Farabî

Farabî
Navê rastî	Abū Nasr Muhammad ibn al-Farakh al-Fārābi
Jidayikbûn	872 Qazaxistan
Mirin	950 Şam
Esil	Fars
Hevwelatî	Tirkmenistan
Pîşe	Fîlozof, Stêrnas û Muzîkvan
Serdem	Serdema Zêrîn a Îslamê
Bandorbar	Arîstotelês, Platon, Betlemyûs
Bandorker	Şihabedînê Suhrewerdî, Îbn Sîna, Kîndî, Îbnî Ruşd, Îbn Bace, Ehmedê Xanî
biguhêre

Farabî, an jî Ebû Nesr Muhemmed ibn el-Ferex el-Farabî (farisî û erebî: Abū Nasr Muhammad ibn al-Farakh al-Fārābi) fîlozof û stêrnasê fars e.

Di sala 872'an li Farabê (Otrar) ya Tirkmenistanê ji dayîk bûye û di sala 950'an de li Şamê jiyana xwe ji dest daye. Navê wî yê rastî Muhemmedê kûrê Tahran kûrê Uzlug e û li rojava jî ew bi navê Alpharabius, Alfarabi û Abunaser tê naskirin. Ji bona ku ew li bajarê Farabê yê Qazaxistanê hatiyê dinê jê re dibêjin Farabî. Wî perwerdeya xwe ya serata li Farabê dest pê kir û bi şûnde jî li Rey û li Bexdayê xwend.

Dema ku wî li Haranê lêkolîn li ser felsefê dikir wî Yûhana bin Haylan naskir û rêgezên dibistana nepen fêr bû. Li Helebê ew bû mêvanê hukûmdarê Hamedanan Seyfûdewlet. Digel pir zimanên ku baş bi wan dizanibû; ji suryanî, erebî, farisî û tirkî û baş bi kurdî jî dizanibû.

Berhem û ramanên Farabî

Farabî di dema piştî mirina Pêxember Muhemmed û rewşa polîtîk a ku piştî wî re di navbera xelîfeyande derketiye jiyaye û ev rewş çavdêrî kirye. Ew bi giranî li ser têkiliyên olî û polîtîk sekiniye û ji bona ku şîroveyekî li vê rewşê bîne, ew li ser nivîsên Platon û Arîstotelês xebitiye. Gerek mirov vê rewşê bîne ber çavên xwe û nivîsên Farabî li gor vê yekê şîrove bike.

Farabî wek mijîyekî ensîklopedîk, bi taybetê bala xwe daye birêvebiriya polîtîk. Ji ber vê yekê gelek nivîsên wî şîrove û sentezên şexsî li ser felsefa Platon û Arîstotelês in.

Wî pirtukek bi navê "Lihevhatina fîlozofan Arîstotelês û Platon" nivîsand. Ev pirtuk bahsa "ramanên şêniyên siteya dilpak" dike. Wekî din wî kurtebirek li ser zagonên Platon jî nivîstiye.

• At-Ta’lim As Sanî wa İhsâu all-Ulûm
• El-Madinat al-Fazila
• As-Siyasah-al Madaniyyah
• Risalah fi Ma'ani all Akl
• Ihsa Al-Ulm Musiki Al-Kabir
• Ketāb al-Musiqā al-Kābir
• Ketâb Fi al-Musiqā
• Al Moodhal Fi al-Musiqā
• Ketâb Ustukesat
• Alm Al-Musiqā
• Ehsa al-Alm
• Ketab Fi al-lhsâ al-Ikâ
• Ketab al-Musiqā
• Ketâb Ad-Advar
• Ketab al-Farab

Girêdanên derve

• Farabî – 870-950 - Ji Malpera Felsefevan ^{Girêdana arşîvê 2016-03-14 li ser Wayback Machine}