Herêmên Fransayê
_ku.svg)
Herêmên Fransayê (fransî: Régions, tekane: Région) navçeyên ku Fransayê pêk tînin. Fransa ji 26 herêmên ku ji wan 21 li ser axên Fransayê parzemînê Ewropayê ne, yek Korsîka li ser giravê Korsîka bi şûn bûye, çar herêm jî yên ku ser deryayî ne. Ji wan Korsîka navçeyekê bi unvana Collectivité territoriale xwediyê satuyekê taybetî ye. Çar herêmên ser deryayî (fr., Régions d'Outre-Mer) Martinique, Guadeloupe, Réunion û Guyane française) navçeyên ku ne li ewropa û ji kolonîyên Fransayê de mane.
Her yek herêmên Fransayê xwediyê civatê herêmî (Conseil Régional) ye. Di meclîsên heremî de serok (Président), serokê alîkarî tên hilbijartin. Di nav wan de bi tenê Korsîka xwediyê statuyekê taybetî ye û şûna meclisê herêmî xwediyê kargeriyekê herêmî (Assemblée territoriale de Corse) ye.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Herêmên Fransayê îro di 1956an de bi programa herêman (Régions de programme) hatin avakirin.
Heta 1970an Korsîka tevlî herêma Alpes-Côte d'Azur-Corse Provence-Alpes-Côte d'Azur-Corse bû. Lê wê wextê ew jê veqetî û bû herêmekê xweser. Lê
Di 1976an de herêma ku heta wê çaxê bi navê Région Parisienne dihat binavkirin, êdî wek Île-de-France hat binavkirin. Ji pê destpêkirina xebatên kêmkirina navendiyê(décentralisation) di 1982an re li gorî navendê bandora herêman bi Collectivités territoriales re hat zêdekirin. Heta wê wextê herêm bi tenê wek navçeyên coxrafîk dihatin ditîn.
Di 1986an de meclisên herêmî car siftê hatin hilbijartin (li herêmên ser deryayî di 1983an de hatibûn hilbijartin). Ji wê vir ve rayeyên herêmî gorî kargera navend têne zêdekirin.
Korsîkayê di1982an de statuya taybetî xist destê xwe û ji bo kargeriya herêmî di heman salê de hilbijartin hat kirin. Di sala 1991an de statuya Korsikayê taybetî hat çerxa Collectivité territoriale kirin.
Hermên Fransayê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]| Herêm | Navend | Nifûs[1] | Rûerd (km2) |
|---|---|---|---|
| Aquitaine | Bordeaux | 2.908.359 | 41.308 |
| Auvergne | Clermont-Ferrand | 1.308.878 | 26.013 |
| Basse-Normandie | Caen | 1.422.193 | 17.589 |
| Bretanya (Bretagne) | Rennes | 2.906.197 | 27.208 |
| Bourgogne | Dijon | 1.610.067 | 31.582 |
| Centre | Orléans | 2.440.329 | 39.151 |
| Champagne-Ardenne | Châlons-en-Champagne | 1.342.363 | 25.606 |
| Elsas (Alsace) | Strasbourg | 1.734.145 | 8.280 |
| Franche-Comté | Besançon | 1.117.059 | 16.202 |
| Guayanaya fransî (Guyane française) | Cayenne | 157.213 | 83.534 |
| Guadeloupe | Basse-Terre | 422.496 | 1.703 |
| Haute-Normandie | Rouen | 1.780.192 | 12.317 |
| Île-de-France | Paris | 10.952.011 | 12.012 |
| Korsîka (Corse) | Aiacciu | 260.196 | 8.680 |
| Languedoc-Roussillon | Montpellier | 2.295.648 | 27.376 |
| Limousin | Limoges | 710.939 | 16.942 |
| Lorraine | Metz | 2.310.376 | 23.547 |
| Martînîk (Martinique) | Fort-de-France | 381.427 | 1.128 |
| Midi-Pyrénées | Tolosa (Toulouse) | 2.551.687 | 45.348 |
| Nord-Pas-de-Calais | Lille | 3.996.588 | 12.414 |
| Pays de la Loire | Nantes | 3.222.061 | 32.082 |
| Picardie | Amiens | 1.857.481 | 19.399 |
| Poitou-Charentes | Poitiers | 1.640.068 | 25.810 |
| Provence-Alpes-Côte d'Azur | Marseille | 4.506.151 | 31.400 |
| Réunion | Saint-Denis | 706.300 | 2.504 |
| Rhône-Alpes | Liyon (Lyon) | 5.645.407 | 43.698 |
| Yekûn | 60.185.831 | 672.352[2] |