Max Born

Max Born

Profesor

Jidayikbûn	11ê kanûna pêşîn a 1882an Wrocław (en) (Keyaniya Prûsyayê, împeratoriya Almanî)
Mirin	5ê kanûna paşîn a 1970an (87 salî) Göttingen
Cihê goristanê	Stadtfriedhof Göttingen (en)
Hevwelatî	Reicha Almanî (en), Keyaniya Yekbûyî, Keyaniya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlendayê (en)
Cîwar	Göttingen, Cambridge, Wrocław (en), Edinburgh, Bad Pyrmont
Perwerde	Gonville and Caius College (en) Zanîngeha Wrocławê (en) (1901-1904) Zanîngeha Heidelbergê (en) (1902) University of Zurich (en) (1903) Zanîngeha Göttingenê (en) (nîsan 1904 - tîrmeh 1906)
Pîşe	Fizîknas, matematîknas, akademîsyen, mamosteyê zanîngehê, nivîskarê derhonakî, fizîknasê teorîk, zanyar
Bav	Gustav Born (en)
Dê	Margarethe 'Gretchen' Kauffmann (d)
Hevjîn	Hedwig Born (d)
Zarok	Gustav Victor Rudolf Born (en) Irene Helen Käthe Born (d)
Xizm	Olivia Newton-John (en) (granddaughter) Max Born (d) (neviyê kur)
Karder	Zanîngeha Edinburgh (1936-1952), Zanîngeha Göttingenê (en) (1921-1933), Goethe University Frankfurt (en) (1919-1921), Zanîngeha Humboldt ya Berlînê (en) (1914-1919), Zanîngeha Göttingenê (en) (1908-1914)
Qadên xebatê	Fizîka teorîk, fizîk, mekanîka quantum (en)
Endamê	Academy of Sciences of the USSR (en) Royal Society of Edinburgh (en) Royal Swedish Academy of Sciences (en) Göttingen Eighteen (en) Akademiya Amerîkî ya Huner û Zanistî (en) Göttingen Academy of Sciences (en) Academy of Sciences of the GDR (en) German Academy of Sciences Leopoldina (en) Akademiya Zanistî ya Prûsyayê (en) Russian Academy of Sciences (en) Royal Society (1939) National Academy of Sciences (en) (1955)
Artêş	Imperial German Army (en) (1906-1907), Artillery Testing Commission (en) (1915-1918)
Şerê tevlêbûyî	Şerê Cîhanî yê Yekem
Xwendekarê	Joseph John Thomson
Şêwirmendên doktorayê	Carl David Tolmé Runge (en)
Xelat	Xelata Nobelê ya Fîzîkê (1954) Lîsteya berfireh Fellow of the Royal Society of Edinburgh (en) (1937) Makdougall Brisbane Prize (d) (1942) Max Planck Medal (en) (1948) Honorary doctor of the University of Bordeaux (d) (1948) Hughes Medal (1950) Guthrie Lecture (d) (1953) Xelata Nobelê ya Fîzîkê (1954) Great Cross with Star and Sash of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (d) (1959)

Xebatên navdar

Probability amplitude (d), Born-Oppenheimer approximation (d)

Şanenav

lewheya yadîgar

Max Born (jdb. 11ê kanûna pêşîn a 1882an li Breslau − m. 5ê kanûna paşîn a 1970an li Göttingen) Matematîknas û fizîknasekî Alman bû. Sala 1954î bi tevî Walther Bothe, Xelata Nobel a fizîkê wergirtiye.

Bi xebatên xwe yên li ser relatîvîte, fîzîka rewşa hişkbar a elementan, atom, mekanîka qûantan û matîs, angaştên li ser optîk û kînetîk hwd tê naskirin. Sala 1907î ji zanîngeha Göttingen doktoriya fizîkê girtiye. Xwedî bingeheke xurt û zîrek a matematîkê bû.

Sala 1926î li ser mekanîka pêlan lêkolînên mezin dike û metodên hesabkirinê yên nû diafirîne. Xebatên wî di zanistiya fizîkê de gelek deng vedidin. Bi hatina Nazîyan a ser desthilatdariyê ji welatê xwe direve û li Edinburghê bicih dibe. Di dawiya jiyanê xwe de bi tundî li dijî çekên nûklear derdikeve.

Nivîsên bijarte

• Untersuchungen über die Stabilität der elastischen Linie in Ebene und Raum, unter verschiedenen Grenzbedingungen (Dissertation 1906) - Lêkolîn li ser stabîlîteya xêzên elastîk di dîmen û valahiyê, di bin rewşên cuda de.
• Dynamik der Kristallgitter (1915) - Dînamîka rîşiyên krîstalî
• Die Relativitätstheorie Einsteins (1920), Springer, ISBN 3-540-04540-6 - Angaşta relatîvîte ya Einstein
• Vorlesungen über Atommechanik (1925) - Dersên atomteknîkê
• Optik. Ein Lehrbuch der elektromagnetischen Lichttheorie (1933), Reprint Springer 1972 - Optîk. Destepirtûkek li ser angaşta tîrêjan a elektromanyetîk
• Experiment and theory in physics (1943) - Ceribandin û angaştên fizîkê
• Physik im Wandel meiner Zeit (1957) - Fizîka guherbar a dema min
• Der Luxus des Gewissens (Co-Autor zu Hedwig Born) (1958) - Lûksiya zanînê
• Principles of Optics (zusammen mit Emil Wolf) (1959) - Prînsîpên optîkê
• Von der Verantwortung des Naturwissenschaftlers (1965) - Ji berpirsiyarbûnên zanistên xwezayî
• Mein Leben (1975) - Jiyana min
• Born, Einstein Briefwechsel, Ullstein Taschenbuch (Nameşandinên wî bo fizîknasên navdar)