Nanê tarîganê

Nanê tarîganê(an jî Çawdar) herî kêm 90 % ji ardê (arvan) tarîganê tê çêkirin. Li Kurdistanê jî berê gelek dihat xwarin. Kurdan bo çêjdarkirinê hinekê ardê genimê û kakil jî tevlî dikirin.

Nanên reş bo tenduristiyê baş in, qelew nakin, barê dil û demarê giran nakin. Hevîrê wî ji ardê tarîganê, ardika tarîganê, av, hevîrtirş, xwê (solin) û li ser daxwazê biharbêhn (biharat), kakilê tê strîn. Hevîrstrandina wî ji ya hevîrê genimê dijwartir e. Pîvanên berpijiyê (melzemeyê pijandina nan) divê neyên bihartin. .Nanê Taríganê an jî nanê çawdar (nanê reş) nanê ji arda çawdar (genimê tevahî, û navîntê çêkirin. Ew li Bakur û Navenda Rûsyayê, Belarûs, Latvia, Lîtwanya, Almanya, Fînlandiya, Norwêc, Swêd, Danîmark, Polonya, Ukrayna, Fransa û Komara Çek gelemperî ye.

Nanê çawdar %40-45 karbohîdrat dihewîne. Kalorîyên wê ji nanê genim kêmtir in (200 kcal di her 100 gramî de) (nanê genim nêzîkî 300 heye). Nirxa biyolojîkî ya nanê çawdar (ji hêla vîtamîn û asîdên amînî ve) ji ya nanê genim bilindtir e. Ji ber asîdîteya wê ya bilind (7-12°)[1], ku li dijî qalib û pêvajoyên wêranker diparêze, nanê çawdar ji bo kesên ku asîdîteya mîdeyê ya bilind an jî ulser hene nayê pêşniyar kirin. Nanê ku %100 çawdar e bi rastî ji bo xwarina rojane pir giran e. Vebijarka çêtirîn %80-85 çawdar û %15-25 genim e [14]. Kesên ku meyla wan bi qelewbûnê heye divê vexwarina xwe sînordar bikin.

Gotarên têkildar

• Ruisreikäleipä, Fînland
• Pumpernickel, Germanistan
• Rúgbrauð, Îsland