Heinrich Leopold Wagner

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Heinrich Leopold Wagner
Jidayikbûn19 sibat 1747 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Mirin4ê adara 1779an (32 salî)
Frankfurt Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Sedema mirinêTuberkuloz li ser wîkîdaneyê biguhêre(Sedemên sirûştî)
HevwelatîAlmanya Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Perwerde
  • University of Strasbourg
  • University of Strasbourg Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Pîşe
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Heinrich Leopold Wagner (jdb. 19ê sibata 1747an li Strasburg, m. 4ê adara 1779 li Frankfurt am Main) nivîskarekî alman ê Sturm und Drang bû.

Jiyan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Heinrich Leopold Wagner di 19ê sibata 1747an de li Strasburgê wekî kurê mezin ê bazirganekî ​​hate dinê. Piştî qedandina dibistanê li Strasburgê, wî dadwerî xwend. Di 1773an de ew çû Saarbrückenê, li wir wekî hostayê dadgehê xebitî. Ji wir ew di 1774an de bi riya Zweibrücken û Gießenê gihîşt Frankfurt am Main. Di 1776an de wî xwendina xwe li Strasbourgê ji nû de dest pê kir û bi azmûna doktorayê qedand. Ji 21ê îlona 1776an li Frankfurtê parêzeriyê kiriye, bi jinebiyeke ku 18 sal jê mezintir e re zewiceye û di 4ê adara 1779an de di temenê xwe yê 32an de, bi ihtimaleke mezin ji êşa zirav mir. Têkiliya Wagnerî bi çend nivîskarên girîng ên Sturm und Drang hebû, wek mînak Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832), Friedrich Maximilian Klinger (1752-1831), Jakob Michael Reinhold Lenz (1751-1792), Christoph Kaufmann (1753-1795), Christian Friedrich Daniel Schubart (1739-1791) û Johann Friedrich Müller, ku wekî Maler Müller tê zanîn, (1749-1825). Digel Klinger û Lenz, Wagner ji hêla hevdemên xwe ve wekî Goetîkî hate binavkirin ji ber ku ev sê nivîskar ji derdorê kesane yê hevalên Goethe hatin. Lê belê, ew ji Goetiyan kêmtirîn girîng tê hesibandin. Berhema wî yê herî girîng dramaya Die Kindermörderin e, ku di 1776an de hate weşandin, dramayeke tîpîk a rexneyî ya civakî ya Sturm und Drang. Ev berhem di sala 1957an de ji hêla Peter Hacks ve hate guheztin.

Berhemên wî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Vermischte Gedichte. Frankfurt a. M. 1774. (Digitalisat)
  • Confiskable Erzählungen. Wien 1774. (Digitalisat)
  • Prometheus, Deukalion und seine Rezensenten, 1775, eine Harlekinade in Knittelversen, in der die Gegner Goethes verspottet werden; dieses Werk führte zum Zerwürfnis mit Goethe. (Digitalisat)
  • Der wohltätige Unbekannte. Eichenberg, Frankfurt a. M. 1775. (Digitalisat)
  • Die Reue nach der Tat. Eichenberg, Frankfurt a. M. 1775. (Digitalisat)
  • Neuer Versuch über die Schauspielkunst. Schwickert, Leipzig 1776. Eine Übersetzung des Buches Du théatre ou nouvel essai sur l’art dramatique von Louis-Sébastien Mercier. (Digitalisat)
  • Leben und Tod Sebastian Silligs, ein Romanfragment Frankfurt a. M. 1776.
  • Die Kindermörderin (Trauerspiel in sechs Akten), 1776; am 6. Mai 2010 erfolgte im Berliner Deutschen Theater die UA des Stückes Schattenkinder von Nuran David Çalış, einer freien Adaption des Stückes. (Digitalisat)
  • Briefe, die Seylersche Gesellschaft betreffend, 1777
  • Evchen Humbrecht oder Ihr Mütter merkts Euch!, 1778, eine Bearbeitung der Kindermörderin. Garbe, Frankfurt a. M. 1779. (Digitalisat)
  • Voltaire am Abend seiner Apotheose. Frankfurt und Leipzig 1778. (Digitalisat)
  • Phaeton, Romanze, gewidmet dem Fürsten von Nassau-Saarbrück. Hofer, Saarbrücken 1774. Nachdruck Röhrig, Saarbrücken 1990. ISBN 3-924555-54-0

Lîteratûr[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Erich Schmidt: Wagner, Heinrich Leopold. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, S. 502–506.
  • Karl Goedeke, Edmund Goetze: Grundriss zur Geschichte der deutschen Dichtung aus den Quellen. 3. Auflage. Ehlermann, Leipzig 1916, Bd. 4, Abtlg. 1. S. 766–773.
  • Johannes Werner: Gesellschaft in literarischer Form. H. L. Wagners „Kindermörderin“ als Epochen- und Methodenparadigma (= Literaturwissenschaft-Gesellschaftswissenschaft, Bd. 28). Stuttgart 1977.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ev gotar ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a Wîkîpediyaya almanî pêk tê.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Nîvîsên li ser Heinrich Leopold Wagner di kataloga Deutschen Nationalbibliothek de (almanî)
  • "Berhêmên Heinrich Leopold Wagner". Zeno.org. (almanî)