Galileo Galilei

Galileo Galilei
Jidayikbûn	15ê sibatê 1564
Mirin	8ê kanûna paşîn 1642
Esil	Îtalî
Hevwelatî	Îtalya
Pîşe	Stêrnas
Serdem	Sedsala 16 û 17
Xebat	Çar kaşanokên Jûpîterê tesbît kiriye, agahî li ser Venûs û Satûrnê daye, mîkroskop bipêşxistiye
Bandorbar	Arîstoteles, Nicolaus Copernicus
Dê û bav	Vincenzo Galile­i (bav)
biguhêre

Galileo Galilei (jdb. 15ê sibata 1564 li Pîza, Dukîtiya Florensê - m. 8ê kanûna paşîn a 1642 li Arketrî, Dukîtiya Toskanayê) yek ji avakerên fizîka nûjen, stêrnas û zanyarên îtalî ye.

Bavê wî Vincenzo Galile­i muzîkarekî navdar bû. Di sala 1581an de Galileli dest bi perwerdeya bijîşkî li Zanîngeha Pisa dike lê ji ber xizaniyê nikare bidomîne. Di zaroktiya xwe de her dem bala wî li ser matematîkê bû, ev yeka han dibe sedem kû Galilei di sala 1589an de profesoriya matematîkê bidestbixe. Gelek keşfên nû dike, bo mînak termometre, pîvanoka pêlên dil hwd. Dîsa wî çiya û baniyên heyvê tesbît kiriye, gera erdê rave kiriye, çar kaşanokên Berçîsê tesbît kiriye, agahî li ser Gelawêj û Keywanê daye, hûrbîn bipêşxistiye hwd.

Pirtûk û angaştên Galilei bi xweşî dêrê naçe û jê tê xwastin ku li dijî zagonên olî dernekeve û ji gotina xwe ya "Erd digere" were xwarê, înkarbike. Komîsyona darizandinê ya Papa û dadgehdike. Galilei di dadgehê de gotina xwe ya navdar dibêje "Ez bibêjim, nebêjim erd digere".

Galileli bo temendirêjiya xwe tê zîndanîkirin. Di zîndanê de çavên wî kor dibin û piştre jî li zîndanê dimire.

Îro em dizanin êdî dinya li dora xwe digere, lê wê demê pirr dijwar bû ku mirov li dijî zanînên kevneperest derkeve.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Galileo Galilei de hene.