Herêmên Fransayê

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Nexşeya Herêmên Fransayê li parzemînê Ewropa

Herêmên Fransayê (fransî: Régions, tekane: Région) navçeyên ku Fransayê pêk tînin. Fransa ji 26 herêmên ku ji wan 21 li ser axên Fransayê parzemînê Ewropayê ne, yek Korsîka li ser giravê Korsîka bi şûn bûye, çar herêm jî yên ku ser deryayî ne. Ji wan Korsîka navçeyekê bi unvana Collectivité territoriale xwediyê satuyekê taybetî ye. Çar herêmên ser deryayî (fr., Régions d'Outre-Mer) Martinique, Guadeloupe, Réunion û Guyane française) navçeyên ku ne li ewropa û ji kolonîyên Fransayê de mane.

Her yek herêmên Fransayê xwediyê civatê herêmî (Conseil Régional) ye. Di meclîsên heremî de serok (Président), serokê alîkarî tên hilbijartin. Di nav wan de bi tenê Korsîka xwediyê statuyekê taybetî ye û şûna meclisê herêmî xwediyê kargeriyekê herêmî (Assemblée territoriale de Corse) ye.

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Herêmên Fransayê îro di 1956an de bi programa herêman (Régions de programme) hatin avakirin.

Heta 1970an Korsîka tevlî herêma Alpes-Côte d'Azur-Corse Provence-Alpes-Côte d'Azur-Corse bû. Lê wê wextê ew jê veqetî û bû herêmekê xweser. Lê

Di 1976an de herêma ku heta wê çaxê bi navê Région Parisienne dihat binavkirin, êdî wek Île-de-France hat binavkirin. Ji pê destpêkirina xebatên kêmkirina navendiyê(décentralisation) di 1982an re li gorî navendê bandora herêman bi Collectivités territoriales re hat zêdekirin. Heta wê wextê herêm bi tenê wek navçeyên coxrafîk dihatin ditîn.

Di 1986an de meclisên herêmî car siftê hatin hilbijartin (li herêmên ser deryayî di 1983an de hatibûn hilbijartin). Ji wê vir ve rayeyên herêmî gorî kargera navend têne zêdekirin.

Korsîkayê di1982an de statuya taybetî xist destê xwe û ji bo kargeriya herêmî di heman salê de hilbijartin hat kirin. Di sala 1991an de statuya Korsikayê taybetî hat çerxa Collectivité territoriale kirin.

Hermên Fransayê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Herêm Navend Nifûs[1] Rûerd (km2)
Aquitaine Bordeaux 2.908.359 41.308
Auvergne Clermont-Ferrand 1.308.878 26.013
Basse-Normandie Caen 1.422.193 17.589
Bretanya (Bretagne) Rennes 2.906.197 27.208
Bourgogne Dijon 1.610.067 31.582
Centre Orléans 2.440.329 39.151
Champagne-Ardenne Châlons-en-Champagne 1.342.363 25.606
Elsas (Alsace) Strasbourg 1.734.145 8.280
Franche-Comté Besançon 1.117.059 16.202
Guayanaya fransî (Guyane française) Cayenne 157.213 83.534
Guadeloupe Basse-Terre 422.496 1.703
Haute-Normandie Rouen 1.780.192 12.317
Île-de-France Paris 10.952.011 12.012
Korsîka (Corse) Aiacciu 260.196 8.680
Languedoc-Roussillon Montpellier 2.295.648 27.376
Limousin Limoges 710.939 16.942
Lorraine Metz 2.310.376 23.547
Martînîk (Martinique) Fort-de-France 381.427 1.128
Midi-Pyrénées Tolosa (Toulouse) 2.551.687 45.348
Nord-Pas-de-Calais Lille 3.996.588 12.414
Pays de la Loire Nantes 3.222.061 32.082
Picardie Amiens 1.857.481 19.399
Poitou-Charentes Poitiers 1.640.068 25.810
Provence-Alpes-Côte d'Azur Marseille 4.506.151 31.400
Réunion Saint-Denis 706.300 2.504
Rhône-Alpes Liyon (Lyon) 5.645.407 43.698
Yekûn   60.185.831 672.352[2]

Agahî û çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ hehmertina 1999, ji insee.fr
  2. ^ bi rûerda heremên ser deryayî ve