Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach | |
|---|---|
 | |
| Jidayikbûn | 21 adar 1685 (bi julianî)  |
| Mirin | 28 tîrmeh 1750 Leipzig |
| Sedema mirinê | Stroke (Sedemên sirûştî) |
| Cihê goristanê | St. Thomas Church |
| Hevwelatî | Saxe-Eisenach, Împeratoriya Romayê ya Pîroz |
| Perwerde |
|
| Pîşe |
|
| Xebat |
|
| Bandorbar |
|
| Meqam |
|
| Hevjîn |
|
| Zarok |
|
| Dê û bav |
|
| Xizm |
|
| Malbat | Bach family |
 | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Johann Sebastian Bach (jdb. 21ê adara 1685an li Eisenachê; m. 28ê tîrmeha 1750an li Leipzigê) yek ji bestekarên navdar ên alman e. Wekî bestekarê Barokê tê naskirin û muzîkarekî navdar ê cîhanê ye.
Ew bi muzîka xwe ya orkestrayê ya wekî Koncertoyên Brandenburgê tê naskirin; pêkhateyên enstrumental ên wekî Cello Suites; karên klavyeyê yên wekî Guhertoyên Goldberg û The Well-Tempered Clavier; karên organê yên wekî Schubler Chorales û Toccata û Fugue di D biçûk de; û muzîka dengbêjî ya wekî St Matthew Passion û Mass di B-minor de. Ji ber vejîna Bach a sedsala 19-an ew bi gelemperî wekî yek ji mezintirîn bestekarên dîroka muzîka rojavayî tê hesibandin.[1]
Dema ku Johann Sebastian wekî zarokê dawî yê muzîkjenekî bajarî li Eisenach hate dinê, malbata Bach jixwe gelek bestekar jimartin. Piştî ku di 10 saliya xwe de sêwî dimîne, pênc salan bi birayê xwe yê mezin Johann Christoph re jiya û piştî wê xwendina xwe ya muzîkê li Lüneburgê domand. Ji 1703-an de ew vegeriya Thuringia, wekî muzîkjenek ji bo dêrên Protestan ên li Arnstadt û Mühlhausen û, ji bo demek dirêjtir, li dadgehên li Weimar, ku li wir repertuara organên xwe berfireh kir, xebitî. Paşê çû Köthenê, li wir bi piranî bi muzîka chamber re mijûl bû. Ji 1723-an ew wekî Thomaskantor (kantor li St Thomas's) li Leipzig hate xebitandin. Li wir wî ji bo dêrên sereke yên Lutheran ên bajêr, û ji bo koma xwendekaran a zanîngehê Collegium Musicum muzîk çêkir. Ji sala 1726-an de wî hin klavye û muzîka organên xwe weşandin. Li Leipzig, mîna ku di hin pozîsyonên wî yên berê de qewimî, têkiliyên wî bi kardêrê xwe re dijwar bûn. Ev rewşek bû ku hindik hate çareser kirin dema ku wî ji hêla serwerê xwe, Augustus III, ku Hilbijêrê Saksonyayê û Qralê Polonyayê bû, di sala 1736-an de sernavê sazbendê dîwanê wergirt. Di dehsalên dawî yên jiyana xwe de wî gelek berhemên xwe yên berê ji nû ve xebitand û dirêj kir. Ew di sala 1750 de di 65 saliya xwe de piştî emeliyata çavan ji ber tevliheviyan mir.
Bach bi hostatiya xwe ya dijberî, aheng, û organîzasyona motîvîkî,[2] û adaptasyona xwe ya rîtm, form û tevnên ji derve, nemaze ji Italytalya û Fransa, şêwazên Almanî yên sazkirî dewlemend kir. Kompozîsyonên Bach bi sedan cantata, pîroz û laîk hene. Wî muzîka dêrê ya latînî, Passions, oratorios û motets çêkir. Wî gelek caran stranên Lutheran qebûl kir, ne tenê di karên xwe yên dengbêjî yên mezin de, lê ji bo nimûne di koralên xwe yên çar-beşî û stranên xwe yên pîroz de jî. Wî bi berfirehî ji bo organ û amûrên din ên klavyeyê nivîsî. Wî konserto çêkir, wek nimûne ji bo keman û ji bo çengelê, û suite, wek muzîka chamber û herweha ji bo orkestrayê. Gelek ji berhemên wî cureyên kanon û fugue bi kar tînin.
Di seranserê sedsala 18-an de, Bach di serî de wekî organîstek hate nirx kirin, di heman demê de muzîka wî ya klavyeyê, wekî The Well-Tempered Clavier, ji ber taybetmendiyên xwe yên dîdaktîk hate qedirgirtin. Di sedsala 19-an de hin biyografiyên Bach hatin weşandin, û di dawiya wê sedsalê de hemî muzîka wî ya naskirî hate çap kirin. Belavkirina zanyariyê li ser bestekar bi rêya kovarên (û paşê jî malperên) ku bi taybetî jê re hatine veqetandin berdewam kir, û weşanên din ên wekî Bach-Werke-Verzeichnis (BWV, katalogek hejmarkirî ya berhemên wî) û weşanên rexneyî yên nû yên pêkhateyên wî. Muzîka wî bi gelek aranjmanan re, di nav de Air on the G String û "Jesu, Joy of Man's Desiring" ve hate populer kirin. Popularîteya wî di heman demê de bi saya tomarkirinan mezintir bû, wek sê qutiyên cihêreng bi performansa bêkêmasî ya berhema bestekar ku 250-emîn salvegera mirina wî destnîşan dike.
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ↑ Marshall, Robert L.; Emery, Walter (18 gulan 2020). "Johann Sebastian Bach | Biography, Music, Death & Facts". Encyclopædia Britannica. Chicago. Roja wergirtinê: 16 hezîran 2021.
- ↑ Blanning, T. C. W. (2008). [[[:Şablon:Google books]] The Triumph of Music: The Rise of Composers, Musicians and Their Art]. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press of Harvard University Press. r. 272. ISBN 978-0-674-03104-3.
And of course the greatest master of harmony and counterpoint of all time was Johann Sebastian Bach, 'the Homer of music'.
{{cite book}}: Check|url=value (alîkarî)