Max Born

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Max Born
Image dans Infobox.
Profesor
Jidayikbûn
Mirin
Cihê goristanê
Stadtfriedhof Göttingen (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevwelatî
Reicha Almanî (en), Keyaniya Yekbûyî, Keyaniya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlendayê (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Cîwar
Perwerde
Gonville and Caius College (en)
Zanîngeha Wrocławê (en) (-)
Zanîngeha Heidelbergê (en) ()
University of Zurich (en) ()
Zanîngeha Göttingenê (en) ( - )Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Pîşe
Fizîknas, matematîknas, akademîsyen, mamosteyê zanîngehê, nivîskarê derhonakî, fizîknasê teorîk, zanyarLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Bav
Gustav Born (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Margarethe 'Gretchen' Kauffmann (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevjîn
Hedwig Born (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Zarok
Gustav Victor Rudolf Born (en)
Irene Helen Käthe Born (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xizm
Olivia Newton-John (en) (granddaughter)
Max Born (d) (neviyê kur)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Karder
Zanîngeha Edinburgh (-), Zanîngeha Göttingenê (en) (-), Goethe University Frankfurt (en) (-), Zanîngeha Humboldt ya Berlînê (en) (-), Zanîngeha Göttingenê (en) (-)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Qadên xebatê
Fizîka teorîk, Fizîk, mekanîka quantum (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Endamê
Royal Society
Göttingen Eighteen (en)
Royal Swedish Academy of Sciences (en)
American Academy of Arts and Sciences (en)
Russian Academy of Sciences (en)
Royal Society of Edinburgh (en)
Academy of Sciences of the USSR (en)
German Academy of Sciences Leopoldina (en)
Göttingen Academy of Sciences (en)
Akademiya Zanistî ya Prûsyayê (en)
Academy of Sciences of the GDR (en)
National Academy of Sciences (en) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Artêş
Imperial German Army (en) (-), Artillery Testing Commission (d) (-)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Şerê tevlêbûyî
Xwendekarê
Şêwirmendên doktorayê
Carl David Tolmé Runge (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xelat
Xelata Nobelê ya Fîzîkê ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Lîsteya berfireh
Fellow of the Royal Society of Edinburgh (en) ()
Makdougall Brisbane Prize (d) ()
Max Planck Medal (en) ()
Hughes Medal ()
Guthrie Lecture (d) ()
Xelata Nobelê ya Fîzîkê ()
Great Cross with Star and Sash of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (d) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xebatên navdar
Probability amplitude (d), Born-Oppenheimer approximation (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
şanenava Max Born
Şanenav
lewheya yadîgar

Max Born (jdb. 11ê kanûna pêşîn a 1882an li Breslau − m. 5ê kanûna paşîn a 1970an li Göttingen) Matematîknas û fizîknasekî Alman bû. Sala 1954î bi tevî Walther Bothe, Xelata Nobel a fizîkê wergirtiye.

Bi xebatên xwe yên li ser relatîvîte, fîzîka rewşa hişkbar a elementan, atom, mekanîka qûantan û matîs, angaştên li ser optîk û kînetîk hwd tê naskirin. Sala 1907î ji zanîngeha Göttingen doktoriya fizîkê girtiye. Xwedî bingeheke xurt û zîrek a matematîkê bû.

Sala 1926î li ser mekanîka pêlan lêkolînên mezin dike û metodên hesabkirinê yên nû diafirîne. Xebatên wî di zanistiya fizîkê de gelek deng vedidin. Bi hatina Nazîyan a ser desthilatdariyê ji welatê xwe direve û li Edinburghê bicih dibe. Di dawiya jiyanê xwe de bi tundî li dijî çekên nûklear derdikeve.

Nivîsên bijarte[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Untersuchungen über die Stabilität der elastischen Linie in Ebene und Raum, unter verschiedenen Grenzbedingungen (Dissertation 1906) - Lêkolîn li ser stabîlîteya xêzên elastîk di dîmen û valahiyê, di bin rewşên cuda de.
  • Dynamik der Kristallgitter (1915) - Dînamîka rîşiyên krîstalî
  • Die Relativitätstheorie Einsteins (1920), Springer, ISBN 3-540-04540-6 - Angaşta relatîvîte ya Einstein
  • Vorlesungen über Atommechanik (1925) - Dersên atomteknîkê
  • Optik. Ein Lehrbuch der elektromagnetischen Lichttheorie (1933), Reprint Springer 1972 - Optîk. Destepirtûkek li ser angaşta tîrêjan a elektromanyetîk
  • Experiment and theory in physics (1943) - Ceribandin û angaştên fizîkê
  • Physik im Wandel meiner Zeit (1957) - Fizîka guherbar a dema min
  • Der Luxus des Gewissens (Co-Autor zu Hedwig Born) (1958) - Lûksiya zanînê
  • Principles of Optics (zusammen mit Emil Wolf) (1959) - Prînsîpên optîkê
  • Von der Verantwortung des Naturwissenschaftlers (1965) - Ji berpirsiyarbûnên zanistên xwezayî
  • Mein Leben (1975) - Jiyana min
  • Born, Einstein Briefwechsel, Ullstein Taschenbuch (Nameşandinên wî bo fizîknasên navdar)