Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach (* 21 adar 1685 li Eisenachê; † 28 tîrmeh 1750 li Leipzigê) yek ji komponîstên navdar ên alman e. Wekî komponîstê Barokê tê naskirin û muzîkarekî navdar ê dinyayê ye.
Di malbatekî muzîkar de ji dayîk bûye. Bi pirranî ji bo dêrê awazên kantat, oratoryo, org, klavsen hwd çêkiriye. Li dora 300 awazên wî hene û li kesên pey wî hatine bandoreke mezin hîştiye. Du carî zewiciye û 20 zarokên wî çêbûne. Herçendî awaz an formeke nû neafirandiye jî, di muzîka klasîk de xwedî cihekê mezin e.
یۆهان سباستیان باخ - Johann Sebastian Bach ژیانى : یۆهان سباستیان باخ {یوهان / جوهان } {31 ئازار 1658 - 28 تەمموز 1750 } و یەکێکە لە ئاواز دانەر / مؤلف ـەکانى ئۆرگان ى ئەڵمانى پیرۆز و سکۆلاریزم کارى دەکرد بۆ مافەکانى خۆى , صۆلۆ , ئۆرکسترا . لەشارى ئایزناخ لەدایکبووە و لەهەمان شوێن فێربوونى پەرەى سەند و بناغەى دانا . باخ بەگشتى لە باوکییەوە ( یوهان ئامبروزیس ( کەمانچەژەن) ) فێرى مۆسیقا بووە . پاش کۆچى دوایی باوکى باخ بەردەوام بوو لەگەڵ فێربوونى و ژەنینى کلافان و ئۆرگان لەگەڵ براکەى کە لەخۆى گەورەتربوو یوهان کریستوف .
لەساڵى 1703 ــدا بۆماوەیەکى کورت کارى کردووە وەک کەمانچە ژەن لە ئۆرکستراى دوف فایمر و پاش چەند مانگێکى کەم بووە ئۆرگان ژەنى کەنیسەى ئارنتات , لەوکاتەدا هەستا بە نووسینى یەکەم ئاوازە ئاینییەکانى . لەساڵى 1707 ــدا کۆچى کرد بۆ شارى مولهاوزن وەک ئۆرگان ژەنێک لە کەنیسەکەیدا پاش گەڕانەوەى بۆ فایمار یەکەم کارەکانى خۆى لێرەدا بە ئەنجام گەیاند وەک (تۆکاتا / toccatas ) یان ( fugues و Chorale Preludes ) . پاشان لەساڵى 1716 ئۆرکستراى فایمار ــى بەجێ هێشت و بووە سەرۆکى ئۆرکستراى (حجرة) لەلاى میر لیوبۆلد لەشارى ئەفهالت - کوتن , لەکاتێکدا میر لیوبولد خۆشى یەکێک بوو لەو کەسانەى کە لە ئۆرکستراکەدا ئامێریان دەژەن بەسەرۆکایەتى یوهان سباستییان باخ . لەساڵى 1723 ز بەتەواوى لەشارى لايبزيغ دامەزرا بۆماوەى چارەکە سەدەیەک ( 25 ساڵ) , چەندین گەشتى هوونەرى ئەنجام دا لەنێو شارەکانى ئەڵمانیا کە لەوماوەیەدا بەناوبانگترین ئاوازدانەران و گەورە مۆسیقارەکانى ناسیووە . لە کۆتاییەکانى ژیانى , باخ ووردەووردە هەستى بینینى بەرەو کز بوون دەڕۆیشت تا واى لێهات پێش مردنى تاڕادەیەکى زۆر نابینا بوو . باخ کۆچى دووایی دەکات و لە کەنیسەى بەرزنرخێنراو (یوحنا) دەنێژرێت پاشان لەساڵى 1894 وەک ڕێزلێنانێک لێی گوێزرایەوە بۆ کەنیسەى سان تۆماس .
هەڵواسراوەکانى :
باخ لەهەموو جۆر و شێوازە ناسراوەکانى مۆسیقاى ئەوسەردەمەى خۆى هەڵچنیوە , تەنها ئۆپرا / Opera نەبێت . مذهب ــى باخ بریتی بوو لە مذهب ــى پرۆتێستانتیسمى ئەڵمانى کە بۆ زۆربەى کارەکانى کارى پێدەکرد و بۆى دەگەڕایەوە و بناغەی هەندێکیان بوو . باخ بە سەدان هەزار کارى جۆراوجۆر بەشێوەى جیاوازى هەیە وەک پارچەى مۆسیقاکان. و بۆ ئۆرگان باخ گرنگى تایبەتى پێدەدا , بەشێوەیەک کەزۆرى ئاواز بۆ ئەم ئامێرە داناوە لەجۆرەکانى (فانتازى و بریلۆد و سۆناتا و هتد ... ) . هەروەها باخ گرنگى داوە بە Concerto / کۆنشرتۆ کە بریتیتن لە حەوت (7) دانە گرنگترین و بەناوبانگترینیان بریتییە لە ژمارە یەک و ژمارە حەوت .
مۆسیقا و کارەکانى باخ لە سەدەى هەژدە (18) ــمدا بە ئاڵۆز و کۆن دادەنرا بەجیاوازى لەگەڵ شێوە مۆسیقا نوێیەکانى ئەوانى تر . بەڵام درووستى و باشى کار ئەگەڕێتەوە بۆ مندلسۆن کە ساڵى 1829 زیرەکى بێ پایانى باخى دۆزییەوە لە نووسراوى ( دەوڵەتان وەک خۆى لەلاى پایەبەرز ماثیۆ ) کە پێش سەدەیەک لەوکاتەوە نووسرابوو . هەربۆیە و لێرەوە هەموو مۆسیقارەکان بەرزنرخاندیان , و بوو بەهۆى ئەوەى کۆمەڵێک کۆمەڵگە / کۆمەڵەى مۆسیقى دابمەزرێت لەوانە دامەزراوەى باخ لە لەندەن لە ساڵى 1870 .
زۆرکراو /
باخ لەشارى Eisenach, Saxe-Eisenach لەدایکبووە .
