Antonio Vivaldi
Antonio Lucio Vivaldi | |
---|---|
![]() Portreya Vivaldi, sala 1723an | |
Navê rastî | |
Jidayikbûn | 4ê nîsana 1678an |
Mirin | 28ê tîrmehê 1741an Viyana |
Cihê goristanê | Q134313316 ![]() |
Esil | Venedîkî |
Hevwelatî | Venetiya |
Pîşe | Bestekarê venedikî, kemançêkerê virtuoso û impresariyo ya muzîka barok |
Xebat | |
Bandorbar | |
Meqam | |
Dê û bav | |
![]() | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre![]() |
Antonio Lucio Vivaldi (z. 4ê adarê 1678an - m. 28ê tîrmehê 1741an) bestekarê venedikî, kemançêkerê virtuoso û impresariyo ya muzîka barok bû.[1]
Vivaldi wekî yek ji mezintirîn bestekarên barokê tê hesibandin. Bandora wî di dema jiyana xwe de li seranserê Ewropayê hebû, ji ber vê çendê teqlîd û heyranokên wî gelek bûn. Wî di orkestrasyonê, teknîka kemanê û muzîka programatîk de pêşengê gelek pêşveçûnan kir.[2] Saya wî forma konçertoyê di muzîkê de bi gelemperî hate pejirandin û rê vekir bo pêşxistina muzîka enstrûmental a Johann Sebastian Bach.
Vivaldi gelek konserên enstrumental ji bo kemanê û cûrbecûr amûrên muzîkê yên din çêkir. Wî her weha berhemên koralên pîroz û zêdetirî pêncî opera afirandin. Berhema wî ya herî naskirî konçertoyên kemanê ne, yên ku bi navê Çar Demsal tên zanîn. Gelek besteyên wî ji bo koma muzîka jinan a Ospedale della Pietà, malek ji bo zarokên terikandî, hatine nivîsandin.
Vivaldi di 15 saliya xwe de dest bi xwendina kahîntiyê kir û di 25 saliya xwe de hat tayîn kirin, lê ji ber pirsgirêkeke tendurustiyê jê re destûr hat dayîn ku êdî girseyên giştî nebêje.[3] Wî bi sehneyên giranbiha yên operayên xwe li Venedîk, Mantua û Viyanayê gelek serketî bi dest xist. Piştî hevdîtineke bi Qeyser Charles VI re Vivaldi çû Viyanayê û li wir hêviya piştevaniya wî kir. Lêbelê, qeyser piştî hatina Vivaldi zû mir, û Vivaldi bi xwe jî çend meh şûnda di xizaniyê de mir.
Piştî du sedsalan, navûdengê muzîkê yê Vivaldi di destpêka sedsala 20an de vejînek derbas kir, digel gelek lêkolînên zanistî ku ji xebata wî re hate veqetandin. Gelek besteyên Vivaldi, yên ku wendayi dihatin hesibandin, ji nû ve hatin keşif kirin. Muzîka wî di roja îroyîn de hê jî pir populer dimîne û bi rêkûpêk li seranserê cîhanê tê lîstin. Muzîka wî di roja îroyîn de pir populer dimîne û bi rêkûpêk li seranserê cîhanê tê lîstin.
Mirin
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Vivaldi belkî koçî Viyanayê kir da ku operayan derxe, nemaze ji ber ku ew li nêzî Kärntnertortheater rûnişt . Demek kin piştî hatina wî ya Viyanayê, Charles VI mir, ku ev yek jî bestekar bê patronek emperyal an çavkaniyek dahatiyek domdar hişt. Dûv re zû, Vivaldi feqîr bû û, di şeva 27/28 Tîrmeh 1741 de, di 63 saliya xwe de, ew ji " enfeksiyona hundurîn " mir, li xaniyek ku xwediyê jinebîyek çêkerek Viyenî bû.[4]
Di 28 Tîrmehê de, cenazeyê Vivaldi li Katedrala St. Berevajî efsaneya populer, ciwan Joseph Haydn ku di wê demê de di koroya katedralê de bû, ti têkiliya wî bi veşartina wî re tune bû, ji ber ku di wê bûyerê de muzîk nehat kirin. Cenazeyê şeş pall-hilgirên û şeş xortên koroyê ( Kuttenbuben ) beşdar bûn, bi lêçûna "navînî" 19 florin û 45 kreuzer . Tenê Kleingeläut (piçûkek zengil), çîna herî nizm, bi lêçûna 2 florin û 36 kreuzer hate peyda kirin .
