, yê navdar, li dîwana helbestêt xwe da bi farisî yê nîvîsî:

“ Ism ”Şemsedîn” der esl nehad / Şod bi “Şemzîn“ mosteşar bêyinûl’ebad

Hest “Şemsedîn“ nami naḧiyeh / Ḧeq bidared ez mezalim naḧiyeh

”

Yanî navê wê navçê li eslê xwe da Şemsedîn danabûn lê belê nav xelkê bi Şemzîna dihête gotin û bi wi navî navûdeng yê bûye.

Hem Nikitin û hem jî Mînorskî navê Şemdînan yê bikar anîne.

Vasîlî Nîkîtîn (Basile Petrovich Nikitine) li kitêba xweda, bi navê Kurd û Kurdistan, (wergêrê farisî, Mihemed Qazî) yê nivîsî, ku damezrênerê binemala Begzada (Beyzadêt Hekarî, Amêdiyê, Kilîsê, Şemzîna û Tergewerê) mêrek bûye bi navê Mîr Şemsedîn, ku Şemsdîna bi navê wi Mîr Şemsedîni yê hatiye navkirin.

Ewê binemalê, yanî Beyzada, heta dewrê Şêx Ubeydela li Şemsdîna hikûm dikirin. Dewrê Şêx Ubeydela li sala 1870ê zayînî qawet kete destê Seyîdêt Nehriyê.

Nehrî heta sala 1930ê zayînî navenda Şemsdîna bûye, ku paşi hingî Navşar binavê Şemzîna (Şemdînlî) yê bûye navenda Şemsdîna.

Eşîrên herêmê

Li Şemsdîna çar eşîr dijîn: Begzade (li gel Bayî û Mela Bemboyî), Herkî, Gerdî û Zerza. Dewrê mîretiyê sê binamalêt Begzade (Musabegî, Bênturî û Şêxanî) her salê yêk dibû mîr. Mîri desteyek çekdarêt taybetî hebûye, ku digotinê Xunxor.

Dîrok

• Sala 1880ê- Serhildana Şêx Ubeydullah Nehrî
• 1925- Şêx Evdilqadirê kurê Şêx Ubeydullah hate bidarvekirin.
• 15ê Tebaxa 1984ê şerê PKKê digel Dihêya Sêrtê li Şemzînan dest pê kir.
• Di mijdara 2005'an gele Şemzînan serhildanek pêk anî, Bûyera Şemzinan.

Gundên Şemzînanê

Gundên Şemzînanê

Gundên navendî	Mezre (gundên girêdayî)
Bêtkar	Bezeno
Bentûr	Dînarte, Demar, Kolîta
Bayê	-
Bêmbo	Meydan, Deravî, Raşîdan
Bedevî	-
Bêdav	Deh
Dêman	Melyan, Helankê, Mîrava, Nîksa, Tîsê
Evlîyan	Rûyan
Gare	Masîro, Şavûte, Kelyaşîn, Meleyan
Gûlankê	Soranser, Spîndarok, Alkeva, Balekan, Dûrê, Harûna, Aşağı Korgan, Çevre, Üzümkıran, Yukarı Korgan, Kanîrihan, Talê
Helane	-
Herkî	Zîzan
Kelaşk	Nêrkole, Kadana, Gîman, Kepenekyan, Xezne, Bêbab, Nêrkol, Mezre, Girkê, Çemê Sofî Welî, Nêrkolana Jorî, Şêxan, Feqîyan
Katûne	Ballı, Xosrava, Şikeftan, Zêrik, Zêvkan, Kûle, Katûna Jorî
Mezre	Bêgoza Jêrî, Bêgoza Jorî, Sersilte, Tevsiyan, Kelêtan, Çem
Nehrî	Bêşemsî, Bêxirdî, Bemlate, Tûrî, Beyteran, Navrezan, Rûbûnis, Tuva, Kerketî
Nêrdoş	Bîyahole, Sêvê, Kola, Tûyê, Tûya Jêrî
Nûxeylan	Bêzelê, Gûlkan
Salaran	Yukarı Yaylapınar, Spîndarê, Bêzelan, Dûyî, Derûkî
Sûrûnis	Derbanî, Derya
Şepetan	Sararo, Meydan, Elde, Dereboyu

Girêdanên derve

• Nexşe ^{Girêdana arşîvê 2007-01-03 li ser Wayback Machine}

Çavkanî

• Harita Umum Müdürlügü 1:800,000 (1934).
• "Köylerimizin adlari" (1928).
• Ergin Öpengin (Şemsdîna), 2009.
• Vital Cuinet (1891/2001). "La Turquie d'Asie".
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2000/2001). Kurdistan - Dabeşî Kargêrî Terrîtorî 1927-1997.
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2001). Kurdistan - Rûpêw û jimarey danîştuwan.