Arîstotelês

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Arîstoteles hat beralîkirin)
Arîstoteles
Peykerê Arîstoteles ku li Muzeya Louvre ya Parîsê
Navê rastî
Ἀριστοτέλης
Jidayikbûn384 b.z.
Mirin322 b.z.
Yewnanistan
EsilYewnanî
Pîşemetafîzîk, fîzîk, felsefe polîtîka, helbest
BandorbarPlaton, Demokrîtos Teofrastos, Thomas Aquinas, Hegel, Bîrûnî, Îbn Sîna, Farabî, Kindî, Îbn Ruşd, Îbn Heysem
biguhêreBelge

Arîstotelês (bi yewnaniya kevn: Ἀριστοτέλης, lat. Aristotélēs) (jdb. 384 b.z., m. 322 b.z.) fîlozofê Yewnanistana Kevn bû.Arîstotelês bi Platon re filosofê herî mezin û grîng ê cîhana rojava tê pejirandin. Li ser fîzîk, helbest, mentiq, ramyarî û biyolojiyê gelek berhemên wî hene.

Berî Zayinê 384an de li Stageirayê ji dayik bû. Navê bavê wî Nikomachos e. Bavê wî bijîjkê Keyê Makedonyayê Amyntas II bû. Di 17 saliya xwe de ket akademiya Platon a li Atînayê. Hetanî Platon mir 20 salan perwerde girt.

Berhemên wî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Mentiq[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Organon (Hemû nivîsên wî ên li ser mentiqê)
    • Kategorî (Categoriae)
    • Li ser Şîroveyê (De Interpretatione)
    • Prîor Analîtîk (Analytica Priora)
    • Posterîor Analîtîk (Analytica Posteriora)

Berhemên Zanyariyê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Fizîk (Physica)
  • Li ser Giyanê (De Anima)
  • Dîroka Ajalan (Historia Animalium)
  • Skalasa Peresînê, Pêlekên Peresînê,Rasteka xwezayê (Scala Naturae)
  • Beşên Ajalan (De Partibus Animalium)
  • Pêşveçûna Ajalan (De Incessu Animalium)
  • Tiştên biçûk ên xwezayî (Parva Naturalia)
  • Tevgera Ajalan (De Motu Animalium)
  • Çêbûna Ajalan (De Generatione Animalium)
  • Mekanîk (Mechanica)

Metafîzîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Metafizîk (or Metaphysica)

Rewişt[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Rewişta Nicomakosê (Ethica Nicomachea)
  • Rewişta Eudemosê (Ethica Eudemia)
  • Polîtîka (Politica)

Estetîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Retorîk (Ars Rhetorica)
  • Poetîka (Ars Poetica)

Girêdanên Derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]