Vivaldi di gorek hêsan de li goristanek ku xwediyê fona nexweşxaneya giştî bû - goristana Bürgerspital-Gottesacker, li tenişta Dêra St Charles , dêra barok li herêmek ku naha beşek ji malpera zanîngeha TU Wien e, hate veşartin . Goristan heta sala 1807 hebû. Mala ku ew li Viyanayê lê dijiya, ji wê demê ve wêran bûye; Hotel Sacher li ser beşek malperê hatî çêkirin. Li her du cihan plaketên bîranînê, li Musikmeile ya Viyanayê "stêrkek" Vivaldi û li Rooseveltplatzê abîdeyek hatin danîn.
Tenê du, belkî sê, portreyên orîjînal ên Vivaldi têne zanîn ku sax mane: gravûrek, nexşeyek bi mîkrok û wêneyek rûn. Gravûr, ku bingeha gelek nusxeyên paşê ji hêla hunermendên din ve hatî çêkirin, di sala 1725-an de ji hêla François Morellon de La Cave ve ji bo çapa yekem a Il cimento dell'armonia e dell'inventione hate çêkirin , û Vivaldi nîşan dide ku pelek muzîkê di destê wî de ye. Skeça mîkrokê, karîkaturek , ji hêla Ghezzi ve di sala 1723-an de hatî çêkirin û ser û milên Vivaldi di profîlê de nîşan dide. Ew di du guhertoyan de heye: nîgara yekem a ku li Pirtûkxaneya Vatîkanê tê parastin , û kopiyek pir kêm-naskirî, hinekî berfirehtir ku vê dawiyê li Moskowê hat dîtin. Wêneya rûnê, ku di Muzexaneya Navneteweyî û Pirtûkxaneya Muzîkê ya Bologna de tê dîtin , ji hêla hunermendek nenas ve ye û tê fikirîn ku Vivaldi ji ber hevşibiya wê ya xurt bi gravura La Cave re xuya dike.
Di dema jiyana xwe de, Vivaldi li gelek welatên Ewropayê, tevî Fransa, populer bû, lê piştî mirina wî populerbûna wî kêm bû. Piştî dawiya serdema Barokê, konserên Vivaldi yên çapkirî bi rengek nenas bûn, û bi gelemperî hatin paşguh kirin. Berhema wî ya herî navdar jî, Çar Demsal (The Four Seasons) , di serdema Klasîk û Romantîk de di çapa xwe ya orjînal de nenas bû . Xebata Vivaldi di sedsala 20an de ji nû ve hat dîtin.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "Antonio Vivaldi | Biography, Compositions, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 21 kanûna paşîn 2023.
- ^ "Vivaldi, Antonio". Grove Music Online (bi îngilîzî). doi:10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000040120;jsessionid=dcea29b05d9b5b823a9aeaa4c2860696. Roja gihiştinê 21 kanûna paşîn 2023.
- ^ jackmauro (9 çiriya paşîn 2018). "The Italian composer Vivaldi was also a Catholic priest". Aleteia — Catholic Spirituality, Lifestyle, World News, and Culture (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 21 kanûna paşîn 2023.
- ^ Baroque Echoes - Original Classical Music (6 nîsan 2025), The Four Seasons – Vivaldi's Masterpiece And a Baroque Legend 🎻✨, roja gihiştinê 6 nîsan 2025