Borzuya
Borzuya | |
|---|---|
 Berhema hunerî ya Borzuya | |
| Jidayikbûn | Sedsala 5-an - sedsala 6-an (B.Z.) |
| Mirin | sedsala 6-an (B.Z.) Îran |
| Perwerde | Akademîya Gondishapur |
| Xebatên navdar | Wergera gelek pirtûkan bo Pehlewî |
biguhêre | |
Borzuya (an Burzōē an Burzōy an Borzouyeh, bi farisî: بُرْزویه ) bijîjkekî farisî di serdema dawîya Sasaniyan de, di dema Husrevê yekemîn de ye . [1] Wî Panchatantra Hindî ji Sanskrit wergerandiye zimanê Pehlewî (Farisiya Navîn) . Hem wergera wî û hem jî guhertoya orîjînal a Sanskrîtî ku ew pê xebitî ye winda ne. Lêbelê berî windabûna wan, guhertoya wî ya Pehlewî ji hêla Ibn Muqeffe ve bi navê Kelîle û Dimne an jî Çîrokên Bidpai bo Erebî hate wergerandin. Di pirtûkê de fabl hene ku tê de ajal bi awayên tevlihev tevdigerin. Armanca vê pîrtûkê ewe kû sîyasetê hînê mîra bike.
Di pêşgotina Kelîle û Dimne de otobiyografiya Borzuya pêşkêş dike. Ji xeynî raman, zanîn û pêşkeftina wî ya pratîka bijîşkiyê, li ser bingehê motîvasyonên xêrxwaziyê vedigere, lêgerîna Borzuya ya li heqîqetê, gumanbariya wî ya li hember ramana olî ya sazkirî û azweriya wî ya paşerojê, hin taybetmendiyên wî ne ku bi zelalî di metnê de têne xêzkirin. [2]
Sefera Hindistanê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Borzuya ji aliyê Husrevê yekemîn ve bo Hindistanê hat şandin da ku gîhayek ku bikaribe miriyan vejîne bibîne. Dûv re ew ji fîlozofek fêr bû ku nebata ku ew lê digere bi rastî pirtûkek e, Panchatantra, ku di xezîneya rajah de girtî ye. [3][4]Wî destûra xwendina pirtûkê ji rajah wergirt , lê destûr nedan ku wê kopî bike. Borzuya guh neda van fermanan. Wî nivîsa ku her roj dixwend ezber kîr û bi dizî pirtûk dîsa bi farisî nivîsand, paşê wergera xwe ji padîşahê xwe re şand. [5] Husrev, gava Borzuya vedigere, pesnê vê xebatê dide û dibêje: "Pirtûka bi navê Kalîla jiyanek nû daye canê min", û her xelata ku ji xezîneya padîşah bixwaze dide Borzuya. Borzuya li şuna zêr û zêran, cil û bergên xweşik hildibijêre û dawxaz dike ku navê wî li ser pirtukê bê nivîsandin. Dibêje ku "piştî mirina min; mirovên zana, zehmetiyên ku ez tê de derbas bûme, ji bîr nekin". [6]
Gotûbêja girîng heye ku Borzuya, Bozorgmehr e.[6] Çavkanî diyar dikin ku ew mirovên cuda ne.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "BORZŪYA". Encyclopaedia Iranica Online. Roja gihiştinê 9 îlon 2023.
- ^ Arezaei, Hamed; Zargaran, Arman (2021). "Autobiography of Quṭb Al-Din Shīrāzī (A Persian Physician in 14th Century Ad) in His Manuscript, Al-Tuḥfa Al-Sa'Dīya". Acta medico-historica Adriatica. 19 (1): 113–124. doi:10.31952/amha.19.1.6. ISSN 1334-6253.
- ^ Blois, François de (1990). Burzōy's voyage to India and the origin of the book of Kalīlah wa Dimnah. Prize Publication Fund. Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. London: Royal Asiatic Society. ISBN 978-0-947593-06-3.
- ^ Kinoshita, Sharon (2008-12). "Translatio/n, empire, and the worlding of medieval literature: the travels of Kalila wa Dimna *". Postcolonial Studies (bi îngilîzî). 11 (4): 371–385. doi:10.1080/13688790802456051. ISSN 1368-8790.
{{cite journal}}: Nirxên tarîxê kontrol bike:|tarîx=(alîkarî) - ^ "Carpenter, Harry Leonard, (17 Oct. 1925–20 March 2010), sports commentator, BBC, 1949–94". Who Was Who. Oxford University Press. 1 kanûna pêşîn 2007.
- ^ a b Kinoshita, Sharon (1 kanûna pêşîn 2008). "Translatio/n, empire, and the worlding of medieval literature: the travels of Kalila wa Dimna". Postcolonial Studies. 11 (4): 371–385. doi:10.1080/13688790802456051. ISSN 1368-8790.
